Miniony rok upłynął pod znakiem wielu kontrowersji. Wiele z opublikowanych przez nas informacji dotyczyło rodzimego podwórka, inne, choćby pochodzące z drugiego końca globu, dotykały spraw Polski lub światowego dziedzictwa. Oto przegląd najważniejszych doniesień historycznych Anno Domini 2018.  

Wśród poruszanych przez nas tematów znajdowały się między innymi nawiązania historyczne padające z ust rodzimych polityków. Było sporo kontrowersji, czasem nieco oburzenia, kilka tragedii dla światowego dziedzictwa kulturowego, trochę informacji o wystąpieniach nacjonalistycznych oraz (niejednokrotnie!) niewygodne pytania. Zapraszamy na przegląd naszych najciekawszych newsów historycznych.

Styczeń 2018: Czy Ukraina próbuje na siłę wybielać swoją historię? Bestsellerowy i nagradzany „Stalingrad” został zakazany w tym kraju!

Sir Antony Beevor domaga się od Ukrainy przeprosin. Jedna z jego najsłynniejszych książek została w tym kraju zakazana i uznana za oburzającą. Dlaczego? Bo przypomina, że Ukraińcy dokonali masakry 90 żydowskich dzieci.

fot.domena publiczna Bitwa pod Stalingradem (fot. domena publiczna).

Luty 2018: Tragedia dla światowego dziedzictwa. Wspaniała świątynia z epoki żelaza padła ofiarą nalotów. Może być jeszcze gorzej

Konflikt trwający w Syrii od siedmiu lat stał się nie tylko powodem tragedii ludności cywilnej, ale też spowodował nieodwracalne straty dla światowego dziedzictwa. Pod koniec stycznia tureckie samoloty zrzuciły bomby na starożytną świątynię. Kompleks przypominający Świątynię Salomona został obrócony w gruzy.

fot.Odilia, lic. CC BY-SA 3.0 Bazaltowy lew z Ain Dara (fot. Odilia, lic. CC BY-SA 3.0)

Luty 2018: Naukowcy właśnie dowiedli, że pierwsi Brytyjczycy, zamieszkujący Anglię 10 000 lat temu, mieli prawie czarną skórę

Ludzie z lubością wykrzykujący hasła o ratowaniu „białej Europy” właśnie dostali gorzką lekcję. Naukowcy dzięki badaniom kości człowieka sprzed 10 000 lat dowiedli, że jeden z pierwszych Brytyjczyków miał kręcone włosy i prawie czarną skórę.

fot.screen ze strony bbc.co.uk Zrekonstruowana głowa człowieka z Cheddar (fot. screen ze strony bbc.co.uk)

Marzec 2018: Odtajniony raport amerykańskiego wywiadu z 1946 roku stwierdza: Polacy po wyzwoleniu prześladowali Żydów tak jak naziści

15 maja 1946 roku amerykański wywiad przygotował raport dla Departamentu stanu. Jak można przeczytać w nagłówku „Ten dokument dotyczy fizycznej, ekonomicznej i politycznej kondycji ocalałych Żydów w Polsce od czasu wyzwolenia.” Analizuje on politykę rządu, antysemityzm i możliwości przeżycia Żydów w Polsce. Wnioski przerażają.

Marzec 2018: We Lwowie nacjonaliści ukraińscy przemaszerowali w rocznicę śmierci dowódcy UPA pod hasłem „Miasto Lwów nie dla polskich panów”

Ukraińscy nacjonaliści zorganizowali we Lwowie marsz będący odpowiedzią na nowelizację ustawy o IPN, która między innymi penalizuje banderyzm. Ukraińcy mówią głośno – nikt nie będzie nam nakazywać, których bohaterów mamy czcić.

fot.screen materiału przygotowanego przez telewizję „1+1” Marsz nacjonalistów ukraińskich we Lwowie (fot. screen materiału przygotowanego przez telewizję „1+1”)

Marzec 2018: Słynny nazistowski zbrodniarz zwany „księgowym z Auschwitz” uniknął kary

Sprawa słynnego „księgowego z Auschwitz” znalazła wreszcie swój finał, choć nie taki, na jaki liczyło wiele osób. Oskar Gröning nie zdążył pójść do więzienia. Zmarł w wieku 96 lat.

fot.domena publiczna Oskar Groning przed 1945 rokiem.

