Władcy i przywódcy

Gdyby to zależało od Piłsudskiego, zamach skończyłby się na moście. Kto naprawdę zwyciężył w maju 1926 roku?
Na co u progu zamachu majowego liczył Piłsudski? Wiele wskazuje na to, że oczekiwał, iż sama demonstracja siły wystarczy, by obalić niemający jego poparcia rząd. A kiedy ten plan spalił na panewce, Naczelnik po prostu się załamał. To...

Silne kobiety średniowiecznej Anglii. Jak radziły sobie w świecie zdominowanym przez mężczyzn?
Eteryczne piękności? Ciche, skromne, przywiązane do domu żony? Nic bardziej mylnego. Choć w średniowieczu kobietom narzucano podrzędną rolę, były takie, które odrzucały konwenanse i walczyły o swoje, a nawet wkładały zbroję i prowadziły wojska do boju.

„Oddanie Śląska Polsce równałoby się wręczeniu zegarka małpie”. Warto pamiętać o tych słowach brytyjskiego premiera
„Polacy nie mają zmysłu organizacyjnego, nie mają zdolności kierowania i rządzenia” – twierdził z całą stanowczością premier Wielkiej Brytanii, David Lloyd George.

„Od Sasa do Lasa”. O co chodzi w tym znanym powiedzeniu?
Powiedzenie zna każdy. Ale wcale nie chodzi w nim o żadnych królów i polityczne spory. Jakie w takim razie jest jego prawdziwe znaczenie?

„Dziewięćdziesiąt spokojnych dni”. Czy wypowiadając te słowa Wojciech Jaruzelski już przygotowywał się do wojny z własnym narodem?
Solidarność zgodziła się dać Jaruzelskiemu „dziewięćdziesiąt spokojnych dni”. Planowane strajki odwołano, a nowy premier zapewniał, że w trzy miesiące uzdrowi sytuację w kraju.

„Drugi etap reformy”. Jakie zmiany obiecywał, a jakie wprowadził Wojciech Jaruzelski w 1988 roku?
Ceny poszybowały w górę, ale wraz z nimi podniesiono i pensje. W życie weszła też ustawa pozwalająca na swobodne prowadzenie działalności gospodarczej. A to wszystko mimo, że społeczeństwo odrzuciło w referendum założenia „drugiego etapu reformy”.

Tajemnica sprzed tysiąclecia. Czy księżna Dobrawa była wdową? Kim był jej pierwszy mąż?
Osobliwe słowo, którego użył czeski kronikarz i trudna do rozwikłania informacja niemieckiego biskupa. Na tych dwóch wskazówkach historycy od dawna łamią sobie głowę, próbując ustalić kim była Dobrawa, nim została pierwszą historyczną władczynią Polski.

Poszanowanie konstytucji? Lech Wałęsa przysięgał jej przestrzegać, a nawet… jej nie przeczytał
„W Sejmie polskim podniosłem dwa paluszki w górę i wygłosiłem taką formułkę: »Będę przestrzegał wszelkich praw, a szczególnie Konstytucji«. Tylko zapomniałem, że ja tej Konstytucji nie czytałem” – przyznawał bez ogródek Lech Wałęsa.

„Nie oddamy ani guzika”. Tak Rydz-Śmigły odgrażał się Niemcom w 1935 roku. Co jeszcze warto o nim wiedzieć?
„Pierwszy Obrońca Ojczyzny”, „pierwszy współpracownik Pana Prezydenta”, wódz naczelny i marszałek Polski. Co powinieneś wiedzieć o Edwardzie Rydzu-Śmigłym?

W tym miejscu mogła się zmienić historia świata. To tu powinien był zginąć Adolf Hitler
„Tu właśnie jest miejsce narodzin drugiej wojny światowej” – pisał John Keegan na temat małej, zapomnianej mieściny w Belgii. Dlaczego?

„Grypy nawet w najcięższych przypadkach nie leczy się gruźlicą”. Ogółem słuszne, ale co miał na myśli Władysław Gomułka?
Gomułka był już oskarżany o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne i wydawało się, że można z nim wiązać nadzieję na zmianę systemu władzy w Polsce. On sam wykorzystywał każdą okazję, by dać do zrozumienia, że nie zamierza podważać istniejącego stanu rzeczy....

Lech Wałęsa otwarcie mieszał swoich współpracowników z błotem. Co mówił w 1995 roku o Kaczyńskich, a co o Olszewskim?
„Jeśli był to plan do wykonania, to został zrealizowany doskonale. Polityków, którym prezydent Wałęsa powierzał rządzenie krajem, rzeczywiście traktował bez śladu przywiązania czy zbędnej czułostkowości” – podkreśla historyczka, Lidia Zyblikiewicz.

