Historia przestępczości

Jak Piekarski na mękach – tak karano skrytobójców w XVII-wiecznej Polsce
15 listopada 1620 roku sandomierski szlachcic, Michał Piekarski, porwał się z czekanem na króla Zygmunta III Wazę. Próba zamachu się nie powiodła, a niedoszły zabójca został schwytany. Gdyby wiedział, jaka kara go czeka, być może dwa razy zastanowiłby...

Te zabójstwa zmieniły bieg historii. Najsłynniejsze zamachy w dziejach Polski
Polskę nazywano „krajem bez królobójców”, lecz ten szlachetny obraz niewiele ma wspólnego z rzeczywistością. W dziejach naszego państwa nie brakowało zuchwałych zamachowców, którzy zdecydowali się podnieść rękę na władcę, polityka czy wroga ojczyzny. Konsekwencje ich zbrodni bywały tragiczne.

Historia pisana krwią. Zamachy, które odcisnęły piętno na dziejach Polski
Ten, komu wydaje się, że w polskiej historii nie było skrytobójców, a próby zamachów na władców i przywódców można policzyć na palcach jednej ręki, powinien przeczytać najnowszą książkę Marcina Szymaniaka. „Polskie zamachy” z pewnością udowodnią mu, jak bardzo...

Naukowcy natrafili na ślady ukrytych zabudowań pod więzieniem na wyspie Alcatraz
Zanim na wyspie Alcatraz w Zatoce San Francisco powstało więzienie o zaostrzonym rygorze, znajdował się tam fort obronny. I choć próżno szukać śladów dawnej cytadeli na powierzchni, archeolodzy natrafili na nie pod ziemią. Pod powierzchnią nadal znajduje się...

Jak w dawnej Polsce karano za cudzołóstwo? Ukazały się dogłębne badania tematu
Chłosta? Grzywna? A może… kara śmierci? Jeśli chodzi o cudzołóstwo, staropolskie kodeksy bynajmniej nie były jednomyślne. I nie bez powodu: jak pokazują badania historyczki z Poznania, sprawy tego typu wyjątkowo rzadko trafiały przed oblicze sądu.

Czy Szwecja odzyskała klejnoty koronne? Wszystko na to wskazuje
Latem pisaliśmy o przedziwnej kradzieży, jakiej dokonano w katedrze w Strängnäs w pobliżu Sztokholmu. Złodzieje zabrali wówczas klejnoty koronne Karola Sudermańskiego i jego żony. Wygląda na to, że skarby odnaleziono w… śmietniku.

Kogo skazywano na konfiskatę majątku za czasów PRL-u? Szczegółowe badania prof. Rzeplińskiej
Konfiskowanie majątku już w XIX stuleciu uznawano za karę wyjątkowo archaiczną. Wróciła ona jednak do łask stulecie później w państwach rządzonych przez dyktatury – w tym także w Polsce Ludowej. Kogo w PRL-u skazywano na konfiskatę mienia?

Czy to było pierwsze polityczne zabójstwo w dziejach? Naukowcy na tropie zagadki
W 1877 roku, niemiecki badacz Friedrich Klopfleisch odkrył szczątki człowieka pochowanego w grobowcu niemal 2 tysiące lat p.n.e. Do dziś niewiele wiadomo na temat tożsamości osoby spoczywającej w starożytnym grobie, ale najświeższe informacje dowodzą, że najprawdopodobniej została ona...

Niewolnictwo nie kończyło się ze śmiercią. Studenci znaleźli dowody nieludzkich praktyk na uniwersytecie
Podczas badania związków Uniwersytetu Pensylwanii z niewolnictwem, młodzi naukowcy natrafili na archiwalne materiały, z których wynika, że w XVIII i XIX wieku instytucja prowadziła nielegalne eksperymenty na ciałach niewolników.

Gigantyczna akcja tureckiej policji. Odzyskano kilkanaście tysięcy artefaktów i całe torby pieniędzy
Policja w Stambule odnotowała spektakularny sukces. Dzięki szeroko zakrojonej akcji departamentu do walki z przemytem udało się odzyskać 14 000 najróżniejszych greckich, rzymskich, bizantyjskich i otomańskich zabytków oraz złapać wielu obracających nimi przestępców.

Kolejny odzyskany staroegipski artefakt. Ktoś usiłował go sprzedać na aukcji w Londynie
Egipt, jedna z kolebek naszej cywilizacji, od wieków boryka się z problemem grabieży zabytków. Tamtejsze władze, walczące o ich zwrot, mogą się pochwalić kolejnym sukcesem. Właśnie udało się odzyskać kartusz Amenhotepa I.

„Co innego jest na wsi do roboty?”. Polska kultura gwałtu ma głębsze korzenie, niż chcielibyśmy wierzyć
Witamy w Polsce. Kraju, w którym przemoc seksualna jest tylko tematem do żartów. Z ofiar się rechocze, a sprawcom – gratuluje. Bo przecież „samiczki trzeba zdobywać siłą”.

