Nowożytność
Zamek w Ossolinie, czyli wielkość w ruinie
„Olbrzymie, o fatalnej wysokości wały obiegają dokoła wzgórze, obok nich głębokie fosy, zarosłe wielkim zielskiem, idą za wałami szukając dawno umarłych panów w kontuszach…” – z żalem opisywał oglądane w 1888 roku ruiny zamku w Ossolinie Stefan Żeromski....
Polski alchemik, który odkrył tlen. Kim był Michał Sędziwój?
Pierwsze publikacje na temat otrzymywania tlenu powstają w latach 70. XVIII wieku. O pierwiastku pisali wówczas przede wszystkim Carl Scheele i Joseph Priestley. Jednak opisy „ukrytego w powietrzu pokarmu żywota” pojawiają się już około 170 lat wcześniej w...
Wielki Żuraw, czyli gdańska dźwignia handlu
„Te zaś żołądki prowadzą do Gdańska Poty cnych kmiotków, a raczej do Chłańska; Ztamtąd ma pycha podżogę do zbytku Miasto pożytku” – załamywał ręce nad zachłannością gdańskich kupców i szlachty Sebastian Klonowic. Ale nawet ten renesansowo-barokowy moralista oraz...
Chłodna kalkulacja, odwaga czy szaleństwo? Czy Cortés naprawdę kazał spalić swoje statki?
Hernán Cortés, stojąc u wrót Imperium Azteków, nakazał spalić statki, które przywiozły jego i resztę konkwistadorów. Chciał w ten sposób pokazać, że z obranej drogi nie ma odwrotu, a jedynym wyjściem jest zwycięstwo. Romantyczny to obrazek, problem w...
Henryk Juliusz d’Enghien – szaleniec, który nie został królem Polski
W historii Polski XVII wiek kojarzony jest głównie z wojnami i stąpaniem państwa ku upadkowi, który w drugiej połowie XVIII wieku doprowadził rozbiorów. Powstanie Chmielnickiego czy potop szwedzki pozostawiły – rządzony przez Wazów – kraj w ruinie. Na...
Mieczem, sprytem i podstępem. Jak Polacy podbijali Moskwę?
Polacy wiele razy podbijali Moskwę. Dwukrotnie z użyciem broni. W pozostałych przypadkach uczynili to pokojowymi metodami…
Jacek Braciak jako Tadeusz Kościuszko. Film „Kos” trafi do kin w 2023 roku
W 2023 roku na ekrany polskich kin trafi film „Kos” w reżyserii Pawła Maślona. Na planie już pracuje czołówka polskich aktorów. Są wśród nich m.in. Jacek Braciak, Robert Więckiewicz czy Agnieszka Grochowska.
Skarby National Gallery. Co warto zobaczyć w londyńskim muzeum?
National Gallery to jedno z najważniejszych brytyjskich muzeów. Zgromadzono w nim głównie prace artystów zachodnioeuropejskich. W zbiorach obejmujących ponad 2300 dzieł kryje się wiele malarskich perełek, które wyszły spod pędzla takich mistrzów, jak Leonardo da Vinci, Tycjan, Sandro...
Historia dronów – od starożytności do projektów Tesli
Wiele mówi się o tym, że na pewnym etapie człowiek zapragnął wznieść się w powietrze. Ale kiedy wpadł na pomysł, aby zbudowany przez niego pojazd latał… sam? Od tego punktu możemy datować historię dronów, która jest znacznie dłuższa,...
Nie wsławił się w żadnej bitwie, nie oddał nawet jednego strzału, ale jest najsłynniejszym galeonem na świecie!
W XVII wieku był chlubą szwedzkiej marynarki wojennej. Jego chwała trwała jednak bardzo krótko. Winą za katastrofę obarczono polskich szpiegów. Po 333 latach okręt wydobyto i przywrócono mu dawną świetność. Dziś jest jedną z największych atrakcji turystycznych w...
“Ofiara Ślązaków”, czyli twierdza w Srebrnej Górze
Powstała w XVIII wieku i była najnowocześniejszym ówczesnym fortem obronnym. Dzień po dniu, kamień po kamieniu, cegła po cegle – budowa trwała 12 lat. Ostatecznie całość pochłonęła prawie 1,7 miliona talarów. A po tym wszystkim została… miejscem testów...
Anna Jagiellonka – antybajka o ostatniej królewnie z rodu
Królewny w bajkach przychodzą zwykle na świat wyczekiwane, otoczone miłością i troską, po czym dorastają, opływając w zbytki, by wreszcie zakochać się, poślubić królewicza i żyć długo i szczęśliwie. A w rzeczywistości? Córki wielkich rodów królewskich bywały rozczarowaniem...
Pan na Zamku Gwiazd. Jak Tycho Brahe zrewolucjonizował astronomię?
Wytrwałość i dokładność – tak najkrócej można opisać pracę Tychona Brahe. Ten niezwykły astronom miał prywatną wyspę, za to brakowało mu… kawałka nosa, który stracił w młodzieńczej bójce. Był pupilkiem duńskiego króla oraz nie zgadzał się z Kopernikiem....