Dlaczego Józef Piłsudski twierdził, że „Polska to obwarzanek”?
Czy zdaniem świeżo awansowanego na marszałka Józefa Piłsudskiego prawdziwych patriotów można było znaleźć wyłącznie na Kresach?

„Siła spokoju”. Z takim hasłem Tadeusz Mazowiecki nie miał żadnych szans na wygraną
Premier Tadeusz Mazowiecki ostrzegał, że Wałęsa to niebezpieczny demagog. Sam szef „Solidarności” już wygłaszał komentarze godzące w podstawowe zasady demokracji. Ale czy człowiek, któremu dorobiono etykietkę „żółwia” mógł wygrać z robotniczym trybunem?

Była jedną z najpotężniejszych kobiet średniowiecznej Polski. Jej pochodzenie wciąż owiane jest tajemnicą
Spędziła z Bolesławem Chrobrym niemal trzydzieści lat, a niezależne informacje dwóch różnych kronik każą wierzyć, że owinęła sobie słynnego wodza wokół palca. Co jednak możemy powiedzieć o pochodzeniu księżnej Emnildy?

„Nie myślałem, że to jest nagrywane”. Tak się tłumaczył prezydent Wałęsa, po tym jak chamsko zwyzywał swoich niedawnych sojuszników
Co wypada prezydentowi? I czy może mówić cokolwiek, tylko dlatego, że nie wie o włączonym dyktafonie? Do pewnego stopnia Lecha Wałęsę można usprawiedliwić – przekonuje Lidia Zyblikiewicz.

„Nieżywy pies nie gryzie”. Dlaczego Stefan Batory kazał zabić jednego z najpotężniejszych polskich magnatów?
Śmierć Samuela Zborowskiego do dzisiaj rozpala emocje historyków i literatów. Dlaczego Stefan Batory zgodził się, by ściąć go katowskim toporem?

Najbardziej kompromitująca z jego porażek. Dlaczego Piłsudski nie był w stanie wywołać antyrosyjskiego powstania?
W 1914 roku wojna między zaborcami, o której marzyły pokolenia Polaków, stała się faktem. Entuzjazmowi dał się ponieść także Piłsudski. Wyruszył do Królestwa Polskiego, by poderwać rodaków do walki. Już kilka dni później musiał wracać jak niepyszny. Czy...

„Czego pan chce, pokoju czy wojny”. Jak Józef Piłsudski ustawił do pionu litewskiego dyktatora?
Jedno przemówienie Józefa Piłsudskiego wystarczyło, by zmusić Litwinów do zawarcia pokoju. Co i w jakich okolicznościach powiedział Marszałek?

Wałęsa wyszydzał karierowiczów, którzy nie potrafią się pożegnać ze stanowiskami. Miał na myśli między innymi… Jarosława Kaczyńskiego
„Władza ma to do siebie, że nikt jej nie chce oddać” – podkreślał prezydent Lech Wałęsa w 1991 roku. Mówił między innymi o Jarosławie Kaczyńskim.

Czy Hitler odciął sobie jądro? Czy był ćpunem? Norman Davies pochyla się nad psychiką zdegenerowanego dyktatora
Chociaż istniejące dowody są ze sobą sprzeczne, jego życie seksualne musiało być albo doskonale wysublimowane, albo obrzydliwie perwersyjne. We wszystkich stadiach jego błyskotliwe uwertury paraliżował strach przed niepowodzeniem.

Jan Kazimierz uciekł z kraju, ale Polacy nie tracili hartu ducha. Jak Kraków powitał Karola Gustawa podczas potopu szwedzkiego?
Karol Gustaw już się czuł nowym polskim królem. Dobrotliwie dopytywał o miejscową historię, chciał oglądać święte miejsca i pamiątki. Nie takiego powitania się jednak spodziewał.

Jan III Sobieski nawet nie ukrywał, że uważa się za nowego Juliusza Cezara. Czy naprawdę nim był?
„Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył” – chełpił się polski król Jan III Sobieski przed papieżem. W oczywisty sposób nawiązywał do słów Cezara. Ale jakie właściwie były konsekwencje jego bitewnego sukcesu?

Jak wysoką cenę Zygmunt August musiał zapłacił za swoje małżeństwo z Barbarą Radziwiłłówną? Płaciła też Polska i to całe pokolenia później
Szlachta sprzeciwiająca się potajemnej decyzji młodego króla ukuła nowy termin, na określenie jego dyktatorskich zakusów. „Absolutum dominium”, a więc: „władza absolutna”.

Nie chcę, ale muszę. Słowa Lecha Wałęsy przeszły do historii. Tylko czy ktokolwiek mu uwierzył?
„Nie chciałem być przewodniczącym, nie chcę być ani prezydentem, ani premierem, ale zrobię to dla Polski” – przekonywał Lech Wałęsa. A potem już krócej: „nie chcę, ale muszę”.