Historia życia codziennego i obyczajów
Biznes, strach czy prawdziwe nawrócenie? Dlaczego Islandia przyjęła chrześcijaństwo?
Islandczycy to wyjątkowy naród. Znani są z wielu oryginalnych zwyczajów, jak choćby z powszechnej (podobno) wiary w elfy. Tysiąc lat temu ta – odziedziczona po skandynawskich przodkach – wiara musiała być zdecydowanie silniejsza. Propozycja wprowadzenia nowej religii nie...
Szczęśliwcze! Przywiodła cię do mnie fortuna*. O prostytucji w starożytnym Rzymie słów kilka
Katon i Seneka odradzali chodzenie do lupanarów (rzymskich domów publicznych). Miejskie graffiti (lub dipinti) mówiły o rozkoszach, które można było dostać już za dwa asy. Czyją radą powinien kierować się Rzymianin? Panować nad żądzą czy oddać się...
Festiwal Woodstock! Tak narodziła się legenda
Wyczerpane zapasy żywności, fatalne warunki sanitarne, huraganowe burze, a jednocześnie miłość, wolność i muzyka. Jak wyglądał pierwszy, legendarny festiwal Woodstock?
„Społeczeństwo składa się z przypadkowych jednostek, nie można mieć do niego zaufania”. Czy polska prawica dalej tak uważa?
W ten sposób jedna z posłanek ZChN-u – partii, do której należeli między innymi Antoni Macierewicz i Marek Jurek – wyjaśniała, dlaczego nie wolno pozwolić na zorganizowanie w Polsce referendum, którego domagało się 800 tysięcy osób.
Małżeństwa wszędzie są takie same. Ta historia cywilów z powstania warszawskiego was o tym przekona
Ekstremalne warunki, strach o życie swoje i ukochanych osób, głód – czas powstania dla wielu długoletnich związków stał się prawdziwą próbą. Niektórych elementów relacji między małżonkami nic nie było jednak w stanie zmienić. Przekonał się o tym powstaniec,...
„Przez ostatnie pięć dni jedzenia nie było w ogóle”. Łączniczka wspomina powstańczą codzienność
Kiedy wybuchło powstanie warszawskie, „Maja” miała szesnaście lat. Mimo młodego wieku walkę uważała za swoje zadanie – przysięgę na wierność Armii Krajowej złożyła już półtora roku wcześniej! Jak wspomina życie w czasie zrywu i czy młodzi ludzie, tacy...
Dzieci do wynajęcia. Za ile dwieście lat temu można było wypożyczyć nieletniego pracownika?
James miał mniej więcej dziesięć lat, gdy rodzice wysłali go do pracy w gospodarstwie napotkanego po drodze nieznajomego. Dzieci takich jak on – pilnujących bydła, zbierających owoce, dojących krowy – były na początku XIX wieku setki tysięcy. Dlaczego...
Czy wikingowie podczas eksploracji Ameryki Północnej byli na haju? Zdaniem badaczy mogli palić marihuanę!
Nieopodal osady wikingów w Nowej Fundlandii odkryto pyłki konopi. Zdaniem naukowców to dowód na to, że jej mieszkańcy mogli palić lub spożywać psychoaktywne rośliny w czasach, gdy eksplorowali Amerykę Północną. Co więcej, sporo wskazuje, iż zabawili tu dłużej,...
Ten wypadek wstrząsnął Wielką Brytanią. Ile dzieci musiało zginąć, by wreszcie zakazano ich pracy w kopalniach?
W 1838 roku w kopalni koło miejscowości Silkstone doszło do tragedii. Ofiarami okazały się głównie dzieci, chłopcy i dziewczynki w wieku od ośmiu do szesnastu lat. Fakt, że to najmłodsi wykonywali tak niebezpieczny zawód, zszokował brytyjską publiczność. Batalia...
Z czego Polacy żartowali tuż po odzyskaniu niepodległości? Przegląd prasowych karykatur
Choć odzyskanie niepodległości Polacy powitali z entuzjazmem, już w pierwszych powojennych miesiącach zauważyli, że odrodzona Rzeczpospolita daleka jest od ideału. Szczególnie wrażliwi na te niedostatki byli prasowi rysownicy, którzy potrafili je z humorem wypunktować. Co stało się obiektem...
Dzieci rewolucji przemysłowej. Kto naprawdę zbudował współczesny świat?
Siedmiolatek, narażający swoje życie podczas czyszczenia kominów. Ośmiolatka, pracująca jako gospodyni domowa. I sześciolatki w kopalniach. Bez udziału dzieci dziewiętnastowieczna rewolucja przemysłowa mogłaby w ogóle nie dojść do skutku. Dlaczego tak mało się o tym mówi?
Średniowieczna wikińska wojowniczka pochodziła z obszaru Polski? Niezwykłe odkrycie polskiego badacza
Na duńskiej wyspie Langeland już wiele lat temu archeolodzy odkryli wikiński cmentarz, a na nim – zagadkowy grób kobiety. Dopiero teraz jednak polski badacz dr Leszek Gardeła zdołał go zidentyfikować. Wojowniczka, która została w nim pochowana, prawdopodobnie miała...
Jak w II RP traktowano tych, którzy odmawiali służby wojskowej?
