Nowożytność
artykuł | 22.01.2019 | Autor: Adam Szabelski
Husarzom też zdarzało się uciekać z pola bitwy. Gdzie nasza "niezwyciężona" jazda poniosła największe klęski?
Husaria była niezwyciężona i nigdy nie przegrała żadnej bitwy – to przekonanie podziela wielu z nas, nawet ci, którzy dość dobrze znają historię. Niestety, należy je włożyć między bajki. Legendarna polska jazda nieraz ponosiła porażki – niektóre wyjątkowo...
news | 17.01.2019 | Autor: Aleksandra Zaprutko-Janicka
Czy wreszcie odkryto przeznaczenie posągów z Wyspy Wielkanocnej? Grupa badaczy twierdzi, że zna rozwiązanie zagadki
Wyspa Wielkanocna to jedna z najbardziej odizolowanych zamieszkanych wysp na świecie. Nie ma na niej przemysłu, a ziemia nie skrywa bogactw naturalnych. Mimo to co roku wyspę odwiedza kilkadziesiąt tysięcy turystów. Wszystko przez słynne przez słynne kamienne posągi.
miniatura | 16.01.2019 | Autor: Maciej Wilamowski
Zdanie, które podobno mówi wszystko o rządach Augusta III Sasa. Ale czy słusznie?
Czarna legenda potężnego ministra do dzisiaj ciąży na postrzeganiu okresu saskich rządów. Ale czy August III Sas rzeczywiście zgodził się na rolę marionetki? I czy jego najbliższy doradca doprowadził do destrukcji Rzeczypospolitej?
miniatura | 14.01.2019 | Autor: Norman Davies
Początkowo to czarni handlowali czarnymi. Kiedy Europejczycy zaczęli polować na niewolników?
Polowania na niewolników i handel nimi kwitły w Afryce niemal od zarania dziejów. Do pewnego momentu proceder ten znajdował się jednak wyłącznie w rękach tubylców i muzułmańskich kupców. Kiedy do gry włączyli się także Europejczycy?
miniatura | 12.01.2019 | Autor: Maciej Wilamowski
„Trzeba ludzi zrobić Polakami”. Po co powołano Komisję Edukacji Narodowej?
Nie chodziło tylko o reformę szkolnictwa. W staraniach o utworzenie Komisji Edukacji Narodowej odbijało się – nowatorskie i budzące kontrowersje – przekonanie o tym, że naród to nie tylko stany uprzywilejowane.
nauka | 10.01.2019 | Autor: Anna Winkler
Jaki podarek mógł obrazić władcę Moskwy? Lista niestosownych prezentów jest wyjątkowo długa
O tym, że ceremoniał dyplomatyczny to nie przelewki, nie trzeba nikogo przekonywać. Jednak na szesnasto- i siedemnastowiecznym dworze moskiewskim już pierwszy krok, czyli zwyczajowa wymiana podarków, był niemal nie do przejścia. Władca mógł poczuć się urażony nawet… zbyt...
miniatura | 01.01.2019 | Autor: Norman Davies
Przepowiednie Nostradamusa. Od czego rozpoczęła się kariera słynnego astrologa i czy jego proroctwa naprawdę są tak trafne?
Przewidział podobno rewolucję francuską, dojście Hitlera do władzy i śmierć prezydenta Kennedy’ego. Za życia potrafił rozpoznać w napotkanym mnichu przyszłego papieża. Tylko czy to nie zbyt piękne, by mogło być prawdziwe?
artykuł | 29.12.2018 | Autor: Rafał Kowalczyk
Początki pruskiej potęgi. Jak dynastia Hohenzollernów zaczęła budować swoją pozycję w Europie?
