Władcy i przywódcy

Najbardziej kompromitująca z jego porażek. Dlaczego Piłsudski nie był w stanie wywołać antyrosyjskiego powstania?
W 1914 roku wojna między zaborcami, o której marzyły pokolenia Polaków, stała się faktem. Entuzjazmowi dał się ponieść także Piłsudski. Wyruszył do Królestwa Polskiego, by poderwać rodaków do walki. Już kilka dni później musiał wracać jak niepyszny. Czy...

„Czego pan chce, pokoju czy wojny”. Jak Józef Piłsudski ustawił do pionu litewskiego dyktatora?
Jedno przemówienie Józefa Piłsudskiego wystarczyło, by zmusić Litwinów do zawarcia pokoju. Co i w jakich okolicznościach powiedział Marszałek?

Wałęsa wyszydzał karierowiczów, którzy nie potrafią się pożegnać ze stanowiskami. Miał na myśli między innymi… Jarosława Kaczyńskiego
„Władza ma to do siebie, że nikt jej nie chce oddać” – podkreślał prezydent Lech Wałęsa w 1991 roku. Mówił między innymi o Jarosławie Kaczyńskim.

Czy Hitler odciął sobie jądro? Czy był ćpunem? Norman Davies pochyla się nad psychiką zdegenerowanego dyktatora
Chociaż istniejące dowody są ze sobą sprzeczne, jego życie seksualne musiało być albo doskonale wysublimowane, albo obrzydliwie perwersyjne. We wszystkich stadiach jego błyskotliwe uwertury paraliżował strach przed niepowodzeniem.

Jan Kazimierz uciekł z kraju, ale Polacy nie tracili hartu ducha. Jak Kraków powitał Karola Gustawa podczas potopu szwedzkiego?
Karol Gustaw już się czuł nowym polskim królem. Dobrotliwie dopytywał o miejscową historię, chciał oglądać święte miejsca i pamiątki. Nie takiego powitania się jednak spodziewał.

Jan III Sobieski nawet nie ukrywał, że uważa się za nowego Juliusza Cezara. Czy naprawdę nim był?
„Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył” – chełpił się polski król Jan III Sobieski przed papieżem. W oczywisty sposób nawiązywał do słów Cezara. Ale jakie właściwie były konsekwencje jego bitewnego sukcesu?

Jak wysoką cenę Zygmunt August musiał zapłacił za swoje małżeństwo z Barbarą Radziwiłłówną? Płaciła też Polska i to całe pokolenia później
Szlachta sprzeciwiająca się potajemnej decyzji młodego króla ukuła nowy termin, na określenie jego dyktatorskich zakusów. „Absolutum dominium”, a więc: „władza absolutna”.

Nie chcę, ale muszę. Słowa Lecha Wałęsy przeszły do historii. Tylko czy ktokolwiek mu uwierzył?
„Nie chciałem być przewodniczącym, nie chcę być ani prezydentem, ani premierem, ale zrobię to dla Polski” – przekonywał Lech Wałęsa. A potem już krócej: „nie chcę, ale muszę”.

Po zabójstwie Narutowicza piłsudczycy planowali wymordować grupę polityków prawicy. Niewiele brakowało, a akcja doszłaby do skutku
W plan odwetu wtajemniczono bliskich współpracowników Komendanta i szefów sojuszniczej partii. Fizycznej likwidacji przeciwników miał towarzyszyć zamach stanu, na nowo oddający władzę w ręce Józefa Piłsudskiego.

Co Lech Wałęsa sądził o Wojciechu Jaruzelskim w roli prezydenta?
Łatwo dzisiaj zapomnieć, że to Wojciech Jaruzelski był pierwszym prezydentem Polski po upadku komuny. Jak jego dokonania na urzędzie głowy państwa komentował główny rywal polityczny, Lech Wałęsa?

„Łańcuchowy pies imperializmu”. Dlaczego komunista Josip Broz Tito stał się największym wrogiem Stalina?
Partii kierowanej przez Josipa Broz Titę zarzucano, że sprzeniewierzyła się ideom marksizmu-leninizmu, zaczęła prezentować antyradzieckie i nacjonalistyczne poglądy, a do tego zaniechanie walki klasowej. Stalin zaczął nawet… gotować się do wojny z komunistyczną Jugosławią.

Co Lenin naprawdę myślał o Stalinie?
Kiedy Stalin był u władzy, radziecka propaganda chętnie przedstawiała go jako dziedzica i najzdolniejszego ucznia Lenina. Później wygodniej było pokazywać Stalina jako brutala, przed którym wódz rewolucji październikowej przestrzegał na łożu śmierci. Obywa te wizerunki dyktowała bieżąca polityka....

