Historia polityczna
artykuł | 14.05.2018 | Autor: Norman Davies
Godzina zero. Jak wyglądały pierwsze miesiące po zakończeniu II wojny światowej w Europie?
Bezwarunkowa kapitulacja III Rzeszy oznaczała koniec wojny w Europie. Choć w Azji walki jeszcze trwały, można było przystąpić do przywracania równowagi na wyniszczonym kontynencie. Okazało się to niełatwe, zwłaszcza, że w powietrzu dało się już wyczuć pierwsze oznaki...
recenzja | 11.05.2018 | Autor: Maciej Zborek
Zapiski człowieka, który stworzył Hitlera („Dziennik diabła” David Kinney, Robert Wittman)
Patrzymy na wydarzenia z XX wieku pozornie bezpieczni, jako ludzie epoki cyfrowej. Zapominamy i zadowalamy się myślami, że przeszłość jest czasem dopełnionym. „Dziennik Diabła” skrupulatnie przypomina nam, że immanentnie wpisane w ludzką naturę zło potrzebuje niewiele, aby zawładnąć...
recenzja | 04.05.2018 | Autor: Łukasz Stachniak
Mad Man Berman („Czerwony monter” Piotr Rypson)
Jeszcze przed wojną związany był z ruchem komunistycznym. Po 1945 roku stał się zagorzałym propagandystą nowej władzy. Polityka przesłoniła jego dorobek, odbierając możliwość rzetelnej oceny. Czy rzeczywiście „Czerwony monter” nie zasługuje na uznanie i pamięć?
artykuł | 02.05.2018 | Autor: Antoni Dudek
Pierwszy niekomunistyczny rząd w powojennej Polsce tworzyli… bracia Kaczyńscy. Historyk wyjaśnia, jak do tego doszło i dlaczego to Tadeusz Mazowiecki został premierem
Czy należy domagać się premiera z obozu „Solidarności”? A jeśli tak, z kim budować koalicję? W lecie 1989 roku odpowiedzi na to pytanie szukała cała opozycja. Narzucił ją w końcu Lech Wałęsa, idąc za radami… braci Kaczyńskich.
artykuł | 29.04.2018 | Autor: Ian Kershaw
„Tylko on dawał nadzieję uratowania ojczyzny”. Dlaczego Niemcy dali się uwieść Hitlerowi?
Był człowiekiem znikąd, a głoszone przez niego poglądy od początku były skrajne. Stał na czele ruchu, który rozsadzał panujący w państwie porządek. I skłonił miliony Niemców, by mu zaufali. Ale miał też trochę szczęścia, bo władzę przejął w...
recenzja | 27.04.2018 | Autor: Łukasz Kępski
Pokojowe mrzonki. Czy pierwsza wojna światowa skończyła się w 1918 roku? („Pokonani” Robert Gerwarth)
Wyścig po władzę, rzezie na tle etnicznym i religijnym oraz niepewność jutra – taki obraz Europy wyłania się z książki Roberta Gerwartha „Pokonani”. Zawarty w 1918 roku rozejm w Compiègne niewiele zmienił w sytuacji starego kontynentu. Co najwyżej,...
news | 27.04.2018 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Japończycy ujawniają nazwiska członków jednostki 731. Ludzie, którzy w niej służyli byli gorsi niż Mengele
W ramach armii japońskiej funkcjonowała jednostka zajmująca się rozwojem broni biologicznej i chemicznej. Po zakończeniu wojny wielu jej członków uniknęło odpowiedzialności dzięki amerykańskiemu generałowi McArthurowi. Teraz Japończycy poznają ich tożsamość.
artykuł | 26.04.2018 | Autor: Norman Davies
Jak doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow?
„Przez wiele lat wylewaliśmy sobie na głowy kubły pomyj” – zauważył Stalin, przymierzając się do podpisania układu z hitlerowskimi Niemcami. Rzeczywiście, nikt nie spodziewał się sojuszu nazistów z komunistami. Długo wahali się nawet sami zainteresowani. Co przesądziło sprawę?
artykuł | 22.04.2018 | Autor: Antony Beevor
„Im dłużej Hitler będzie przy władzy, tym większe szanse mają alianci”. Dlaczego Wielka Trójka nie popierała zamachów na Hitlera?
