Historia życia codziennego i obyczajów

Silne kobiety średniowiecznej Anglii. Jak radziły sobie w świecie zdominowanym przez mężczyzn?
Eteryczne piękności? Ciche, skromne, przywiązane do domu żony? Nic bardziej mylnego. Choć w średniowieczu kobietom narzucano podrzędną rolę, były takie, które odrzucały konwenanse i walczyły o swoje, a nawet wkładały zbroję i prowadziły wojska do boju.

Czy znamy prawdziwe korzenie współczesnej Europy? („Daleko od Timgadu” Stanisław Sałapa)
Co wspólnego ma leżące w ruinie, starożytne miasto rzymskie z obecną sytuacją polityczno-społeczną w Polsce i Europie? To pytanie zadał sobie, podczas wizyty w ruinach Timgadu, prawnik oraz znawca historii państwa i prawa Stanisław Sałapa.

Bananowa młodzież. Skąd wzięło się to określenie? Co oznacza?
Symbol bogactwa i narodowych aspiracji dał początek wyrażeniu przepełnionemu zazdrością, a nawet pogardą. Bananową młodzież było przecież stać na to, o czym zwyczajny Kowalski mógł tylko marzyć: banany, cytryny, a nawet pomarańcze…

Dzikie czystki. Jak na Zachodzie społeczeństwo karało kolaborantów?
Radość z wyzwolenia spod niemieckiej okupacji niosła ze sobą ogromny ładunek histerii. Rozpoczął się czas rozliczeń. Spontaniczne samosądy – golenie głów, pobicia, a nawet egzekucje – dokonywały się wszędzie. Ile osób padło ich ofiarą i jak udało się...

Piłsudski lubił się grzać w blasku arystokracji. Ale co to miało wspólnego… z siadaniem gołym tyłkiem na jeżach?
„To nie sztuka zabić kruka ani sowę trafić w głowę ale sztuka całkiem świeża gołą dupą siąść na jeża” – brzmiał frywolny wierszyk Aleksandra Fredry. Józef Piłsudski ułożył własną jego wersję.

Dziesięć niezawodnych, codziennych porad z czasów naszych prababek. Przynajmniej część na pewno ci się przyda
Nawet jeśli od samego rana wszystko idzie na opak, kwiaty właśnie zdychają, warzywa do obiadu wyglądają szaro i smutno, a w dodatku ramię zdobi ogromny bąbel po ugryzieniu komara, nie ma co się poddawać. Zamiast rwać włosy z...

Kto cieszył się z wybuchu wojny światowej?
Obserwatorzy pisali o „szale radości”. Przywódców, ogłaszających początek wojny, witały rozentuzjazmowane tłumy. Rekordowo mało rekrutów odmawiało poboru. Wydawało się, że wszyscy pragną rozlewu krwi. Ale czy na pewno?

Ulubione rozrywki starożytnych Rzymian
„Ludzie, którzy podbili świat”, pisał Juvenalis, „chcą dziś tylko dwóch rzeczy: chleba i igrzysk”. „Sztuka konwersacji zginęła!”, wołał Seneka. „Czy dziś już nikt nie potrafi mówić o niczym, poza wyścigami rydwanów?”

Dlaczego neandertalczycy byli głupsi od ludzi? Jest nowa, zaskakująco prosta teoria
Neandertalczycy potrafili wytwarzać skomplikowane narzędzia i mieli duże mózgi. A jednak – w przeciwieństwie do ludzi epoki kamienia nie pozostawili po sobie żadnych malowideł czy innych dzieł sztuki. To dlatego, że nie rzucali dzidami – twierdzi profesor Richard...

Zanim został wysłany, by zaatakować Westerplatte, ten niemiecki pancernik uratował polski statek. Jak do tego doszło?
W lutym 1929 roku na Bałtyku panowały niemal arktyczne warunki. Rozległe połacie morza skute były grubą warstwą lodu. Polski parowiec „Tczew” utknął wśród zwałów kry. I gdyby nie niemieckie okręty, rejs mógłby skończyć się naprawdę tragicznie.

„Sen szalonego cukiernika”. Jak powstał Pałac Kultury i Nauki?
„Pajac Kultury”, „Pekin”, „Sen szalonego cukiernika”. Na wszystkie te sposoby warszawiacy określali monumentalne gmaszysko, wzniesione w latach 1952–55 według socrealistycznego projektu autorstwa Lwa Rudniewa.

Era antysemityzmu i eugeniki. Jaki naprawdę był „złoty wiek” Europy?
Hasła higieny rasowej. Projekty „komór śmierci”, w których łagodna muzyka towarzyszyłaby planowej eksterminacji. U zarania XX wieku Europa swoje największe zbrodnie miała jeszcze przed sobą. I właśnie przygotowywała pod nie grunt.

