Historia gospodarki i finansów
Czy Polska kiedykolwiek sięgała „od morza do morza”?
Już Jan Kochanowski chwalił Polskę, która „granice swoje rozciągnęła między morza dwoje”. Ale czy miał rację? Ile jest prawdy w określeniu „Polska od morza do morza”?
Po papier toaletowy można było stać nawet kilka dni. Kolejki sklepowe za PRL-u
Rodziły się w nich przyjaźnie, wylęgał się społeczny ferment, a pomysłowi zarabiali wcielając się w „zawodowych staczy”. Nawet ubecja uważała kolejki sklepowe za nieodzowne źródło informacji o nastrojach społeczeństwa.
Żydzi w Księstwie Warszawskim i w Kongresówce. Czym się zajmowali i co stało się źródłem ich największego bogactwa?
Dostawy dla wojska. Udzielane rządowi pożyczki. Zyskowne inwestycje w przemysł. W Księstwie Warszawskim było wiele sposobów, żeby szybko się wzbogacić. Warunek był jeden – już na start trzeba było mieć trochę gotówki. A tą dysponowali prawie wyłącznie bankierzy...
Największe miasta średniowiecznej Polski
Średniowieczna Polska także posiadała swoje metropolie — i to wcale niemałe! Handlowano stąd z prawie całym znanym światem, a sława niektórych polskich miast sięgała daleko poza granice państwa. Które ośrodki weszły do międzynarodowej „ekstraklasy”?
Początki Kartaginy. Jak powstało afrykańskie mocarstwo i kto je stworzył?
Po triumfie nad Kartaginą Rzymianie zrównali siedzibę rywali z ziemią, tak, że do dziś trudno odtworzyć codzienne życie tej niezwykłej metropolii. Czy w ogóle wiemy, jak powstała potęga miasta, które stoczyło z Rzymem tytaniczną walkę o dominację nad Morzem...
Żydowskie fortuny w zaborze pruskim. Jak powstawały i dlaczego to nie Polacy się bogacili?
Po upadku Rzeczpospolitej każdy z zaborców miał inne plany dotyczące zagarniętych ziem. Austriacy szybko doprowadzili Galicję do skrajnej nędzy; w zaborze rosyjskim panował marazm. W Prusach wprowadzono natomiast kapitalizm. Tylko dlaczego na przemianach skorzystali Żydzi, a nie dotychczasowi...
Najlepiej zarabiający gladiatorzy. Jakich fortun się dorobili?
Luksusowe rezydencje. Sowite nagrody od sponsorów. Gladiatorzy na arenie walczyli nie tylko o wolność, ale także o… grube pieniądze. Czy możemy wskazać tych, którzy zarobili najwięcej?
Pięć dziwacznych historycznych anegdot, którymi zagniesz swojego wujka grzybiarza
Zarówno w czasach Mickiewicza, jak i w peerelu, Polacy uwielbiali chadzać na grzyby. I chwalić się tym, co udało im się znaleźć. Gdy następnym razem przy rodzinnym spotkaniu wujek będzie opowiadać o taaaakich prawdziwkach, zamiast słuchać kolejnej wyolbrzymionej...
Dlaczego bankierzy w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego gromadzili tak wielkie majątki?
Sytuacja, która wytworzyła się za panowania ostatniego polskiego króla, nie miała sobie równych w całej Europie. Państwo stało się zbyt biedne nawet na to, by utrzymać własną armię. Jednocześnie zarówno sam władca, jak magnateria, szlachta i mieszczanie tonęli...
Czy rzymskich cesarzy mordowano dlatego, że wybuchały wulkany? Nowe analizy udowadniają, że to możliwe
Zasiadanie na rzymskim tronie było jednym z najniebezpieczniejszych zajęć w czasach starożytnych. Dla przykładu, w latach 235-285 zabito aż 14 z 26 imperatorów! Profesor ekonomii z Ontario twierdzi, że wie, dlaczego.
Dlaczego upadły kolonie wikingów na Grenlandii? Naukowcy twierdzą, że to wina… morsów
Przez długi czas kolonie ludzi Północy na Grenlandii wręcz rozkwitały. Wznosili oni okazałe budowle sakralne i siedziby, uzyskali nawet własne biskupstwo. W pewnym momencie ich osadnictwo się załamało. Naukowcy twierdzą, że wreszcie odkryli przyczynę.
Bunt polskich chłopów przeciw… polskim panom. Czym była rabacja galicyjska?
Galicyjscy chłopi marzyli o wolności i własnym gospodarstwie. Po latach pańszczyźnianego zniewolenia pragnęli odebrać „Panom” swoją własność. Ich hasła wolności i równości utopiono jednak we krwi. Jak doszło do antyszlacheckiego zrywu zwanego rabacją galicyjską i jaki udział mieli...
Szlacheckie folwarki. Jak gospodarowała szlachta w I Rzeczypospolitej?