W drugiej połowie 1944 roku grupa niemieckich oficerów, widząc nadchodzącą klęskę Niemiec, zaczęła snuć plany obalenia Hitlera. Byli pewni, że gdy podadzą zachodnim aliantom głowę Führera na tacy, ci zgodzą się na korzystne warunki pokoju. Nie mogli bardziej...
miniatura | 21.04.2018 | Autor: Zdzisław Zblewski
Tatar i towarzysze. To był jeden z najgłośniejszych procesów stalinowskiej Polski
Zeznania wymuszone w trakcie okrutnego śledztwa, absurdalne zarzuty i jasny polityczny cel. Trzeba było zorganizować hucpę, by uderzyć w pozbawionego „czujności rewolucyjnej” Władysława Gomułkę. Co warto wiedzieć o procesie Stanisława Tatara?
recenzja | 20.04.2018 | Autor: Paweł Stachnik
Miliony ludzi, którzy stracili życie w wyniku głupoty jednego człowieka („Co wiedział Stalin” David E. Murphy)
Od początku 1941 roku do Moskwy napływały meldunki wywiadu donoszące o intensywnych przygotowaniach Niemiec do ataku na ZSRR. Mimo że pochodziły z wiarygodnych źródeł, Stalin stanowczo je odrzucał. Twierdził uparcie, że są prowokacją, Dlaczego? Bo jako dyktator po...
miniatura | 19.04.2018 | Autor: Konrad Wnęk
„Słowo Ciałem się stało, a Wallenrod – Belwederem”. Jak należy rozumieć słynne hasło powstania listopadowego?
Celem nie było wyzwolenie ziem trzech zaborów, lecz przywrócenie stosowania praw zapisanych w Konstytucji Królestwa Polskiego, wielokrotnie łamanych przez cara. Powodzenie planu w decydującym stopniu zależało od tego, czy uda się zająć Belweder.
miniatura | 18.04.2018 | Autor: Zdzisław Zblewski
Zabetonowani rekordziści. Którzy z komunistycznych aparatczyków najdłużej utrzymali się u władzy?
Cyrankiewicz był tak bardzo nie do ruszenia, że dowcipnie przezywano go „Żelaznym Józefem”. Piotr Jaroszewicz w rządzie zasiadał przez niemal trzydzieści lat. A jest jeszcze Eugeniusz Stawiński – minister, który przez dwie dekady nie zmienił stołka…
artykuł | 17.04.2018 | Autor: Jarosław Czubaty
„Nie masz broni, która by się oparła kosie”. Jak Kościuszko chciał wygrać pierwsze polskie powstanie narodowe?
W 1794 roku Rzeczpospolita, okrojona przez dwa kolejne rozbiory, podjęła ostatni wysiłek, by zapobiec swojemu upadkowi. Nieliczna konspiracja, przygotowująca insurekcję, liczyła na wsparcie ze strony wszystkich warstw społecznych. Co udało się osiągnąć i jakie wzorce tradycja powstańcza utrwaliła...
miniatura | 17.04.2018 | Autor: Zdzisław Zblewski
Wejdą, nie wejdą? Przeklęty dylemat, który zaciążył na losach Polski w 1981 roku
„Socjalistycznej Polski, bratniej Polski nie opuścimy w biedzie i nie damy jej skrzywdzić” – groził Leonid Breżniew w lutym 1981 roku. Osobną sprawą jest czy Sowieci rzeczywiście zamierzali wejść do Polski. Pytanie – czy Polacy wierzyli, że wejdą?
artykuł | 16.04.2018 | Autor: Bartosz Borkowski
Architekt zagłady. Kim był Alfred Rosenberg?
Partyjny filozof, weteran NSDAP i zapiekły wróg komunizmu. Autor jednej z obowiązkowych lektur każdego nazisty. I zbrodniarz wojenny, który bezwzględnie wcielał swoje idee w życie. Jak przebiegała kariera człowieka, który zaszczepił w umyśle Hitlera rasistowskie teorie?
miniatura | 16.04.2018 | Autor: Lidia A. Zyblikiewicz
„Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Co wypada wiedzieć o słynnym orędziu polskiego episkopatu?
