Powojnie
Ilu naprawdę było żołnierzy wyklętych?
Pół miliona, dwieście tysięcy, czy dziesięciokrotnie mniej? Ustalenie liczebności grup określanych jako „żołnierze wyklęci” nie jest łatwym zadaniem. Zwłaszcza, że wiele zależy od tego, jak zdefiniujemy samo pojęcie.
Tajemnica mumii „kosmity”, która dręczyła naukowców od 2003 roku wreszcie rozwikłana
Na chilijskiej pustyni Atakama w 2003 roku znaleziono homoidalny szkielet niepodobny do jakiegokolwiek innego. Od tego czasu naukowców nurtowało pytanie, czym tak naprawdę jest mumia ochrzczona Ata. Dzięki testom genetycznym udało się wreszcie znaleźć odpowiedź.
Frekwencja wyborcza w PRL-u
Frekwencja stała się dla komunistycznych władz jednym z najważniejszych narzędzi propagandy. W 1952 roku twierdzono, że głos oddało 95% uprawnionych. W 1980 roku – już 98,87%. A jak wyglądała rzeczywistość?
Dlaczego Władysława Gomułkę usunięto z partii i aresztowano? Czym naraził się Stalinowi?
Lista zarzutów wobec Władysława Gomułki była nad wyraz długa. Instrukcje – jak zwykle – szły z Moskwy. A Bierut tylko powtórzył to, czego życzył sobie towarzysz Stalin.
Cezary Gmyz obraża weterana AK, prześladowanego za udział w głodówce razem ze swoimi studentami w marcu ‘68
Cezary Gmyz znany jest z kontrowersyjnych wypowiedzi oraz tworzenia ostrych tekstów publicystycznych. W ostatnich dniach zrobiło się o nim głośno, gdy zaatakował na Twitterze weterana AK, który zaprotestował przeciwko wypowiedzi premiera Morawieckiego.
Kim byli cinkciarze?
Oficjalnie uznawano ich za przestępców. Działali jednak niemal jawnie, wystając pod niedostępnymi dla przeciętnego Kowalskiego sklepami i szemrząc pod nosem: „Coś kupić, coś sprzedać…”.
19:30. Dlaczego właśnie o tej godzinie Polacy sprzeciwiający się komunie wychodzili na spacer?
Skala protestu była tak duża, że władze zdecydowały się przesunąć godzinę policyjną. Spacerowiczów zatrzymywano, legitymowano, a nawet – zakazywano ruchu prywatnych samochodów. Dlaczego akurat o 19:30?
Czym był partyjny beton? Kogo i dlaczego tak określano u schyłku komuny?
„Z dnia na dzień w partii coraz bardziej rozprzestrzeniają się poglądy liberalno-burżuazyjne, trockistowsko-syjonistyczne, nacjonalizm, agraryzm, klerykalizm” – alarmowali wiosną 1981 roku przedstawiciele betonu partyjnego.
„Jedna z najciekawszych inicjatyw społecznych Października ’56”. Czym był eksperyment sądecki?
Władza w ręce lokalnej inteligencji, gospodarcza autonomia i usunięcie aparatczyków przywiezionych w teczce z Warszawy. W warunkach PRL-u „eksperyment sądecki” zwyczajnie nie mógł się udać.
Ciemnogród. Kto wymyślił to określenie? Co naprawdę znaczy?
Pojęcie Ciemnogrodu weszło do użytku jako określenie wszystkiego, co jest domeną zabobonu i wstecznictwa. Ale jak powstało? I czy to samo znaczyło pierwotnie?
IPN odkrył i opracował 12 tysięcy nieznanych dotąd teczek współpracowników kontrwywiadu wojskowego
Historycy zajmujący się komunizmem w Polsce dostaną do rąk wyjątkowe materiały. O ich istnieniu IPN dowiedział się już w 2016 roku, jednak dopiero teraz udało się je opracować i udostępnić. Wśród znalezionych informacji są między innymi zobowiązania do...
Zgoda w Szczecinie. Będzie nowe muzeum
Do 2021 roku na Łasztowni ma powstać Morskie Centrum Nauki. Wojewoda zachodniopomorski zatwierdził projekt i wydał pozwolenia. Nowa placówka ma nie tylko gromadzić zbiory, ale także służyć jako przestrzeń interaktywna.
„Ja podczas operacji mogę zarazić się nowotworem!”. Tak mówiła prawicowa posłanka w 1993 roku. Teraz jest w PiS-ie
W trakcie burzliwej debaty nad ustawą antyaborcyjną Bogumiła Boba stale powtarzała: „Ja jako lekarz…”. Rzekoma wiedza medyczna kazała jej podkreślać, że antykoncepcja jest rzeczą „grzeszną”, a rakiem… można się zarazić.
Bananowa młodzież. Skąd wzięło się to określenie? Co oznacza?
