Nowożytność
artykuł | 17.11.2018 | Autor: Anna Winkler
Czy kolonializm się opłacał?
Tania lub wręcz darmowa siła robocza. Korzystne warunki dla handlu. Zasoby cennych kruszców. Wydawałoby się, że mocarstwa kolonialne na podbojach mogły tylko zarobić. Ale czy na pewno?
artykuł | 10.11.2018 | Autor: Kacper Śledziński
Bitwa pod Chocimiem. Pierwsza wielka klęska Turków w Europie
Rzeczpospolita nie tylko utraciła rangę mocarstwa, ale nawet samodzielnego kraju. Haniebny traktat zmuszał polskiego królów do stałego opłacania się tureckiemu sułtanowi. I pewnie tak by zostało, gdyby nie świetne zwycięstwo hetmana Sobieskiego. Człowieka, który już wkrótce sam miał...
miniatura | 07.11.2018 | Autor: Maciej Wilamowski
„Szkoda czasu i atłasu”. Czy znane powiedzenie Stanisława Augusta Poniatowskiego to tylko… propagandowy trick?
Król zasłynął z zamiłowania do pochlebstw i z wyjątkowej próżności. Jak to więc możliwe, że chwalącego go literata zganił, mówiąc, że „szkoda czasu i atłasu” na puste komplementy?
miniatura | 18.10.2018 | Autor: Maciej Wilamowski
Czy Polska kiedykolwiek sięgała „od morza do morza”?
Już Jan Kochanowski chwalił Polskę, która „granice swoje rozciągnęła między morza dwoje”. Ale czy miał rację? Ile jest prawdy w określeniu „Polska od morza do morza”?
miniatura | 16.10.2018 | Autor: Lidia A. Zyblikiewicz
Powiedzenie „jak Filip z Konopi”. Kim był ten cały Filip i co miał wspólnego z konopiami?
XIX-wieczna kronika rzuca światło na historię przestrzegającą przed politycznym nierozgarnięciem i zbędnym gadulstwem. Prawdziwa geneza powiedzenia „wyskoczyć jak Filip z Konopi” okazuje się jednak o wiele bardziej prozaiczna.
artykuł | 15.10.2018 | Autor: Maria Bogucka
Mit Matki Polki. Skąd się wziął i czy polskie kobiety zdołały się wyzwolić spod jego działania?
W staropolskim społeczeństwie wartość kobiet oceniano na podstawie ich płodności i zdolności do wychowania dzieci. Przez wieki ideał ten ewoluował, ale jedno się nie zmieniło – Polki, strażniczki narodowej tradycji, swoje główne zadania wypełniały na łonie rodziny. Jak...
news | 14.10.2018 | Autor: Maria Procner
Znaleziony na dnie Morza Bałtyckiego „najstarszy szampan na świecie” jednak nie nadaje się do picia
Kiedy 8 lat temu we wraku spoczywającym na dnie Bałtyku odkryto ponad sto butelek XVIII-wiecznego szampana, świat oszalał. Podczas aukcji trunek osiągał ceny kilkunastu tysięcy euro. Radość ze znaleziska była jednak przedwczesna. Najnowsze badania wykazały, że alkohol nie...
recenzja | 12.10.2018 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
To nie jest banalna książka o gaciach (Anna Drążkowska „Historia bielizny od XIV do końca XIX wieku”)
Nosi ją każdy (albo prawie każdy), choć na co dzień raczej jej nie widujemy. Tymczasem bielizna towarzyszy nam od wielu wieków, a jej drobne detale i zmieniające się fasony kształtowały sylwetki postaci, które zachwycają nas na płótnach dawnych...
