Nowożytność
miniatura | 11.07.2019 | Autor: Mirosław Nagielski
Gdyby nie ojciec, polski królewicz mógł zostać carem. Dlaczego do tego nie doszło?
Gdy król Zygmunt III oblegał Smoleńsk, hetman Żółkiewski odniósł błyskotliwe zwycięstwo nad siłami moskiewskimi. Wkrótce znalazł się na Kremlu i wynegocjował umowę, na mocy której królewicz Władysław został wybrany na carski tron. Polski monarcha nie był jednak zadowolony...
artykuł | 07.07.2019 | Autor: Michael Morys-Twarowski
Ponad czterysta lat temu dwunastu Polaków zajęło Sztokholm. Jak im się to udało?
Samuel Łaski był typem człowieka do zadań specjalnych. Zygmunt III Waza nieraz wysyłał go do Szwecji, której koronę usilnie chciał odzyskać. Poseł uczestniczył także w wyprawie z 1598 roku – i na czele jedenastu ludzi zdobył samą stolicę....
artykuł | 03.07.2019 | Autor: Piotr Kroll
Reforma armii według Sobieskiego. Jak zmieniło się polskie wojsko za jego czasów?
Przestarzałe uzbrojenie i struktury oraz konieczność zwoływania pospolitego ruszenia za każdym razem, gdy wróg pojawił się na horyzoncie. W połowie XVII wieku polska armia prezentowała się nie najlepiej. Gdyby nie reformy, które przeforsował Sobieski, prawdopodobnie nie dalibyśmy rady...
news | 03.07.2019 | Autor: Maria Procner
W przebraniu mężczyzny walczyła o niepodległość swojego kraju. Właśnie wyszły na jaw nowe fakty z jej biografii
Choć była bohaterką (a właściwie bohaterem, bo walczyła w męskim przebraniu i pod „pseudonimem”) wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, dotychczas niewiele było sprawdzonych informacji na temat jej życia. Jednak dzięki pamiętnikowi z XVIII wieku, który właśnie ujrzał światło...
miniatura | 02.07.2019 | Autor: Eleanor Herman
Niebezpieczna alchemia. Te eksperymenty kosztowały życie angielskiego króla i niemal zabiły Newtona
Poszukiwanie kamienia filozoficznego swego czasu było ulubioną rozrywką uczonych. Ich laboratoria obfitowały w groźne substancje, więc zdarzało się, że badania miały opłakane skutki. Alchemiczne ambicje zabiły m.in. Karola II. Mało brakowało, by także wybitny fizyk, Isaac Newton, podzielił...
news | 02.07.2019 | Autor: Maria Procner
Unia lubelska jak Trójmorze? „Chylimy czoła przed naszymi przodkami za powołanie wizjonerskiej Rzeczpospolitej Obojga Narodów”
We wspólnym oświadczeniu, przygotowanym w związku z 450. rocznicą zawarcia unii lubelskiej, Andrzej Duda i prezydent Litwy, Dalia Grybauskaite, porównali XVI-wieczne porozumienie do polityczno-gospodarczej inicjatywy Trójmorza. Podkreślili też gotowość do „chronienia ideałów niepodległości, jedności i solidarności”.
nauka | 27.06.2019 | Autor: Anna Winkler
Jaka była największa wada Jana III Sobieskiego? Oto, co mówią na ten temat relacje zagranicznych pamiętnikarzy
W ostatnich dekadach XVII wieku Rzeczpospolita wzbudzała za granicą spore zainteresowanie. Uwagę przyciągał nie tylko jej niezwykły ustrój, ale także sam monarcha. Niepochodzący z królewskiego rodu Sobieski, triumfator spod Wiednia, był oceniany raczej pozytywnie – z jednym ważnym...
miniatura | 23.06.2019 | Autor: Eleanor Herman
Kiedy Europejczycy zaczęli stronić od kąpieli?
