Historia Polski
Czy przedwojenni politycy rzeczywiście zgodnie, patriotycznie i w poczuciu najwyższego obowiązku budowali niepodległą Polskę?
Frazesy powtarzanie zawsze przy okazji rocznicowych uroczystości niewiele mają wspólnego z przedwojenną rzeczywistością. A przynajmniej tego zdania był Juliusz Kaden-Bandrowski, w 1922 roku piszący o „radości z odzyskanego śmietnika”.
Sławojka. Dlaczego wszystkie wiejskie wychodki nazwano imieniem premiera Felicjana Sławoja-Składkowskiego?
„Ustępy powinny być nie tylko suche, ale gruntownie szorowane, tak aby używanie sedesu nie budziło wstrętu” – podkreślał minister Sławoj Składowski w jednym ze swoich słynnych okólników.
Śmierć w obozie. Wspomnienia Polki, która przeżyła piekło łagrów
Najgorsze w łagrach były zimy. To wtedy zaczynała się prawdziwa katorga. Ekstremalne warunki i ciężka fizyczna praca dla wielu okazywały się nie do zniesienia. O tym, do czego prowadziły powszechne w obozie rozpacz i desperacja, opowiada Stefania, więźniarka...
Gdy w grę wchodzi patriotyzm, zapominamy o prawie autorskim? Czy szczeciński IPN przywłaszczył sobie słynny plakat? Tak twierdzą spadkobiercy
Z pomocą wielkiego banera w Szczecinie IPN chciał przypomnieć o tym, że to Polska jako pierwsza musiała walczyć w czasie drugiej wojny światowej. Nie dość, że Instytut zrobił literówkę, to jeszcze – jak twierdzi rodzina autora – przywłaszczył...
Czy w Polsce żyły dinozaury?
Polska nigdy nie była specjalnie popularnym miejscem dla badań paleologicznych. W ostatnich trzech dekadach naukowcy dokonali jednak kilku zaskakujących odkryć. Czy to znaczy, że nad Wisłą żyły kiedyś dinozaury?
Horror Polaków czekających na śmierć w Katyniu. Jak Sowieci traktowali polskich wojskowych, których zamierzali zgładzić?
„Dokuczliwe też było zimno, szczególnie w nocy. Był wysoki piec obity czarną blachą, ale tylko stał i dymił, a nie grzał” – wspomina Józef Łokucjewski, plutonowy piechoty przetrzymywany w Starobielsku. W jakich warunkach przyszło żyć jeńcom w sowieckich...
Obozy niemieckie, o których się milczy
Podczas okupacji Niemcy utworzyli na polskich ziemiach ponad 6 tysięcy obozów o różnorodnym charakterze. Jeśli pokusilibyśmy się o naniesienie ich lokalizacji na mapę, okazałoby się, że w Polsce nie ma wolnego od nich zakątka. Przypominamy te, o których...
„Pokolenie pryszczatych”. Kogo tak nazywano i dlaczego?
Było to pokolenie, które „z bezmyślności uczyniło program. [Pryszczaci] rezygnowali z myślenia na rzecz ideologii”.
Cud lubelski. Co komunistyczne władze zrobiły, gdy zaczął krwawić obraz Matki Boskiej?
Modląca się 3 lipca 1949 roku w lubelskim kościele katedralnym zakonnica szarytka zobaczyła „czerwoną kroplę wielkości małej jagódki ” spływającą ze znajdującego się tam obrazu Matki Boskiej, co zgromadzeni wierni uznali za „krwawą łzę”.
Polskich żołnierzy traktowali tak, jak by ci byli zwierzętami. Zbrodnie niemieckie na polskich jeńcach we wrześniu 1939 roku
Niemieccy najeźdźcy we wszystkich Polakach widzieli podludzi. Fakt, że ci śmieli z nimi walczyć uważali za zbrodnię. A dowództwo tylko ich zachęcało, by traktowali pojmanych z najwyższym bestialstwem.
Odsiecz wiedeńska. Czy polski triumf zdecydował o losach Europy?
„Bóg i Pan nasz na wieki błogosławiony dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu, o jakiej wieki przeszłe nigdy nie słyszały” – pisał 13 września 1683 roku do żony Marysieńki król Jan III Sobieski. Miał rację. Zwycięstwo pod Wiedniem...
Zajączek, ślimak, kos, a nawet okoń. Zwierzęta, które stały się symbolami stanu wojennego
Najsłynniejszy spośród symboli oporu przeciwko jaruzelitowi nazywano pieszczotliwie „zajączkiem”. Generał w czarnych okularach mówił jednak z pogardą o „rozczapierzonych palcach”. Jakie inne zwierzęta powinny się kojarzyć z wydarzeniami lat 1981-1983?
Janowi Zamoyskiemu zamarzył się własny uniwersytet. Ale czy ambitny projekt potężnego magnata miał prawo się udać?
„Zawsze takie Rzeczypospolite będą, jakie ich młodzieży chowanie” – twierdził ponoć Jan Zamoyski, należący do wąskiego grona najpotężniejszych ludzi w kraju. Dlatego założył własną Akademię.