artykuł | 08.10.2018 | Autor: Marcin Szymaniak
Polskie zwycięstwo pod Parkanami. Niedoceniana batalia, która przypieczętowała militarny upadek Imperium Osmańskiego
Mimo klęski, której doświadczyli pod Wiedniem, Turcy potrafili się jeszcze mocno odgryźć. Przekonał się o tym król Jan III, który mało nie przypłacił życiem dramatycznego starcia z młodym i energicznym paszą Kara Mehmedem pod Parkanami.
artykuł | 07.10.2018 | Autor: Norman Davies
Jak upowszechnienie zegarów zrewolucjonizowało ludzkie życie? Krótka historia mierzenia czasu według Normana Daviesa
Przed pojawieniem się czasomierzy ludzie żyli w rytmie wyznaczanym przez wschody i zachody słońca, a długość godziny różniła się w zależności od miejsca i pory roku. Dziś trudno to sobie nawet wyobrazić. Jak zegary stały się towarem masowym...
miniatura | 04.10.2018 | Autor: Konrad Wnęk
Co robił Tadeusz Kościuszko zanim został naczelnikiem powstania?
Bohater walk z Rosjanami, zasłużony dowódca, kawaler orderu Virtuti Militari. Choć wojna, w której brał udział zakończyła się klęską, Tadeusza Kościuszkę przyjmowano z respektem, a nawet – z niekłamanym podziwem.
miniatura | 03.10.2018 | Autor: Maciej Wilamowski
„Słowo się rzekło, kobyłka u płotu”. Skąd się wzięło to popularne powiedzenie?
Powiedzenie o „kobyłce u płotu” krążyło po Polsce chyba już w XVII wieku. Mało kto jednak pamięta, że zgodnie z pierwotną wersją chodziło w nim o… pocałowanie rzeczonej kobyłki w zad.
artykuł | 01.10.2018 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Trzysta worków paszy dla wielbłądów. Skąd się wzięła kawa w Europie?
Statystyczny Europejczyk wypija dziennie 4 filiżanki kawy, co daje 160 litrów na osobę w ciągu roku. Wielu wprost nie wyobraża sobie dnia bez tego napoju. Tymczasem jego kariera na naszym kontynencie to stosunkowo świeża sprawa. I wszystko to...
news | 27.09.2018 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Czy historycy otrzymali właśnie zupełnie nowe narzędzie do badania dziejów Europy? Ci naukowcy twierdzą, że tak
Grupa kilkunastu naukowców z różnych dziedzin postanowiła przebadać aktywność budowniczych w Europie na podstawie używanego przez nich drewna. Co to ma wspólnego z cenami żywności i wybuchami zarazy? Jak się okazuje, bardzo wiele.
artykuł | 23.09.2018 | Autor: Adam Szabelski
Zapomniane zbrodnie Habsburgów, o których milczą niemieckojęzyczne podręczniki
Nie wszyscy poddani Habsburgów dobrze ich wspominają. Zwłaszcza na niektórych podporządkowanych sobie ziemiach potężna dynastia rządziła twardą ręką, bezlitośnie je eksploatując i sprowadzając mieszkańców do roli podludzi. Doprowadziła ich do takiej desperacji, że po pomoc udali się do...
artykuł | 12.09.2018 | Autor: Michael Morys-Twarowski
Odsiecz wiedeńska. Czy polski triumf zdecydował o losach Europy?
„Bóg i Pan nasz na wieki błogosławiony dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu, o jakiej wieki przeszłe nigdy nie słyszały” – pisał 13 września 1683 roku do żony Marysieńki król Jan III Sobieski. Miał rację. Zwycięstwo pod Wiedniem...
miniatura | 09.09.2018 | Autor: Lidia A. Zyblikiewicz
Janowi Zamoyskiemu zamarzył się własny uniwersytet. Ale czy ambitny projekt potężnego magnata miał prawo się udać?
