Druga wojna światowa
Architekt zagłady. Kim był Alfred Rosenberg?
Partyjny filozof, weteran NSDAP i zapiekły wróg komunizmu. Autor jednej z obowiązkowych lektur każdego nazisty. I zbrodniarz wojenny, który bezwzględnie wcielał swoje idee w życie. Jak przebiegała kariera człowieka, który zaszczepił w umyśle Hitlera rasistowskie teorie?
„Tylko świnie siedzą w kinie”. Dlaczego Armia Krajowa zabraniała Polakom oglądania filmów?
Wizyty w kinie uznawano za akt kolaboracji. Przestrzegał przed nimi oficjalny organ Armii Krajowej. A propagandowe ramię polskiego podziemia dokładało starań, by jak najskuteczniej zniechęcić Polaków do relaksu przed ekranem. Czemu?
Ich najmniejszy błąd mógł zmienić historię świata. Kim byli tłumacze Churchilla, Roosevelta i Stalina?
W trakcie spotkań na najwyższym szczeblu każde słowo jest na wagę złota. Dobre lub złe tłumaczenie może kompletnie zmienić bieg rozmowy. Tylko jak sobie poradzić, jeśli jeden z wielkich przywódców mamrocze, drugi mówi bez ładu i składu, a...
Jeden z najcenniejszych i najbardziej porażających nazistowskich dokumentów. Jak udało się odzyskać dziennik głównego ideologa III Rzeszy?
Zapiski Alfreda Rosenberga, nazistowskiego zbrodniarza i głównego ideologa III Rzeszy, były jednymi z najbardziej poszukiwanych po wojnie dokumentów. Kolejne dekady starań nie przynosiły rezultatów. Dopiero łut szczęścia sprawił, że dziennik namierzono… i to w zupełnie nieoczekiwanym miejscu.
Co było dla nazistów ważniejsze: ideologia czy ekonomia?
Choć obsesja na punkcie rasowej czystości zaczęła się od bestialskiej ideologii, funkcjonariusze III Rzeszy chętniej angażowali się w te akcje, które przynosiły wymierne zyski. Które zbrodnie uznali za najbardziej „korzystne” i co robili, gdy okazywało się, że rachunek ekonomiczny...
Konklawe. Kto wymyślił taki sposób wyboru papieży?
„Kościół rzymskokatolicki nie jest demokracją. Ale procedura wyboru papieża opiera się na zdrowym doświadczeniu”. Profesor Norman Davies wyjaśnia korzenie konklawe.
Niemiecki kolaborant czy współpracownik AK? („Niewygodny Polak” Maciej Bernatt-Reszczyński)
Pisanie o krewnych obarczone jest podwójnym ryzykiem: idealizowania lub wyłożenia zbyt wielu kart na stół. Szczególnie trudno wyważyć słowa, gdy bohater wzbudza kontrowersje, jak w przypadku Niewygodnego Polaka, którego historię postanowił opisać wnuk, Maciej Bernatt-Reszczyński.
Tajna broń ruchu oporu. W jaki sposób Francuzki wykorzystały modę przeciwko nazistom?
Naziści, podbiwszy Paryż, zapragnęli przenieść stolicę światowej mody do Berlina lub Wiednia. Wypowiedzieli wojnę francuskim projektantom, na każdym kroku utrudniając im pracę. Jak Francuzi obronili haute couture i co zrobili, by nadrobić wojenne straty?
Czy zachodni alianci chcieli pomóc Polakom walczącym w powstaniu warszawskim?
Polscy przywódcy na Zachodzie od momentu wybuchu powstania naciskali na sojuszników, by jak najszybciej zorganizowali pomoc dla walczącej Warszawy. Czekała ich seria rozczarowań. Kolejni wojskowi coraz mniej uprzejmie odmawiali wsparcia, a o powstaniu nie chciała wspominać nawet brytyjska...
Upamiętnianie ofiar czy turystyka Zagłady? („Miejsca Holocaustu w Europie” Martin Winstone)
Problematyka Holokaustu była, jest i będzie obecna w przestrzeni publicznej. Wciąż toczą się polemiki dotyczące liczby ofiar czy współudziału innych krajów oraz ich obywateli w ludobójstwie dokonanym przez Niemców. Martin Winstone postanowił spojrzeć na coś innego – na...
Czy pakt Ribbentrop-Mołotow był nielegalny?
„Szatański pakt”. Tak nazwał Adolf Hitler pakt zawarty przez swojego ministra spraw zagranicznych Joachima von Ribbentropa z jego radzieckim odpowiednikiem – Wiaczesławem Mołotowem.
Nazistowscy zbrodniarze, którzy uniknęli sprawiedliwości. Jak im się to udało?
Czy świat naprawdę rzetelnie rozliczył się z ludźmi odpowiedzialnymi za nazistowskie zbrodnie? Głośne procesy norymberskie, które miały zapewnić spokojny sen żądnym sprawiedliwości obserwatorom, nie dosięgły wszystkich winnych. Kto i w jaki sposób uniknął zasłużonej kary?
Obóz dla dzieci, które nie były wystarczająco aryjskie. To tu Niemcy więzili i torturowali najmłodszych Polaków
W 1942 roku Niemcy, na wydzielonym z łódzkiego getta obszarze, stworzyli miejsce bez precedensu w dziejach okupacji ziem polskich – obóz przeznaczony dla najmłodszych Polaków. Przetrzymywane w nim dzieci przechodziły prawdziwą mękę.