Marzec 2018: Co Fundacja Czartoryskich zrobiła z naszymi 400 milionami złotych? Pieniądze wytransferowano za granicę

W 2016 roku rząd odtrąbił ogromny sukces – największy zakup dzieł sztuki w powojennej historii Polski. Za Kolekcję Książąt Czartoryskich należącą do Fundacji Książąt Czartoryskich Polska zapłaciła około 400 milionów złotych. Fundacja swoje środki wytransferowała do Lichtensteinu i rozpoczęła procedurę likwidacji.

fot.Cezary Piwowarski, lic. GNU FDL Dama z łasiczką, obraz Leonarda DaVinci (fot. Cezary Piwowarski, lic. GNU FDL)

Kwiecień 2018:  Szokujące odkrycie austriackiego historyka. Asperger był zagorzałym uczestnikiem nazistowskich zbrodni na dzieciach

Doktora Hansa Aspergera, który jako pierwszy opisał spektrum zaburzeń nazwanych później od jego nazwiska zespołem Aspergera uznawano dotąd za aktywnego przeciwnika nazizmu. Właśnie okazało się, ze to jedno wielkie oszustwo. W rzeczywistości Asperger aktywnie uczestniczył w mordowaniu dzieci chorych psychicznie.

Hans Asperger ze swoimi pacjentami.

Kwiecień 2018: Irlandzka prasa twierdzi, że aborcję należy zalegalizować, ponieważ dokonywali jej już średniowieczni święci

Przed niedzielnym referendum w sprawie liberalizacji prawa do aborcji w Irlandii w mediach trwa ostra dyskusja. Obozy zwolenników i przeciwników zmian w ustawie wytaczają najcięższe działa. Łącznie z twierdzeniami, że cudów aborcji dokonywali rzekomo nawet średniowieczni święci.

fot.Elke Wetzig Elya, lic. CC BY-SA 3.0 Św. Brygida z Kildare, jedna z najważniejszych irlandzkich świętych (fot. Elke Wetzig Elya, lic. CC BY-SA 3.0)

Maj 2018: UNESCO sklasyfikowało dokumentację z procesów norymberskich jako część „Pamięci Świata”

Dokumentacja z procesów norymberskich została uznana za wspólne dziedzictwo ludzkości. Jak podkreśla minister spraw zagranicznych Niemiec, Heiko Maas, procesy utorowały niemieckiemu społeczeństwu drogę do spojrzenia na rolę swoich współobywateli jako uczestników zbrodni.  

fot.domena publiczna Procesy norymberskie (fot. domena publiczna)

Maj 2018: Wreszcie wiemy co zabiło najsłynniejszego muzułmańskiego wojownika, który bezlitośnie gromił krzyżowców

Sułtan Egiptu i Syrii, założyciel dynastii Ajjubidów Saladyn pobudza wyobraźnię Europejczyków już od XII wieku. Choć nie słynął z popędliwości czy brutalności, był jednym z najsłynniejszych muzułmańskich wojowników wszech czasów. Wreszcie wiemy, co go zabiło.

fot.domena publiczna Saladyn i Guy de Lusignan (fot. domena publiczna)

Czerwiec 2018: Odszkodowania za akcję „Wisła”? Zapadł bezprecedensowy wyrok

W Sądzie Najwyższym zapadł precedensowy wyrok w sprawie wysiedlenia w akcji „Wisła”. Mieszkańcowi Bieszczad zasądzono odszkodowanie od skarbu państwa w wysokości 400 000 złotych. Jak do tego doszło?

fot.domena publiczna Oddział Milicji Obywatelskiej ustawiony do przeglądu. Pogórze Dynowskie 1946 rok z okresu walk z bandami UPA i tzw. polskim zbrojnym podziemiem. Ze zbiorów własnych M. Zych (fot. domena publiczna)

Czerwiec 2018: Czy Moskwa potajemnie niszczy ślady po ofiarach stalinizmu? Wszystko na to wskazuje

Jeden z rosyjskich badaczy poszukując śladów po chłopie skazanym na prace przymusową w kopalni złota dowiedział się, że jego karta ewidencyjna została zniszczona kilka lat temu. Dokonano tego na podstawie rozkazu „tylko do użytku służbowego”. Co z dokumentami polskich więźniów? Rosja do niczego się nie przyznaje.

fot.Gerald Praschl, lic. CC BY-SA 3.0 Sowiecki obóz pracy Perm-36 (fot. Gerald Praschl, lic. CC BY-SA 3.0)

Lipiec 2018: Facebook uznał amerykańską „Deklarację niepodległości” za mowę nienawiści

Facebook z okazji amerykańskiego Dnia Niepodległości wpadł w opały. Algorytm portalu społecznościowego uznał fragment Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych za mowę nienawiści i nie pozwolił go opublikować.

fot.domena publiczna Podpisanie amerykańskiej Deklaracji Niepodległości (fot. domena publiczna)

Lipiec 2018: Tajemniczy czarny sarkofag i ostrzeżenie o klątwie. Brzmi jak fragment opowieści z hollywoodzkiego filmu? To najnowsze znalezisko w Aleksandrii

Egipscy archeolodzy znaleźli w Aleksandrii tajemniczy trzydziestotonowy czarny sarkofag. Zabytek pochodzi z czasów ptolemejskich, a niektórzy świadkowie podejrzewali, że może kryć królewski pochówek. Mimo wypisanej na sarkofagu groźby straszliwej klątwy, archeolodzy go otworzyli.