Polscy hierarchowie zapewniali niemieckich biskupów, że „przebaczają” i ich też prosili „o przebaczenie”. Episkopat Niemiec nigdy nie udzielił odpowiedzi. A list zwrotny grupy niemieckich biskupów rozczarowywał swoją treścią.
miniatura | 15.04.2018 | Autor: Kamil Janicki
Dlaczego najważniejsi politycy przedwojennej Polski w szkole zbierali same pały?
Dzisiaj pisząc o wybitnych postaciach wypada podkreślać, że już w latach szkolnej nauki wykazywali się niezwykłymi talentami. Przed wojną odwrotnie: w dobrym guście były oceny co najwyżej mierne.
miniatura | 14.04.2018 | Autor: Zdzisław Zblewski
Czym była bohaterszczyzna?
Naigrawanie się „z walki i męczeństwa narodu” oraz „znieważanie tego, co było, jest i powinno pozostać nietykalne, nieskalane, święte”. W tych słowach komentowano twórczość artystów, którzy śmieli skrytykować wszędobylską „bohaterszczyznę”, kojarzoną z grupą Mieczysława Moczara.
miniatura | 10.04.2018 | Autor: Lidia A. Zyblikiewicz
„Jest remis, więc nie przegrałem”. Lech Wałęsa nigdy nie potrafił pogodzić się z porażką
Głośne swego czasu zdanie wiele mówi o charakterze prezydenta Lecha Wałęsy. Nawet gdy obiektywne fakty wskazywały, że nie ma racji… on dostosowywał rzeczywistość do swoich potrzeb.
miniatura | 09.04.2018 | Autor: Kamil Janicki
Żydzi chcieli pomóc budować naprawdę Wielką Polskę. Dlaczego endecy im odmówili?
W historii narodowej demokracji, ponoć dążącej do stworzenia wielkiej, mocarstwowej Polski, nie brakuje przypadków, gdy wybitni działacze prawicy wprost torpedowali własne plany. Choćby dlatego, że nie chcieli mieć do czynienia z Żydami.
miniatura | 08.04.2018 | Autor: Zdzisław Zblewski
Czy komuniści się spowiadali? Rytuał samokrytyki w PRL-u
„Samokrytyka stanowiła rodzaj świeckiego, publicznego wyznania prawdziwych bądź domniemanych grzechów politycznych, po którym następowało swoiste odpuszczenie lub potępienie” – wyjaśnia profesor Zdzisław Zblewski.
artykuł | 07.04.2018 | Autor: Norman Davies
Ich najmniejszy błąd mógł zmienić historię świata. Kim byli tłumacze Churchilla, Roosevelta i Stalina?
W trakcie spotkań na najwyższym szczeblu każde słowo jest na wagę złota. Dobre lub złe tłumaczenie może kompletnie zmienić bieg rozmowy. Tylko jak sobie poradzić, jeśli jeden z wielkich przywódców mamrocze, drugi mówi bez ładu i składu, a...
recenzja | 06.04.2018 | Autor: Anna Winkler
Czy to wtedy powstał świat, w jakim dziś żyjemy? (Elizabeth Asbrink „1947. Świat zaczyna się teraz”)
Alianci i sojusznicy III Rzeszy podpisują układ pokojowy. Problem Palestyny wciąż narasta, a komisja ONZ ma 4 miesiące na jego rozwiązanie. Trwają prace nad Deklaracją Praw Człowieka, a… Christian Dior dokonuje rewolucji w modzie. Co łączy te wydarzenia?...
miniatura | 05.04.2018 | Autor: Zdzisław Zblewski
Pucz przeciwko Edwardowi Gierkowi. Czy Moczar naprawdę próbował obalić pierwszego sekretarza?
Według powszechnie przyjętej wersji wydarzeń były minister spraw wewnętrznych usiłował wykorzystać nieobecność Edwarda Gierka w kraju do usunięcia całej grupy technokratów rządzących Polską. Ale co rzeczywiście wiadomo o przebiegu „puczu olsztyńskiego”?