Fryderyk II, który doprowadził Prusy do rozkwitu, nie zaczynał od zera. Już jego przodkowie zrobili wiele, by powstało silne, niezależne państwo. Jak przygotowali grunt dla wybitnego następcy?
artykuł | 23.12.2018 | Autor: Norman Davies
Krótka historia masonerii według Normana Daviesa
Wolnomularzy zaciekle zwalczali między innymi faszyści, komuniści i… Kościół katolicki. Dla wielu byli (a może nawet są nadal?) wrogami publicznymi numer jeden. Ale co naprawdę o nich wiemy? O tym, skąd wzięła się masoneria i kto do niej...
miniatura | 22.12.2018 | Autor: Maciej Wilamowski
Co to znaczy „wyjść jak na Zabłocki na mydle”? Kim właściwie był ten Zabłocki i ile na mydle zarobił?
Z biednego Zabłockiego, który nie umiał poradzić sobie z mydłem naśmiewano się już kilkaset lat temu. I to mimo, że rzeczony pan… nigdy chyba nie istniał.
news | 15.12.2018 | Autor: Maria Procner
Niewolnictwo nie kończyło się ze śmiercią. Studenci znaleźli dowody nieludzkich praktyk na uniwersytecie
Podczas badania związków Uniwersytetu Pensylwanii z niewolnictwem, młodzi naukowcy natrafili na archiwalne materiały, z których wynika, że w XVIII i XIX wieku instytucja prowadziła nielegalne eksperymenty na ciałach niewolników.
recenzja | 14.12.2018 | Autor: Maria Procner
Zostanie kamień na kamieniu (recenzja: Radosław Gajda, Natalia Szcześniak „Archistorie. Jak odkrywać przestrzeń miast?”)
Ludzie umierają, dokumenty giną, pamięć się zaciera. Ale jedno pozostaje: budynki, niemi świadkowie małych i wielkich wydarzeń. Jaką historię mają do opowiedzenia?
artykuł | 12.12.2018 | Autor: Mariusz Trąba
Kiedy właściwie Matkę Boską koronowano na królową Polski?
Już w średniowieczu Polacy wierzyli w szczególną opiekę Najświętszej Maryi Panny. Kolejni władcy Rzeczpospolitej zwracali się do niej, licząc na pomoc w trudnych dla kraju momentach. Koronę na przestrzeni wieków powierzano jej aż 55 razy! Czy wiadomo, kto...
artykuł | 10.12.2018 | Autor: Rafał Kowalczyk
Dlaczego Napoleon storpedował w 1812 roku polskie plany powstańcze?
Polskie powstanie na Ukrainie przygotowywano niemal od momentu utworzenia Księstwa Warszawskiego. Ogromny wysiłek organizacyjny i finansowy poszedł jednak na marne. Wszystko za sprawą Napoleona, który całkowicie zlekceważył sugestie swoich doradców i pognał w głąb Rosji. Dlaczego to zrobił...
artykuł | 08.12.2018 | Autor: Piotr Dróżdż
Zdobycie Połocka. Sukces, dzięki któremu Stefan Batory zdobył sławę jednego z najlepszych polskich wodzów w dziejach
Car, przekonany o potędze własnej armii, żądał od Polaków ustępstw, na które nie mogli się zgodzić. Ale nowy polski król doskonale znał się na wojaczce. A jego żołnierze wierzyli, że nadarza się okazja do zdobycia nieprzebranych skarbów.
miniatura | 06.12.2018 | Autor: Maciej Wilamowski
Czy „szlachcic na zagrodzie” rzeczywiście był „równy wojewodzie”?
Czy równość całej polskiej szlachty to historyczny fakt czy tylko pusty frazes? Jeśli „szlachcic na zagrodzie” był „równy wojewodzie” to dlaczego mieliśmy w Polsce tylko książąt? Dlaczego to magnateria trzęsła naszą polityką?
artykuł | 02.12.2018 | Autor: Rafał Kowalczyk
Zapomniane powstanie. Jak przygotowywano się do polskiego zrywu na Ukrainie?