fot.egipskie Ministerstwo ds. Starożytności Wykopaliska w Aleksandrii (fot. egipskie Ministerstwo ds. Starożytności)

Sierpień 2018: Odzież patriotyczna dla psów? Weterani z AK oburzeni

W ostatnich latach coraz większą popularność zyskuje tak zwana odzież patriotyczna. Ubrane w nią osoby można spotkać zarówno na ulicy, na siłowni, jak i na korytarzach uczelni wyższych. Teraz jednak twórcy tekstyliów poszli o krok dalej – wyprodukowali ozdobione patriotycznymi symbolami… wdzianka dla psów.

fot.Stiopa, lic. CCA SA 4.0 Przykład tak zwanej odzieży patriotycznej (fot. Stiopa, lic. CCA SA 4.0)

Wrzesień 2018: Tragedia dla światowego dziedzictwa kulturowego! W Rio de Janeiro spłonęło muzeum narodowe

Prezydent Michel Temer nazwał to „smutnym dniem dla wszystkich Brazylijczyków”. Pożar Muzeum Narodowego w Rio de Janeiro pochłonął dwieście lat pracy i miliony artefaktów. Muzealnicy na całym świecie są w szoku.

fot.Felipe Milanez, lic. CCA SA 4.0 I Pożar muzeum w Rio de Janeiro (fot. Felipe Milanez, lic. CCA SA 4.0 I)

Wrzesień 2018: Naukowcy dowiedli, że wynajdując rolnictwo człowiek przypadkiem stworzył najpopularniejszy gatunek wróbla

Wróbel domowy jest bohaterem wierszyków, dziecięcych czytanek i ilustracji w elementarzach. Jako, że jest wszechobecny, naukowcy nie przykładali specjalnej wagi do jego obserwacji i badania. Tymczasem okazuje się, że te ptaki towarzyszą nam odkąd nauczyliśmy się uprawiać zboże.

fot.JrPol, lic. CCA SA 4.0 I Wróbel domowy (fot. JrPol, lic. CCA SA 4.0 I)

Październik 2018: Hitler podbija listy holenderskich bestsellerów. I to wcale nie jest żart

Przez ponad 70 lat „Mein Kampf”, książka zawierająca podstawy teorii antysemickich i narodowo-socjalistycznych Adolfa Hitlera była w kraju zakazana. Teraz Holendrzy mogą śmiało sięgnąć po nowe tłumaczenie, zatytułowane „Mijn Strijd”, które szybko znalazło się na szczytach list bestsellerów.

fot.domena publiczna Okładka Mein Kampf (fot. domena publiczna)

Październik 2018: Czy przyjdzie nam wyrzucić podręczniki do historii? Wygląda na to, że Pompeje zostały zniszczone później niż sądzono!

Wybuch Wezuwiusza w 79. roku naszej ery to jedno z tych wydarzeń, które ukształtowały świat starożytny. Eksplozja wulkanu zmiotła z powierzchni ziemi dwa miasta, a jej następstwa wpłynęły na życie tysięcy ludzi. Sensacyjne znalezisko pokazuje jednak, że… naukowcy kompletnie pokręcili datę katastrofy.

fot.John Martin/domena publiczna Po wybuchu Wezuwiusza okoliczne miasta, w tym Pompeje i Herkulanum, dosłownie zniknęły z powierzchni ziemi.

Listopad 2018: 100 lat Polsko! Cały świat składa Polsce życzenia z okazji stulecia niepodległości

Polska obchodzi dzisiaj setną rocznicę odzyskania niepodległości. Tę niezwykle ważną dla naszego kraju datę postanowiły uczcić także inne państwa. Z całego świata płyną do nas życzenia, a słynne budynki zostaną podświetlone na biało-czerwono.

fot._Alicja_ , lic. CC0 100 lat Polsko! (fot. _Alicja_ , lic. CC0)

Grudzień 2018: Antysemityzm w liczbach. Szokujące wyniki sondażu przeprowadzonego na zlecenie CNN

Niedługo przed strzelaniną w Pittsburghu CNN zleciło agencji sondażowej przeprowadzenie badań odnośnie wiedzy na temat Holokaustu w Europie. Ankiety przeprowadzono w siedmiu krajach, a ich wyniki są wprost zatrważające. Czy grozi nam powtórka mrocznej historii?

fot.domena publiczna Do obozu zagłady w Treblince trafili między innymi Żydzi z siedleckiego getta.

Grudzień 2018: Dżuma starsza niż przypuszczano – czarna śmierć mogła zabijać już 5 tysięcy lat temu

W pochodzących sprzed 5 tysięcy lat szczątkach 20-letniej kobiety znalezionych w Szwecji naukowcy odkryli DNA pałeczek dżumy. To jak dotychczas najstarszy ślad śmiercionośnej bakterii, która dziesiątkowała europejskie miasta w średniowieczu.

fot.Paul Fürst/domena publiczna W Europie symbolem dżumy stali się lekarze w charakterystycznych strojach.