Przez stulecia wielkie folwarki stanowiły źródło dochodu szlachty i udręki chłopów. W pogoni za zyskiem intensyfikowano uprawy, przejmowano nieużytki i zwiększano pańszczyznę. Ten stan rzeczy nie mógł jednak trwać bez końca…
W jaki sposób Nowy Jork stał się najpotężniejszym miastem świata?
W latach 20. XVII wieku na indiańskiej wyspie nazywanej „mana hata” holenderscy kupcy zbudowali drewniany magazyn na skóry upolowanych bobrów. Takie były skromne początki miejsca, które stało się najsławniejszą metropolią świata.
Szczyt zbytku i ostentacji. Jak bardzo bogaci byli średniowieczni lordowie?
Angielscy lordowie czerpali ogromne zyski z tytułu posiadanej ziemi i chłopskich obciążeń. Ale nie tylko. Nie wahali się zaglądać nawet do sypialni poddanych. Czy jednak zgromadzone bogactwa były w stanie zaspokoić ich codzienne potrzeby?
„Plastykowa koniunktura”. Jak Polska stała się Chinami bloku wschodniego?
Jakimi przedmiotami chcieli się otaczać nasi rodzice i dziadkowie? Jeśli wierzyć gazetom z drugiej połowy lat 50., tylko plastikowymi! Polska prasa z entuzjazmem zapowiadała rajstopy bez oczek i nietłukące zastawy. A prywaciarze zatarli ręce i wzięli się do...
Przedwojenna kawa wraca na polski rynek
Na polski rynek wraca najsłynniejsza marka kawy i największy importer ziaren w przedwojennej Polsce. Nam właściciel marki wyjaśnia, jak udało mu się odtworzyć tamten smak.
Co było dla nazistów ważniejsze: ideologia czy ekonomia?
Choć obsesja na punkcie rasowej czystości zaczęła się od bestialskiej ideologii, funkcjonariusze III Rzeszy chętniej angażowali się w te akcje, które przynosiły wymierne zyski. Które zbrodnie uznali za najbardziej „korzystne” i co robili, gdy okazywało się, że rachunek ekonomiczny...
Polak, który zmienił bieg historii. Co naprawdę odkrył Ignacy Łukasiewicz?
Buntownik, geniusz i filantrop. Ten polski aptekarz zrewolucjonizował przemysł, a przy okazji wydłużył ludziom dzień. Ale zanim do tego doszło, musiał się zmierzyć z szeregiem przeciwności.
Zarobił tyle pieniędzy, że jego nazwisko stało się synonimem bogactwa. Jak zbił swój majątek?
Był jednym z najbogatszych ludzi na świecie. Zbudował pierwszą korporację, a zastosowane przez niego biznesowe rozwiązania funkcjonują do dziś. Współcześni mieli go jednak nie za gospodarczego wizjonera, lecz za pozbawionego skrupułów krwiopijcę. Dlaczego?
Bilans rabunku. Co Sowieci zagrabili z ziem przedwojennej Polski?
Dla polskich miast i wsi „wyzwolenie” przez Armię Czerwoną oznaczało dopełnienie wojennej ruiny. Sowieci zagarniali to, czego nie zdążyli zniszczyć wycofujący się Niemcy. Nic nie było bezpieczne, zwłaszcza, że operację demontażu przemysłu nadzorował sam Józef Stalin. Ile naszych...
Niemiecka okupacja stała się dla chłopów „błogim wspomnieniem”. Jak Armia Czerwona grabiła i dewastowała polską wieś?
Setki tysięcy ton zboża i ziemniaków. Dziesiątki tysięcy przepędzonych zwierząt. Setki hektarów splądrowanej i zadeptanej ziemi. Gdzie leży granica między „obowiązkowymi świadczeniami” na rzecz wyzwoliciela a zwykłą grabieżą?
Adam Smith. Człowiek, który wymyślił wolny rynek
Co Adam Smith wniósł do ekonomii? Jak brzmiały ogłoszone przez niego prawa rynku? Co miał na myśli piszą o „produkowaniu ludzi”? I dlaczego półnago paradował po Edynburgu?
Bilans grabieży. Co Sowieci wywieźli z Ziem Odzyskanych?
Setki tysięcy ton węgla. Dziesiątki tysięcy ton gotowych wyrobów. Całe fabryki rozebrane i wywiezione na wschód. „Wyzwoliciele” Polski zagarniali wszystko, co tylko wpadło im w ręce. Czy udało się cokolwiek uratować?
Instalacja z kwiatów na Placu Zwycięstwa? Nie chodzi wcale o słynną tęczę
Do niedawna na Placu Zbawiciela w Warszawie stała kontrowersyjna tęcza. Trzydzieści lat wcześniej na innym stołecznym placu był jednak krzyż wykonany z kwiatów. Dlaczego?