Stonka ziemniaczana. Zmasowane działanie dywersyjno-sabotażowe wymierzone w socjalistyczną Polskę
Komunistyczne władze rozgłaszały, że stonka ziemniaczana została zrzucona do Bałtyku z amerykańskich samolotów. W ten oto sposób zgnili kapitaliści podjęli działania dywersyjno-sabotażowe przeciw socjalistycznej uprawie ziemniaka.

Posprzątaj swój dom metodami prababci. Przedstawiamy całą masę niezawodnych sposobów
Niewiele jest osób, które absolutnie zawsze mają w domu idealny porządek. Cała reszta świata sprząta z większą lub mniejszą regularnością, natrafiając przy tym na niemałe problemy. Zamiast kolejny raz załamywać ręce nad śladami pozostawionymi przez muchy, czy tragicznie...

„Zdjęto chłopu kajdany razem z butami”. Ile warte było zniesienie poddaństwa chłopów w Księstwie Warszawskim?
Marcin Badeni, oceniając dekret księcia warszawskiego Fryderyka Augusta, wydany 21 grudnia 1807 roku, powiedział dokładnie: „Chłopom zdjęto z nóg kajdany, ale zarazem ściągnięto buty”.

Co wypada wiedzieć na temat igrzysk olimpijskich w starożytnej Grecji?
W rywalizacji z sąsiadami Ateny wypadały wyjątkowo blado. Co innego Sparta czy mała Elida. Na igrzyskach nie chodziło jednak tylko o chwałę. Zawodnicy oczekiwali sowitej zapłaty za swoje wyczyny.

Sytuacja mieszkaniowa w latach PRL-u. Wcale nie było tak różowo, jak niektórzy twierdzą
„Każdy z nas ma schronienie w betonie, oprócz tego po jednym balkonie” – mówił w wierszu Stanisław Barańczak. Wcale jednak nie każdy był w tej uprzywilejowanej sytuacji. Niektórzy po paręnaście lat tkwili w „zamrażarce”.

Jak wyglądało życie w warszawskim getcie?
Głód. Przeludnienie. Łapanki. Każdy dzień mieszkańców największego getta w Europie oznaczał walkę o przetrwanie. Walkę, na wygranie której odcięci od świata i wydani na pastwę nazistowskich oprawców Żydzi praktycznie nie mieli szans.

Nie tylko Magellan. Kto jeszcze wyruszał na wyprawy dookoła świata?
Japoński samuraj, krążący między Krajem Kwitnącej Wiśni i Watykanem. Kobieta pisząca sprośne wiersze. I malajski niewolnik, który okrążył glob jako pierwszy, ale wymazano go z kart historii. Co właściwie wiemy o pierwszych podróżach dookoła świata?

Pijaków i chuliganów nigdy nie było tak wielu. Do czego doprowadziło w PRL-u poluzowanie stalinowskiej śruby?
W 1956 roku Polacy wyszli na ulicę, domagając się chleba i wolności. Gomułkowska odwilż, która rozpoczęła się w październiku, przynajmniej częściowo odpowiedziała na te żądania. Wkrótce jednak okazało się, że wiatr zmian przyniósł ze sobą nie tylko swobody,...

Dlaczego Pitagoras uważał, że zjadanie bobu to zbrodnia równa pożeraniu… głów własnych rodziców?
„Dopóki ludzie zarzynają zwierzęta”, twierdził Pitagoras, „dopóty nie przestaną zabijać się nawzajem”. Ojciec wegetarianizmu? Sekciarz? Ekscentryk? Kim był jeden z ojców matematyki?

Odkryto niezwykły dziennik z GUŁAG-u prowadzony w formie komiksu
Po blisko 70. latach dziennik pełen dowcipnych rysunków i zabawnych rymowanek, który został spisany w łagrze ujrzał światło dzienne. O jego wysokiej wartości historycznej stanowi fakt, że stworzono do w obozie, a nie jak relacje Sołżenicyna, Szałamowa, już...

Polska "kolonia" w Jerozolimie. Jak święte miasto stało się drugim po Londynie centrum polskiej wojennej diaspory?
Podczas wojny w Jerozolimie powstawały polskie organizacje i szkoły. Wydawano też polską prasę, a restauracje serwowały bigos i wódkę. Ale dlaczego właściwie w świętym mieście znalazło się tylu Polaków?

Mięso dla wybranych. Czym w schyłkowej epoce Gierka były „sklepy komercyjne”?
Gdy w innych sklepach półki świeciły pustkami, w sklepach komercyjnych można było kupić wyborowy asortyment. Był on jednak dostępny po… „komercyjnych cenach”.

„Źle urodzone” (Filip Springer)
Oglądając peerelowskie budynki, jedni wyrażają podziw i uznanie, inni twierdzą, że to zwykłe „koszmarki”. Filip Springer wyrusza w podróż poprzez przedziwne losy budowli i ich twórców, aby znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego ta architektura wciąż budzi kontrowersje?