Bilans rabunku. Co Sowieci zagrabili z ziem przedwojennej Polski?
Dla polskich miast i wsi „wyzwolenie” przez Armię Czerwoną oznaczało dopełnienie wojennej ruiny. Sowieci zagarniali to, czego nie zdążyli zniszczyć wycofujący się Niemcy. Nic nie było bezpieczne, zwłaszcza, że operację demontażu przemysłu nadzorował sam Józef Stalin. Ile naszych...
Dziadek Tuska naprawdę nie był wyjątkiem. Norman Davies wyjaśnia dlaczego
Członkowie mniejszości narodowych, zrekrutowani wbrew swojej woli. Obywatele podbitych państw, wcieleni do wrogiej armii. W trakcie II wojny światowej wielu żołnierzy walczyło pod flagą, której sami nie wybrali. I tylko czekali na okazję do zmiany strony.
Co najważniejsi ludzie w III Rzeszy naprawdę myśleli o Hitlerze?
Już na etapie budowania partii Hitler zgromadził wokół siebie grono zaufanych ludzi, do końca pomagających mu w realizacji ludobójstwa. Czy widzieli w nim szaleńca, przy którym sami zdobędą władzę, czy przeciwnie – dali uwieść się jego charyzmie? Co...
Słynny nazistowski zbrodniarz zwany „księgowym z Auschwitz” uniknął kary
Sprawa słynnego „księgowego z Auschwitz” znalazła wreszcie swój finał, choć nie taki, na jaki liczyło wiele osób. Oskar Gröning nie zdążył pójść do więzienia. Zmarł w wieku 96 lat.
IPN odkrył i opracował 12 tysięcy nieznanych dotąd teczek współpracowników kontrwywiadu wojskowego
Historycy zajmujący się komunizmem w Polsce dostaną do rąk wyjątkowe materiały. O ich istnieniu IPN dowiedział się już w 2016 roku, jednak dopiero teraz udało się je opracować i udostępnić. Wśród znalezionych informacji są między innymi zobowiązania do...
Czy zagadka zaginięcia Amelii Earhart została wreszcie rozwikłana? Profesor z Tennessee twierdzi, że tak
Żyjąca w latach 1898-1937 Amelia Earhart to prawdopodobnie najsłynniejsza lotniczka wszech czasów. Wśród wielu jej osiągnięć było to, że jako pierwsza kobieta przeleciała przez Atlantyk. Gdy chciała okrążyć glob, zniknęła. Amerykański profesor twierdzi, że zidentyfikował jej szczątki.
„Naród, który czuje się dobrze tylko pod knutem”. Tak o Polakach mówił rzekomy bohater, próbujący zgładzić Hitlera
Dla Anglosasów był herosem, gotowym przeciwstawić się złu. W rzeczywistości Claus von Stauffenberg, znany z nieudanego zamachu na życie wodza III Rzeszy, w pełni podzielał jego najohydniejsze poglądy.
Czy pomnik drugowojennej partyzanckiej Republiki Pińczowskiej padnie ofiarą ustawy dekomunizacyjnej? Jest już decyzja o rozbiórce
W czasie II wojny światowej oddziały partyzanckie na krótko wyzwoliły spod niemieckiej okupacji ziemie powiatu pińczowskiego. Od 12 lipca do 12 sierpnia 1944 roku działała tam Republika Pińczowska, kawałek wolnej Polski w wojennej zawierusze. Czy teraz pomnik tego...
Dzikie czystki. Jak na Zachodzie społeczeństwo karało kolaborantów?
Radość z wyzwolenia spod niemieckiej okupacji niosła ze sobą ogromny ładunek histerii. Rozpoczął się czas rozliczeń. Spontaniczne samosądy – golenie głów, pobicia, a nawet egzekucje – dokonywały się wszędzie. Ile osób padło ich ofiarą i jak udało się...
Czy zbieg okoliczności pozwoli odnaleźć grób żołnierza AK zmarłego w gestapowskim więzieniu? Być może właśnie się udało
W październiku w ręce przemyskich muzealników trafił unikatowy zbiór dokumentów kontrwywiadu AK, w dużej części sygnowanych przez „Gada”. Ten żołnierz podziemia dostał się w ręce gestapo i zmarł w więzieniu. Przez 75 lat rodzina nie wiedziała, gdzie został...
We Lwowie nacjonaliści ukraińscy przemaszerowali w rocznicę śmierci dowódcy UPA pod hasłem „Miasto Lwów nie dla polskich panów”
Ukraińscy nacjonaliści zorganizowali we Lwowie marsz będący odpowiedzią na nowelizację ustawy o IPN, która między innymi penalizuje banderyzm. Ukraińcy mówią głośno – nikt nie będzie nam nakazywać, których bohaterów mamy czcić.
Powstanie leksykon getta łódzkiego. Projekt otrzymał milion złotych
Naukowiec z Centrum Badań Żydowskich Uniwersytetu Łódzkiego stworzy leksykon getta łódzkiego. Czy zdoła uporządkować wiedzę na temat zamkniętej dzielnicy żydowskiej Litzmannstadt?