Podczas gdy starożytni Grecy i Rzymianie kąpali się właściwie codziennie, średniowieczni i renesansowi władcy oraz uczeni często byli na bakier z higieną. Dlaczego czysta woda nagle przestała „dodawać zdrowia”, a mycie się uznano za grzech? I co miała...
news | 15.06.2019 | Autor: Maria Procner
Henryk VIII wcale nie rozstał się z Anną z Kleve, bo była zbyt brzydka. Nowa, kontrowersyjna teoria brytyjskiej historyczki
Łącznie miał sześć żon, z którymi bynajmniej nie żył długo i szczęśliwie. Czwartą z kolei, Annę z Kleve, po pół roku odprawił i anulował małżeństwo, ponieważ. jak twierdził sam Henryk VIII: „[Anna] nic nie ma w sobie pięknego...
miniatura | 12.06.2019 | Autor: Eleanor Herman
Jak bardzo brudne były europejskie pałace?
Angielscy dworzanie załatwiali się gdzie popadnie, a w komnatach Wersalu unosił się trudny do wytrzymania fetor. Zakazy publicznego wypróżniania się na niewiele się zdawały. Za fasadą przepychu europejskich pałaców kryło się prawdziwe królestwo brudu.
artykuł | 08.06.2019 | Autor: Eleanor Herman
Jak renesansowi władcy chronili się przed próbami otrucia?
Renesansowi medycy często nie potrafili odróżnić, czy ktoś zginął z powodu trucizny, czy zabiła go nagła choroba. Zdarzało się, że błędnie przypisywali królewskie zgony zatruciom. Z drugiej strony źródła dowodzą, że lęk przed zabójczymi substancjami nie był jedynie...
nauka | 06.06.2019 | Autor: Anna Winkler
Jak Marysieńka przysłużyła się polsko-francuskiej dyplomacji? Opinia znanego historyka
Maria Kazimiera de la Grange d’Arquien, czyli przyszła królowa Marysieńka Sobieska, szlify dyplomatyczne zdobywała na dworze swojej poprzedniczki, Ludwiki Marii Gonzagi. Po śmierci protektorki to ona miała być rzeczniczką interesów francuskich w Polsce. Ale co właściwie udało się...
news | 05.06.2019 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Czy Majowie i Aztekowie składali w ofierze swoje drużyny piłkarskie?
W Ameryce prekolumbijskiej gra w piłkę była niezwykle popularna. Grywali Majowie, Aztekowie i przedstawiciele sąsiednich ludów. Czy członków drużyn składano po meczu w ofierze?
miniatura | 03.06.2019 | Autor: Eleanor Herman
Zabójcze piękno. Dlaczego w epoce elżbietańskiej kobiety ryzykowały życiem dla urody?
W XVI wieku kobiety znacznie bardziej dosłownie niż obecnie rozumiały powiedzenie „dla urody trzeba cierpieć”. Aby spełnić wyśrubowane standardy piękna epoki, nacierały się ołowiem, pudrowały arszenikiem i farbowały siarką. Wszystko po to, by upodobnić się do królowej Elżbiety.
news | 02.06.2019 | Autor: Maria Procner
Czy Leonardo da Vinci miał ADHD? Kontrowersyjna teza brytyjskiego badacza
Nie jest tajemnicą, że jeden z największych geniuszy i artystów w dziejach, Leonardo da Vinci, często miał problemy z dokańczaniem projektów oraz prac, które zaczynał. Przyczyną takiego stanu rzeczy mógł być… zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, czyli...
wideo | 29.05.2019 | Autor: Kamil Janicki
Noce poślubne polskich władczyń. Jak wyglądał pierwszy raz królowej Jadwigi, Dobrawy, Bony Sforzy?