Obdżektorzy nie są wynalazkiem współczesnym. Sto lat temu obywatele również odmawiali służby wojskowej z powodów religijnych. Nie zawsze jednak spotykali się ze zrozumieniem ze strony urzędników państwowych. A jak było w II Rzeczpospolitej?
Niebezpieczna alchemia. Te eksperymenty kosztowały życie angielskiego króla i niemal zabiły Newtona
Poszukiwanie kamienia filozoficznego swego czasu było ulubioną rozrywką uczonych. Ich laboratoria obfitowały w groźne substancje, więc zdarzało się, że badania miały opłakane skutki. Alchemiczne ambicje zabiły m.in. Karola II. Mało brakowało, by także wybitny fizyk, Isaac Newton, podzielił...
Dlaczego Władysław Jagiełło puścił wolno kochanka swojej drugiej żony?
Małżeństwo Władysława Jagiełły i Anny Cylejskiej nie było – delikatnie rzecz ujmując – zbyt udane. Kiedy jednak zarzucono królowej niewierność, wydawało się, że urażony monarcha zareaguje gwałtownie, zwłaszcza, że zdrada stawiała pod znakiem zapytania pochodzenie jego córki. Właściwie...
I żyli długo i (nie)szczęśliwie? Jak wyglądała miłość w czasach średniowiecza?
Aranżowane małżeństwa zawierane z rozsądku lub dla korzyści finansowych i politycznych, przedmiotowe traktowanie kobiet i wszechobecne przykazy kościelne – mogłoby się wydawać, że w mrocznych wiekach nie było miejsca na romantyczne porywy serca opiewane w rycerskich eposach. Ale...
Szkoły dla obdartusów. Gdzie trafiały dzieci zbyt zabiedzone, by przyjęły je „normalne” placówki?
W XIX wieku dla wielu najmłodszych edukacja stanowiła niedostępny luksus. Dopiero kiedy w połowie stulecia pojawiły się „szkoły dla obdartusów”, tysiące dzieci zdobyło szanse na to, by nauczyć się pisać i czytać. Na lekcje chodziły po pracy –...
Do czego może prowadzić przeludnienie miast? Naszych przodków 9000 lat temu popchnęło do mordowania sąsiadów
Problem przeludnienia miast jest równie stary co… same miasta – przekonują badacze. Z najnowszych analiz wynika, iż już 9000 lat temu mieszkańcy jednej z pierwszych neolitycznych „metropolii”, żyli w takim tłoku, że do domów musieli wspinać się przez...
Historia fałszowania pieniędzy na terenie Polski sięga… starożytności? Niezwykłe ustalenia warszawskich archeologów
Analiza rzymskich denarów z pierwszych wieków naszej ery znalezionych na terenach dzisiejszej Polski sugeruje, że ówcześni mieszkańcy tych ziem parali się fałszowaniem monet. Teraz archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego starają się ustalić, jaka była skala tego zjawiska.
Kiedy Europejczycy zaczęli stronić od kąpieli?
Podczas gdy starożytni Grecy i Rzymianie kąpali się właściwie codziennie, średniowieczni i renesansowi władcy oraz uczeni często byli na bakier z higieną. Dlaczego czysta woda nagle przestała „dodawać zdrowia”, a mycie się uznano za grzech? I co miała...
„Druga połowa świata”. Jak ciężko musiały pracować dzieci jeszcze dwieście lat temu?
U progu rewolucji przemysłowej widok siedmiolatka zmierzającego o świcie do pracy w fabryce czy kopalni nie był niczym niezwykłym. Codziennie setki tysięcy maluchów wychodziło z domów i przytułków, by harować przez kilkanaście godzin z narażeniem zdrowia i życia....
Kobiety słabego charakteru i lekkich obyczajów. Czy średniowieczne prostytutki miały jakieś prawa?
Oficjalnie w średniowieczu biznes erotyczny nie był do końca legalny, ale władze przymykały oko na panie parające się prostytucją, a mężczyźni – naturalnie – chętnie korzystali z ich wdzięków. Jakie prawa przysługiwały ówczesnym damom lekkich obyczajów? I czy...
Na czym polegało wiktoriańskie wychowanie? Bestialskie kary w dawnych przytułkach
Na początku XIX wieku wierzono w to, że najlepszym przyjacielem wychowawcy jest rózga. Dzieci na każdym kroku spotykały się karami, często wyjątkowo brutalnymi. Tak było w przytułku, do którego trafił mały Charlie. Chłosty wymierzonej swojemu koledze chłopiec nie...
Matki, żony, kochanki i... mniszki. Jak bardzo trudne było życie średniowiecznych kobiet?
Zachować dziewictwo do ślubu, dużo się modlić, urodzić syna i nie pożegnać się przy tym ze światem – tak podobno przedstawiała się lista „aspiracji” średniowiecznej niewiasty. Ale czy na pewno? Autorzy bestsellerowej serii przekonują, że z punktu widzenia...
Jak w II RP radzono sobie z kłusownikami? Pionierskie badania krakowskiego naukowca
Już I wojna światowa znacząco przetrzebiła zwierzynę na polskich ziemiach. Nielegalny odstrzał nie ustał w odrodzonej Rzeczpospolitej – a państwo zupełnie nie miało pomysłu, jak powstrzymać plagę kłusowników. Jaka była skala zjawiska? I czemu tak trudno było z...