Za mundurem panny sznurem? Zbrodnie seksualne w przedwojennym Wojsku Polskim
Zwolennicy wojskowej pół-dyktatury rządzącej Polską nie chcieli tego przyznawać, ale skala przestępczości seksualnej w armii była ogromna. Jeszcze trudniej mówić o tym dzisiejszym historykom, hołubiącym II Rzeczpospolitą.

Jak traktowano Polaków w carskich więzieniach?
Katowanie, bicie i poniżanie? A może… korzystanie z obojętności strażników i tworzenie własnej prasy? Wspomnienia skazanych dowodzą, że w więzieniach można było spodziewać się wszystkiego. Polacy wiedzą to najlepiej – w końcu to oni najczęściej tam trafiali.

Skradziono szwedzkie klejnoty koronne. Trwa obława
Złodzieje właśnie pozbawili Szwecję jednego ze skarbów narodowych – koron należących do króla Karola IX i jego żony Krystyny. Złodzieje uciekli… rowerami damkami.

To Polacy zorganizowali jeden z największych szlaków przemytniczych w Europie. Jak działał?
W czasach zaborów Polacy opanowali niemal do perfekcji przerzucanie na ziemie polskie nielegalnej literatury i innych towarów. A dzięki jednemu, genialnemu w swojej prostocie rozwiązaniu, niemal wszystko odbywało się za rosyjskie pieniądze…

Te morderstwa wstrząsnęły Państwem Podziemnym. Kto odpowiadał za śmierć wysokich oficerów Armii Krajowej?
13 czerwca 1944 roku w Warszawie doszło do potrójnego morderstwa. Jego ofiarami padli kierownik Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy wraz z żoną oraz jeden z pracowników tej samej komórki. Czy to możliwe, że za zbrodnię odpowiedzialni byli...

Dlaczego w przedwojennej Polsce nie karano za kazirodztwo?
Kazirodztwo było przestępstwem, ale… tylko w wybranych przypadkach. Polscy prawodawcy postarali się rozmyć przepisy, a i tak nie egzekwowano ich zbyt restrykcyjnie. Dlaczego za kazirodztwo tak rzadko groziło więzienie?

Zmowa milczenia. Dlaczego przedwojenna prasa tak rzadko i niechętnie pisała o przestępczości seksualnej?
O przestępstwach seksualnych pisano, jeśli sprawcą był „zamożny Żyd deprawujący uczennice”, albo gdy gwałciciel „zakneblował ofierze usta własną broda”. Dziennikarze sięgali też po te sprawy, przy którym mogli podać dokładne nazwiska i adresy. Ale właściwie: czemu tylko po...

Detektoryści niszczą wał Hadriana? Brytyjczycy mają duży problem
Łowcy skarbów rozkopują jeden z najważniejszych zabytków położonych na terenie Wielkiej Brytanii. Pod osłona nocy prowadzą nielegalne poszukiwania, zabierają starożytne artefakty i pozostawiają po sobie spustoszenie. Co brytyjskie władze robią by temu zaradzić?

Były ubek skazany na 2 lata więzienia. Tylko nam naczelniczka Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni IPN tłumaczy, jak wiele pracy to wymagało
Były funkcjonariusz Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kolbuszowej Józef O. został właśnie skazany na dwa lata bezwzględnego więzienia. Zapytaliśmy w oddziale IPN, który go postawił przed sądem, jak wiele pracy potrzeba by oskarżyć komunistycznego zbrodniarza.

Gwałty homoseksualne. Przemilczany problem przedwojennej Polski
Przemoc seksualna wobec mężczyzn nie budziła w przedwojennej Polsce podobnego sceptycyzmu, co ta wymierzona w kobiety. Adwokat Alfred Lutwak stwierdził krótko w 1933 roku: „zgwałcenie mężczyzny jest niewykluczone”.

Kraj, w którym można było zgwałcić dowolną kobietę i w 99% przypadków pozostać bezkarnym
Jedno zastrzeżenie dopisane do kodeksu karnego sprawiło, że kobiety straciły jakąkolwiek ochronę przed napastnikami, a gwałt stał się niemal niemożliwy do ścigania. Reguła ta obowiązywała w Polsce przez przeszło osiemdziesiąt lat: aż do roku 2014.

Grzechy pradziadków. Mroczne oblicze przedwojennej Polski
Przestępczość seksualna, dewiacje, cierpienie ofiar i bezkarność sprawców. O tym obliczu przedwojennej Polski milczą podręczniki, a my wstydzimy się o nim mówić. Kamil Janicki uważa jednak, że najwyższa pora opisać najciemniejsze strony historii II Rzeczpospolitej.

Kręciła tłuste brzoskwiniowe lody, które zabiły dziesiątki ludzi. Ile jest prawdy w historii najbardziej morderczej kucharki w dziejach?
Przedstawiano ją jako jedną z najstraszniejszych kobiet w historii świata. Ostrzegano przed nią dzieci i dorosłych. Dziennikarze bali się podać jej rękę, a tym bardziej przyjąć od niej szklanki wody. Czy Mary Mallon, zwana „Tyfusową Mary” rzeczywiście miała...