„Jestem za, a nawet przeciw”. O co chodziło w tym słynnym zdaniu Lecha Wałęsy? I czy słusznie się z niego śmiejemy?
Czy to był typowy dla Wałęsy lapsus czy wyraz politycznej strategii? I czy wypada się zgodzić, że prezydent powinien był „za, a nawet przeciw”?

„Dla moich Polaków nie ma rzeczy niemożliwych”. Czy Napoleon naprawdę wypowiedział słynne słowa pod adresem naszych żołnierzy?
Mit jak zwykle jest piękniejszy od rzeczywistości. A podobne słowa chyba nawet nie przeszłyby Napoleonowi przez usta. Na pewno nie przed szarżą pod Samosierrą.

Radziecki kapitalizm. Czemu Lenin promował wolny rynek?
Trzy lata komunizmu wojennego zrujnowały bolszewicką Rosję. W obliczu katastrofy Włodzimierz Lenin postawił na wolny rynek. Zdrada ideałów? Wręcz przeciwnie: wielki wódz rewolucji uznał, że to właśnie tędy wiedzie droga do socjalizmu.

Ostatnie chwile Komendanta. Jak umierał Józef Piłsudski?
Przejmująca relacja osobistego adiutanta Komendanta. Jak wyglądały ostatnie godziny Józefa Piłsudskiego? Kto był u jego boku? Czy znamy ostatnie słowa Marszałka?

Dlaczego Hitlera nie udało się powstrzymać? Norman Davies wyjaśnia co nastąpiło w ostatnich miesiącach przed wybuchem wojny
Nawet w maju 1939 roku wybuch wojny wciąż nie był gwarantowany. Co ośmieliło Hitlera? Dlaczego zachodnie mocarstwa nie zdołały go powstrzymać? I czy autentycznie podjęły taką próbę?

Tajemnica sukcesu Józefa Piłsudskiego. Dlaczego to właśnie jemu oddano władzę w listopadzie 1918 roku?
11 listopada władza leżała na ulicy. Sięgnąć po nią mógł jednak tylko jeden człowiek. Dlaczego to właśnie Józefa Piłsudskiego uważano za jedynego kandydata do objęcia rządów w odradzającym się kraju?

Dlaczego Napoleon zaatakował Rosję?
Choć Francja miała znaczącą przewagę militarną, o wojnie z Rosją nie należało myśleć lekceważąco. Car Aleksander I pozostał jednym z niewielu niezależnych graczy na arenie europejskiej. Napoleon wiedział o tym i próbował początkowo zawrzeć z nim sojusz. Co...

Była jedyną kobietą w dziejach Polski, która rządziła samodzielnie, nie oglądając się na żadnego mężczyznę. Co dobrego zrobiła dla kraju?
Cała dekada naszych dziejów stała pod jej znakiem. Tytułowała się królową, ale dzierżyła władzę równą królom. I nie wahała się z niej korzystać. Dlaczego dzisiaj zupełnie nie pamiętamy o jej osiągnięciach?

Zbrodnie Włodzimierza Lenina. Dlaczego historia zapomniała o występkach pierwszego czerwonego cara?
Marzył o rewolucji, w wyniku której wszyscy będą sobie równi. Byli równi. W obliczu bezmyślności i ogromu bolszewickich zbrodni.

Czy przed śmiercią Józef Piłsudski postradał zmysły? Ponury obraz ostatnich tygodni życia marszałka
Rydz-Śmigły już w 1932 roku mówił o Piłsudskim, że to „człek nienormalny”. Wiosną 1935 roku prawdy nie dało się dłużej bagatelizować. Postępowała zatrważająca degrengolada umysłowa Komendanta.

Polskie władczynie, o których absolutnie nikt nie pamięta. Kto jest na szarym końcu ponurego rankingu?
Nawet najmniej popularni władcy budzą choćby śladowe zainteresowanie. Władczynie – niekoniecznie. Mamy w polskiej historii takie monarchinie, o których kompletnie zapomnieliśmy. Kto zamyka smutną listę?

Po co Lenin przyjechał do Polski zaraz przed wybuchem pierwszej wojny światowej? I co właściwie tu robił?
Spacerował, jeździł na rowerze, chodził na górskie wycieczki. Wysyłał setki listów… Ale to tylko wierzchołek góry lodowej. Czym jeszcze zajmował się Lenin, gdy mieszkał w Krakowie i na Podhalu?

Która z polskich władczyń jest najpopularniejsza? I czy którakolwiek budzi większe zainteresowanie od swojego męża?
Na jakąkolwiek uwagę mogą liczyć tylko, jeśli przysłużyły się Kościołowi. Ambicja? Polityczne talenty? Obiektywne zasługi dla kraju i dynastii? Na silne i niezależne kobiety wciąż nie ma w polskich dziejach miejsca. Może nie licząc jednej, jedynej królowej…