Bez nocy poślubnej żadne monarsze małżeństwo nie mogło być ważne. Do łożnicy wysyłano nawet małe dzieci. A pannie młodej… płacono za odbyty stosunek. Wszystko dla dobra dynastii.
miniatura | 27.05.2019 | Autor: Marcin Szymaniak
Jak Piekarski na mękach – tak karano skrytobójców w XVII-wiecznej Polsce
15 listopada 1620 roku sandomierski szlachcic, Michał Piekarski, porwał się z czekanem na króla Zygmunta III Wazę. Próba zamachu się nie powiodła, a niedoszły zabójca został schwytany. Gdyby wiedział, jaka kara go czeka, być może dwa razy zastanowiłby...
nauka | 24.05.2019 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Na co umierały dzieci magnatów? Przeanalizowano historię potomstwa Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńko”
Hetman wielki litewski i wojewoda wileński Michał Kazimierz Radziwiłł mógł mówić o sporym szczęściu. Jego dwie żony w ciążę zachodziły w sumie aż 32 razy, w efekcie czego na świat przyszło trzynaścioro żywych dzieci. Niestety natura nie okazała...
miniatura | 23.05.2019 | Autor: Konrad Wnęk
Czy Polska rzeczywiście była przedmurzem chrześcijaństwa?
Hasło jako pierwszy rzucił papież, który wcale nie słynął z sympatii do Polaków. Słowo-wytrych, mit, czy może jednak rzeczywistość?
artykuł | 22.05.2019 | Autor: Michael Morys-Twarowski
Sztuka wojny Stefana Czarnieckiego. Co „dla ojczyzny ratowania” robił ten wielki wódz?
Na polu walki lepiej uzbrojeni i liczniejsi Szwedzi mieli zdecydowaną przewagę. Polacy nie mieli jednak zamiaru ustąpić. Podczas gdy król Jan Kazimierz naciskał na walne starcie, Stefan Czarniecki miał własny pomysł na rozgromienie przeciwnika. Który z nich miał...
artykuł | 20.05.2019 | Autor: Eleanor Herman
Czy ten genialny kompozytor padł ofiarą morderstwa?
Gdy Mozart w wieku zaledwie 35 lat nagle zmarł, plotkowano, że ktoś pomógł mu pożegnać się ze światem. Głównym podejrzanym stał się jego muzyczny rywal, Antonio Salieri. W tej historii było jednak dużo nieścisłości. Co tak naprawdę zabiło...
news | 19.05.2019 | Autor: Maria Procner
Zamiast gorącego lata, zima stulecia? Naukowcy wyjaśniają anomalie pogodowe w XVIII-wiecznej Europie
Potężna erupcja islandzkiego wulkanu, do której doszło na przełomie 1783 i 1784 roku wcale nie spowodowała, jak dotąd zakładano, ekstremalnej fali upałów w Europie. Wręcz przeciwnie, przyniosła nad Stary Kontynent niezwykle mroźną zimę – co postulował już w...
miniatura | 18.05.2019 | Autor: Marcin Szymaniak
Mistrz propagandy w XVIII wieku. Jak Stanisław August Poniatowski obrócił próbę porwania na własną korzyść?
3 listopada 1771 roku konfederaci porwali Stanisława Augusta Poniatowskiego. Sprytny król zdołał jednak przeciągnąć sprawców na swoją stronę i już następnego dnia odzyskał wolność. Wkrótce też zaczął wykorzystywać nieudany zamach dla własnych celów. Co na tym zyskał?
news | 17.05.2019 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Archeolodzy przebadają miejsce masakry, która zainspirowała „krwawe gody” z „Gry o tron”
Najsłynniejszy cykl powieściowy Georga RR Martina, który został zekranizowany przez HBO, pełnymi garściami czerpie z prawdziwych zdarzeń z przeszłości. Także słynna masakra w trakcie wesela została zainspirowana historią. Archeolodzy planują przebadać miejsce oryginalnej rzezi.
news | 05.05.2019 | Autor: Maria Procner
Czy udało się w końcu znaleźć próbkę DNA Leonarda da Vinci? Ten kosmyk włosów mógłby ujawnić prawdę o pochodzeniu renesansowego geniusza
Para włoskich badaczy oznajmiła, że udało im się zdobyć kosmyk włosów należący do słynnego renesansowego artysty i wynalazcy. Planują przeprowadzenie badań DNA, które pozwoliłyby ustalić, kim byli rodzice Leonarda. Historycy są jednak sceptyczni. Dlaczego mają wątpliwości?