„Zawsze takie Rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie” – twierdził ponoć Jan Zamoyski, należący do wąskiego grona najpotężniejszych ludzi w kraju. Dlatego założył własną Akademię.
wywiad | 05.09.2018 | Autorzy: Anna Winkler i Magdalena Niedźwiedzka
„Z Boną nie bałabym się nawet życia na bezludnej wyspie”. Magdalena Niedźwiedzka opowiada o pisaniu powieści biograficznej poświęconej wybitnej polskiej królowej
Bony Sforzy nie trzeba nikomu przedstawiać. Jej postać od wieków dostarcza inspiracji badaczom i artystom. Najnowsza, beletryzowana biografia żony Zygmunta Starego wyszła spod pióra Magdaleny Niedźwiedzkiej.
artykuł | 04.09.2018 | Autor: Rafał Kowalczyk
Żydowskie fortuny w zaborze pruskim. Jak powstawały i dlaczego to nie Polacy się bogacili?
Po upadku Rzeczpospolitej każdy z zaborców miał inne plany dotyczące zagarniętych ziem. Austriacy szybko doprowadzili Galicję do skrajnej nędzy; w zaborze rosyjskim panował marazm. W Prusach wprowadzono natomiast kapitalizm. Tylko dlaczego na przemianach skorzystali Żydzi, a nie dotychczasowi...
artykuł | 31.08.2018 | Autor: Norman Davies
Kiedy Europejczycy przestali akceptować plucie w towarzystwie? Krótka historia manier według Normana Daviesa
Kiedy na Starym Kontynencie zaczęto używać widelca? Czy średniowieczni ludzie akceptowali smarkanie w palce? Brytyjski historyk udowadnia, że historyczny savoir-vivre to o wiele więcej, niż sztuka używania „spluwaczki, zwieracza i sreber”.
artykuł | 27.08.2018 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Pięć dziwacznych historycznych anegdot, którymi zagniesz swojego wujka grzybiarza
Zarówno w czasach Mickiewicza, jak i w peerelu, Polacy uwielbiali chadzać na grzyby. I chwalić się tym, co udało im się znaleźć. Gdy następnym razem przy rodzinnym spotkaniu wujek będzie opowiadać o taaaakich prawdziwkach, zamiast słuchać kolejnej wyolbrzymionej...
artykuł | 21.08.2018 | Autor: Marcin Szymaniak
Cios husarskiej pięści. Triumfalne uderzenie polskiej kawalerii w bitwie pod Kircholmem
Błyskawiczne rozgromienie trzykrotnie liczniejszego przeciwnika pod Kircholmem było jednym z najbardziej spektakularnych sukcesów militarnych w polskich dziejach. O zwycięstwie zadecydowały piorunujące szarże husarii.
artykuł | 18.08.2018 | Autor: Rafał Kowalczyk
Dlaczego bankierzy w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego gromadzili tak wielkie majątki?
Sytuacja, która wytworzyła się za panowania ostatniego polskiego króla, nie miała sobie równych w całej Europie. Państwo stało się zbyt biedne nawet na to, by utrzymać własną armię. Jednocześnie zarówno sam władca, jak magnateria, szlachta i mieszczanie tonęli...
artykuł | 11.08.2018 | Autor: Wojciech Włodarczyk
Skąd w Polsce wzięło się wino i kiedy było najbardziej popularne?
Produkowali je mnisi, popijała szlachta. Kościół używa go do dziś w liturgii. Na przestrzeni stuleci wino wyparło nawet piwo i stało się ulubionym trunkiem Polaków, zwłaszcza najbogatszych. Jak trafiło nad Wisłę?
artykuł | 02.08.2018 | Autor: Norman Davies
Najważniejsza droga w Europie. Niedostępna, niebezpieczna i nieodzowna
Jej budowę można porównać do stawiania nawy wspaniałej gotyckiej katedry. Przez tysiąclecia stanowiła szlak niedostępny czy wręcz nieznany. Potem stała się najważniejszym szlakiem biegnącym z północy na południe Europy. O tym wszystkim pisze profesor Norman Davies.