Symbol bogactwa i narodowych aspiracji dał początek wyrażeniu przepełnionemu zazdrością, a nawet pogardą. Bananową młodzież było przecież stać na to, o czym zwyczajny Kowalski mógł tylko marzyć: banany, cytryny, a nawet pomarańcze…
„Dziewięćdziesiąt spokojnych dni”. Czy wypowiadając te słowa Wojciech Jaruzelski już przygotowywał się do wojny z własnym narodem?
Solidarność zgodziła się dać Jaruzelskiemu „dziewięćdziesiąt spokojnych dni”. Planowane strajki odwołano, a nowy premier zapewniał, że w trzy miesiące uzdrowi sytuację w kraju.
We Lwowie nacjonaliści ukraińscy przemaszerowali w rocznicę śmierci dowódcy UPA pod hasłem „Miasto Lwów nie dla polskich panów”
Ukraińscy nacjonaliści zorganizowali we Lwowie marsz będący odpowiedzią na nowelizację ustawy o IPN, która między innymi penalizuje banderyzm. Ukraińcy mówią głośno – nikt nie będzie nam nakazywać, których bohaterów mamy czcić.
O co naprawdę chodziło w akcji lustracyjnej i czy to ona doprowadziła do upadku rządu Olszewskiego?
Czy na szczytach władzy w wolnej Polsce znajdowali się byli współpracownicy peerelowskich służb bezpieczeństwa? To pytanie budziło wśród polskich polityków skrajne emocje. Rząd, który jako pierwszy spróbował uregulować tę kwestię, upadł w ciągu kilku dni. Ale czy na...
„Dogadaliśmy się jak Polak z Polakiem”. Co wypada wiedzieć o porozumieniach sierpniowych?
Mieczysław Jagielski, reprezentujący stronę rządową w rozmowach, powiedział, że „nie ma przegranych ani wygranych”. W rzeczywistości było jednak jasne kto poniósł klęskę.
Odtajniony raport amerykańskiego wywiadu z 1946 roku stwierdza: Polacy po wyzwoleniu prześladowali Żydów tak jak naziści
15 maja 1946 roku amerykański wywiad przygotował raport dla Departamentu stanu. Jak można przeczytać w nagłówku „Ten dokument dotyczy fizycznej, ekonomicznej i politycznej kondycji ocalałych Żydów w Polsce od czasu wyzwolenia.” Analizuje on politykę rządu, antysemityzm i możliwości...
Krasnoludki w walce ze smurfami. Czym była Pomarańczowa Alternatywa?
Widok watahy „smurfów”, niezdarnie uganiających się za zwinnymi krasnoludkami w czerwonych czapeczkach, skutecznie ośmieszył nie tylko funkcjonariuszy „sił ładu i porządku”, ale także ich mocodawców, czyli rządzącą ekipę gen. Jaruzelskiego.
W Sudanie właśnie otwarto Polski Ośrodek Archeologiczny. Dopytujemy u źródła czy wykopaliska w tym regionie są bezpieczne
Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW jest jedną z najprężniej działających archeologicznych jednostek badawczych w Polsce. W Sudanie właśnie otworzyło swoją drugą po kairskiej stację badawczą. Zastępczyni dyrektora CAŚ UW Iwona Zych tłumaczy nam jakie będą jej zadania oraz jak...
Jak powstała jedna z najważniejszych polskich książek okresu powojennego?
Obiektywny reportaż, kreacja autorska czy materiał kompromitujący komunistów? Ta książka od momentu powstania budziła ogromne emocje. Zanim jednak „chwyciła w 100 tysiącach egzemplarzy”, jak chciał autor, trzeba było stoczyć prawdziwą batalię o jej wydanie.
IPN chwali się wirtualną „Mapą Miejsc Pamięci Narodowej”. Fatalna realizacja ciekawego pomysłu
26 lutego w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki odbyła się konferencja prezentująca wirtualny projekt prowadzony przez Instytut. Jest to aplikacja multimedialna „Mapa Miejsc Pamięci Narodowej”. Pomysł wydaje się interesujący, jednak realizacja pozostawia wiele do życzenia.
Co się stanie z twierdzą w Kamieńcu Podolskim? Ukraińcy „remontują” ją kulą do wyburzania
Dawna polska twierdza w Kamieńcu Podolskim, znajdująca się obecnie na terytorium Ukrainy, w czasach swojej świetności zyskała mino niezdobytej. W połowie lutego zawaliła się część muru rozsławionych przez „Trylogię” Sienkiewicza fortyfikacji. Ukraińcy prowadzą prace konserwatorskie z użyciem kuli...
„Nieważne, czy Polska będzie bogata, czy biedna – ważne, żeby była katolicka”. Czy w 1993 roku prawica próbowała zaprowadzić państwo wyznaniowe?
Słowa przypisywane wicepremierowi do spraw gospodarczych przeszły do historii. Tak naprawdę nigdy ich nie wypowiedział. Rzeczywisty komentarz Henryka Goryszewskiego brzmiał jednak… nawet bardziej niepokojąco.