Wrocław dla miłośników grozy
Szelest, jęki, zawodzenia, niewyraźne postacie w pustych korytarzach… Niemal każde miasto świata ma swoje legendy o zmarłych, którym niespieszno odejść w zaświaty. Miejsca, gdzie po zmroku można usłyszeć tajemnicze kroki, wzbudzają mieszankę strachu i zaciekawienia. I oczywiście szybko...
Kamieniec Podolski
Gdy znajdziemy się centralnej części starego Kamieńca, zobaczymy ładnie odrestaurowane mieszczańskie kamienice, dziś zaadaptowane częściowo na hotele i gastronomię. Na każdym kroku napotkamy kościoły, cerkwie, klasztory oraz księży i zakonników różnych wyznań. Jedynie turyści uzmysławiają nam, że nie...
Największe zarazy w historii świata
Wraz z rozwojem cywilizacji rozprzestrzeniały się i mutowały choroby zakaźne. Duża liczba ludzi i zwierząt żyjących w bliskiej odległości od siebie, często w złych warunkach sanitarnych i żywieniowych, stanowiła podatny grunt dla chorób. Ponadto nowe zagraniczne szlaki handlowe...
Poznańskie hołdy pruskie. Krzyżacy w Wielkopolsce
Są kojarzeni z bitwą pod Grunwaldem, zamkiem w Malborku, Władysławem Jagiełłą i Konradem Mazowieckim. Mowa oczywiście o Krzyżakach, czyli rycerzach Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, założonego 19 listopada 1190 roku. Mało kto wie, że...
Perełki Luwru – pięć najważniejszych dzieł sztuki z najsłynniejszego muzeum świata
Dziennie przez Luwr przewija się średnio 15 tysięcy turystów, czemu trudno się dziwić. Muzeum onieśmiela, ale i zachwyca wielkością oraz rozmachem – na powierzchni wynoszącej 60 600 metrów kwadratowych prezentowanych jest około 35 000 dzieł sztuki, co stanowi...
Elizabeth Freeman – wygrać wolność
„Za każdym razem, gdy byłam niewolnicą, gdyby mi zaoferowano minutę wolności i powiedziano mi, że muszę umrzeć pod koniec tej minuty, wzięłabym ją – tylko po to, by przez minutę stać na Bożej ziemi jako wolna kobieta” –...
Poyais – fikcyjne państwo i najbardziej bezczelny przekręt w historii
Burzliwe czasy zawsze rodziły okazje dla krętaczy, którzy w łatwy sposób chcieli dorobić się fortuny. Historia Gregora MacGregora i wymyślonego przez niego fikcyjnego państwa Poyais to opowieść pełna zaskakujących zwrotów akcji, brawury oraz dużej dawki szczęścia. Wszystko to...
Wspaniały pierwszy czerwca – dzień, który uratował rewolucję
Tłum gapiów zgromadzony na paryskim placu Rewolucji w maju 1794 roku w ciszy ogląda ponury spektakl. Choć powtarzany do znudzenia od kilku już lat, wciąż przyciąga tych, którym udało się uniknąć odgrywania w nim głównej roli. Jeszcze chwila...
To była rzeź stulecia – i jedna z największych w dziejach bitew kawaleryjskich, w której udział wzięło nawet 50 tysięcy jeźdźców
„Jeżeli Bóg pozwoli nam ponownie przegrać taką bitwę, Wasza Wysokość może liczyć na zniszczenie wszystkich jego wrogów” – pisał we wrześniu 1709 roku do Ludwika XIV marsz. de Villars. Słowa najlepszego francuskiego dowódcy nieco uspokoiły Króla Słońce, który...
Brytania nie zawsze panowała nad falami. Największe upokorzenie w historii Royal Navy
„Prawda jest taka, że tak bardzo się boję, że całe królestwo jest zgubione” – zanotował 12 czerwca 1667 roku sekretarz Royal Navy Samuel Pepys. Pędząca ku bazie królewskiej floty w Chatham holenderska eskadra adm. Michiela de Ruytera była...
Jej klątwa miała doprowadzić do upadku potężnego rodu. Czy faktycznie była czarownicą? A może tylko kozłem ofiarnym?
Procesy o czary zbierały krwawe żniwo na przełomie XVI i XVII wieku, choć pierwsze procesy miały miejsce już w końcówce XIV stulecia. Jednym z czynników zapalnych tego bestialstwa była reformacja i jej następstwo – kontrreformacja oraz zmiana poglądu...
Odwieczni wrogowie i wierni sojusznicy? Burzliwe dzieje najdziwniejszej pary Europy
Czy w dobie wojny krymskiej był ktoś bardziej niezadowolony z połączenia sił Wielkiej Brytanii i Francji przeciwko carskiej Rosji niż lord Raglan? Zapewne nie. Głównodowodzący wojskami Albionu tak niechętnie odnosił się do żołnierzy Napoleona III, że wrogich Rosjan...