Przerwa ciszy. Jak licealiści z całej Polski protestowali przeciwko rządom Jaruzelskiego?

fot.Adrian Grycuk, lic. CC BY-SA 3.0 pl Korytarz w Liceum i Gimnazjum Batorego w Warszawie (fot. Adrian Grycuk, lic. CC BY-SA 3.0 pl)

Cisza na szkolnej przerwie? Brzmi równie prawdopodobnie co ciepły śnieg, albo uczciwy polityk. I może właśnie dlatego cisza stała się narzędzie szkolnych protestów, organizowanych od Gdańska po Zakopane.

Przerwa ciszy. W ten sposób nazywano formę protestu społecznego popularną w środowiskach uczniów niektórych szkół średnich w okresie stanu wojennego.

Polegała na manifestacyjnym powstrzymywaniu się od rozmów na dużej przerwie w dniach, których daty wiązały się z takimi tragicznymi wydarzeniami z najnowszej historii polski, jak masakry robotników w Gdańsku i Gdyni 16 i 17 grudnia 1970 roku, pacyfikacja kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 roku czy wprowadzenie w Polsce stanu wojennego.

Pomysł przyszedł z Warszawy

Pierwsze przerwy ciszy zorganizowano 16 i 17 lutego 1982 roku w warszawskim II Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Batorego oraz 15 kwietnia tego roku w II Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu.

W późniejszym okresie demonstracje takie odbyły się m.in. 13 maja 1982 w dwóch liceach w Warszawie (II i X) oraz 13 października tego roku w trzech liceach poznańskich (I, IV i VIII).

fot.domena publiczna Wojciech Jaruzelski jako minister obrony narodowej, 1968 rok

Największy protest

Największy jednak zasięg miała akcja protestu przeciwko delegalizacji NSZZ „Solidarność”, zorganizowana 10 listopada 1982 roku przez tzw. Szkolne Koła Oporu Społecznego (SKOS-y), objęła bowiem co najmniej siedem liceów ogólnokształcących w Warszawie, cztery licea i Zespół Szkół Muzycznych w Poznaniu, cztery licea w Krakowie, dwa licea w Gdańsku oraz po jednym liceum w Lublinie, Łodzi, Wałbrzychu i Zakopanem.

Na mniejszą skalę akcję tę powtórzono 16 grudnia 1982, kiedy to przerwy ciszy zorganizowano m.in. w II Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu, w III Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku i w X Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie.

W następnych latach demonstracje takie organizowano nadal, nigdy jednak nie osiągnęły takich rozmiarów jak w 1982.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.