„Z Boną nie bałabym się nawet życia na bezludnej wyspie”. Magdalena Niedźwiedzka opowiada o pisaniu powieści biograficznej poświęconej wybitnej polskiej królowej
Bony Sforzy nie trzeba nikomu przedstawiać. Jej postać od wieków dostarcza inspiracji badaczom i artystom. Najnowsza, beletryzowana biografia żony Zygmunta Starego wyszła spod pióra Magdaleny Niedźwiedzkiej.
Żydowskie fortuny w zaborze pruskim. Jak powstawały i dlaczego to nie Polacy się bogacili?
Po upadku Rzeczpospolitej każdy z zaborców miał inne plany dotyczące zagarniętych ziem. Austriacy szybko doprowadzili Galicję do skrajnej nędzy; w zaborze rosyjskim panował marazm. W Prusach wprowadzono natomiast kapitalizm. Tylko dlaczego na przemianach skorzystali Żydzi, a nie dotychczasowi...
Sto lat temu Amerykanie byli zszokowani i zniesmaczeni niewdzięcznością Polaków. Czy słusznie?
„Sądzę, że zdaniem polskiego rządu podejmowanie działalności charytatywnej w Polsce stanowi przywilej”. Tymi słowami w 1921 roku amerykański ambasador nad Wisłą scharakteryzował postawę naszych władz. Skąd aż tak negatywna opinia?
Czy na Zawiszy rzeczywiście można było polegać? Jak powstało jedno z najsłynniejszych polskich przysłów?
„Polegać na kimś jak na Zawiszy” – powtarzamy do dzisiaj, tylko z grubsza pamiętając, że istniał rycerz o tym imieniu. Ale kim był ten cały Zawisza Czarny? I czy naprawdę można było na niego liczyć?
Rodzina myślała, że Wanda zabrała tajemnicę do grobu. Niezwykła relacja więźniarki Stutthof, która pracowała w „Bloku Śmierci” trafiła do muzeum
Wanda Śliwińska do KL Stutthof trafiła 8 lipca 1944 roku osadzona przez koweńskie Sipo. W obozie poznała przyszłego męża. Po latach razem z nim złożyła swoją relację. Okazuje się jednak, że nie o wszystkim opowiedziała. Odnaleziony właśnie maszynopis...
Polskie dzieci rzucały hitlerowcom kwiaty, dorośli podziwiali mundury i Ordnung. Oblicze kampanii wrześniowej, którego wolimy nie pamiętać
Jak Polacy postrzegali żołnierzy niemieckich, którzy po zaledwie dwudziestu latach niepodległości rzucili na kolana ich Ojczyznę? Jakie wrażenie wywarli na nich w tych pierwszych dniach okupacji? Odpowiedź na te pytania jest bardziej złożona, niż się wydaje.
„Jakiś wariat co godzinę grał z wieży na trąbie”. Dlaczego w Krakowie wciąż grają hejnał?
Hejnał rozbrzmiewa od setek lat. Kiedyś wyznaczał godziny otwierania i zamknięcia bram miejskich i ostrzegał przed niebezpieczeństwami. Dzisiaj nie służy niczemu. Dlaczego nigdy z niego nie zrezygnowano?
Wielka akcja zagłuszania. Co PRL-owskie władze robiły, by uniemożliwić Polakom słuchanie Radia Wolna Europa?
Stworzono całą sieć stacji zagłuszających, powołano wyspecjalizowaną sekcję Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, a nawet… planowano produkować tylko takie odbiorniki, na których nie będzie się dało słuchać zachodnich stacji.
Pięć dziwacznych historycznych anegdot, którymi zagniesz swojego wujka grzybiarza
Zarówno w czasach Mickiewicza, jak i w peerelu, Polacy uwielbiali chadzać na grzyby. I chwalić się tym, co udało im się znaleźć. Gdy następnym razem przy rodzinnym spotkaniu wujek będzie opowiadać o taaaakich prawdziwkach, zamiast słuchać kolejnej wyolbrzymionej...
„Co innego jest na wsi do roboty?”. Polska kultura gwałtu ma głębsze korzenie, niż chcielibyśmy wierzyć
Witamy w Polsce. Kraju, w którym przemoc seksualna jest tylko tematem do żartów. Z ofiar się rechocze, a sprawcom – gratuluje. Bo przecież „samiczki trzeba zdobywać siłą”.
„Polacy są tak naprawdę ludźmi Wschodu”. Gorzkie słowa amerykańskiego dyplomaty pod adresem władz Drugiej Rzeczpospolitej
„Jeżeli Polska będzie nadal tak postępować, to kraj wydaje się skazany na całkowity rozkład i jakiś rodzaj ponownej obcej dominacji”. Tak niemal trzy lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości sytuację nad Wisłą podsumowywał przedstawiciel amerykańskich władz. Skąd tak mocne...
Czy potrzebujemy kolejnego spisu polskich bohaterów? (Marek Borucki „Bohaterowie polskich powstań narodowych”)
Obchody stulecia niepodległości to dla wydawnictw prawdziwa gratka. Półki w księgarniach w całej Polsce wręcz uginają się pod ciężarem książek dotyczących 1918 roku. Najnowsza pozycja Marka Boruckiego zajmuje wśród nich jedno z czołowych miejsc. Czy rzeczywiście warto po...