To powstanie mogło zmienić nie tylko losy Polaków. Jego celem, oprócz odtworzenia niepodległej Rzeczpospolitej, było także udzielenie wsparcia ruszającego na Moskwę Napoleona. By je przygotować, Księstwo Warszawskie rzuciło na szalę cały swój majątek. Jaki właściwie był polski plan?
artykuł | 25.11.2018 | Autor: Adam Szabelski
Najlepsza jazda w historii świata. Gdzie krył się sekret sukcesów husarii?
Przez niemal dwieście lat od zimnych Inflant na północy po słoneczne stepy Ukrainy dominowała jedna formacja jazdy. Każdy jednym tchem wymieni jej sukcesy: Wiedeń, Kircholm, Kłuszyno… Ale czy wiadomo, jaki był sekret tych zwycięstw?
recenzja | 23.11.2018 | Autor: Adam Szabelski
Wyczekując szumu husarskich skrzydeł (recenzja: Johannes Sachslehner, „Wiedeń 1683. Rok, który zdecydował o losach Europy”)
Rok 1683 był to dziwny rok, w którym różne znaki na niebie i ziemi zwiastowały klęski i nadzwyczajne zdarzenia. I jednocześnie był to rok tyle razy opisywany, że wydawało się, iż nic już na ten temat nie może...
artykuł | 22.11.2018 | Autor: Rafał Kowalczyk
Bitwa pod Racławicami. Zwycięstwo, które rozpaliło ogień insurekcji kościuszkowskiej
Przegrana wojna z Rosją w 1792 roku i drugi rozbiór Polski, który nastąpił niedługo później, pogrążyły Rzeczpospolitą w chaosie. Wybuch powstania w obronie niepodległości był tylko kwestią czasu. Jego początek okazał się triumfalny: zwycięstwo pod Racławicami napełniło Polaków...
artykuł | 17.11.2018 | Autor: Anna Winkler
Czy kolonializm się opłacał?
Tania lub wręcz darmowa siła robocza. Korzystne warunki dla handlu. Zasoby cennych kruszców. Wydawałoby się, że mocarstwa kolonialne na podbojach mogły tylko zarobić. Ale czy na pewno?
artykuł | 10.11.2018 | Autor: Kacper Śledziński
Bitwa pod Chocimiem. Pierwsza wielka klęska Turków w Europie
Rzeczpospolita nie tylko utraciła rangę mocarstwa, ale nawet samodzielnego kraju. Haniebny traktat zmuszał polskiego królów do stałego opłacania się tureckiemu sułtanowi. I pewnie tak by zostało, gdyby nie świetne zwycięstwo hetmana Sobieskiego. Człowieka, który już wkrótce sam miał...
miniatura | 07.11.2018 | Autor: Maciej Wilamowski
„Szkoda czasu i atłasu”. Czy znane powiedzenie Stanisława Augusta Poniatowskiego to tylko… propagandowy trick?
Król zasłynął z zamiłowania do pochlebstw i z wyjątkowej próżności. Jak to więc możliwe, że chwalącego go literata zganił, mówiąc, że „szkoda czasu i atłasu” na puste komplementy?
miniatura | 18.10.2018 | Autor: Maciej Wilamowski
Czy Polska kiedykolwiek sięgała „od morza do morza”?
Już Jan Kochanowski chwalił Polskę, która „granice swoje rozciągnęła między morza dwoje”. Ale czy miał rację? Ile jest prawdy w określeniu „Polska od morza do morza”?
miniatura | 16.10.2018 | Autor: Lidia A. Zyblikiewicz
Powiedzenie „jak Filip z Konopi”. Kim był ten cały Filip i co miał wspólnego z konopiami?
XIX-wieczna kronika rzuca światło na historię przestrzegającą przed politycznym nierozgarnięciem i zbędnym gadulstwem. Prawdziwa geneza powiedzenia „wyskoczyć jak Filip z Konopi” okazuje się jednak o wiele bardziej prozaiczna.