Historia polityczna

Faktura za rewolucję („Rewolucja rosyjska” Sheila Fitzpatrick, „Rewolucja rosyjska. Nowa historia” Sean McMeekin)
Niekontrolowany bunt mas czy subtelna gra tajnych służb z niemieckimi pieniędzmi w tle? Czym w rzeczywistości była rewolucja rosyjska 1917 roku? Książki Sheili Fitzpatrick i Seana McMeekina dają na te pytania rozbieżne odpowiedzi, które paradoksalnie, wcale się nie...

„Nieżywy pies nie gryzie”. Dlaczego Stefan Batory kazał zabić jednego z najpotężniejszych polskich magnatów?
Śmierć Samuela Zborowskiego do dzisiaj rozpala emocje historyków i literatów. Dlaczego Stefan Batory zgodził się, by ściąć go katowskim toporem?

Syjoniści, wichrzyciele, bananowcy. Kim tak naprawdę byli „komandosi”?
Nie sprzeciwiali się komunizmowi, ale pragnęli by ten rzeczywiście wprowadzono w życie. Demaskowali intelektualną miałkość partyjnych aparatczyków. Stali się dla gomułkowskiej ekipy prawdziwym cierniem w boku. Co warto wiedzieć o „komandosach”?

Czy PiS wycofa się z reparacji wojennych? Nowy szef MSZ uważa, że dyskusja o reparacjach nie powinna obciążać relacji z Niemcami
Dziś spotkali się szefowie dyplomacji Niemiec i Polski – Sigmar Gabriel i Jacek Czaputowicz, który zastąpił na stanowisku Witolda Waszczykowskiego. Jednym z tematów rozmowy była kwestia niemieckich reparacji za II wojnę światową. Czy słowa ministra są dowodem na...

Czym był Wyścig Pokoju?
Relacje na żywo z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii. Nachalna partyjna propaganda. Ale też wielkie emocje – szczególnie w latach, gdy na prowadzenie wysuwali się Polscy uczestnicy Wyścigu Pokoju.

Kościuszko wprost wzorował się na rewolucji francuskiej. Co przejął od krwawego reżimu znad Sekwany?
„Wolność, całość, niepodległość”. Hasło na wzór rewolucyjnego okrzyku we Francji „Wolność, Równość, Braterstwo” wprowadzone zostało w Polsce przez Tadeusza Kościuszkę.

Czy na tysiąclecie rzeczywiście wybudowano tysiąc szkół? Kto za to zapłacił?
Pieniądze mające pozwolić na zbudowanie „tysiąca szkół na tysiąclecie” płynęły nie tylko z Polski, ale też z Ameryki. A liczba wybudowanych placówek dzisiaj zaskakuje. Wcale nie było ich tysiąc, ale znacznie więcej.

Czy wprowadzenie stanu wojennego w Polsce było zgodne z prawem?
Kilka lat temu Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność aktów prawnych wprowadzających stan wojenny zgodnie z obecnymi standardami. Ale czy dekret Rady Państwa z grudnia 1981 roku był także nielegalny w świetle ówczesnego prawodawstwa?

Historia słynnej „Sprawy jedenastu”. Poznaj prawdę o uwięzieniu przywódców NSZZ „Solidarność” i KSS „KOR”
Czas strajków i demonstracji. Władze PRL próbują odzyskać kontrolę nad społeczeństwem przemocą, internując i aresztując tysiące obywateli. W tym jedenastu przywódców opozycji, którzy zostają oskarżeni o próbę obalenia reżimu. Karą za to, wedle ówczesnego prawa, była śmierć.

Krótka historia ZOMO. Najważniejsze fakty, daty, pacyfikacje
Początkowo ZOMO miało liczyć tylko 6600 członków, a zajmować się między innymi pomocą przy klęskach żywiołowych. Zomowcy pomagali jednak nie ofiarom katastrof, ale partyjnym oficjelom, pragnącym stłumić wszelkie objawy oporu społeczeństwa.

„Czego pan chce, pokoju czy wojny”. Jak Józef Piłsudski ustawił do pionu litewskiego dyktatora?
Jedno przemówienie Józefa Piłsudskiego wystarczyło, by zmusić Litwinów do zawarcia pokoju. Co i w jakich okolicznościach powiedział Marszałek?

Wałęsa wyszydzał karierowiczów, którzy nie potrafią się pożegnać ze stanowiskami. Miał na myśli między innymi… Jarosława Kaczyńskiego
„Władza ma to do siebie, że nikt jej nie chce oddać” – podkreślał prezydent Lech Wałęsa w 1991 roku. Mówił między innymi o Jarosławie Kaczyńskim.

Czy Hitler odciął sobie jądro? Czy był ćpunem? Norman Davies pochyla się nad psychiką zdegenerowanego dyktatora
Chociaż istniejące dowody są ze sobą sprzeczne, jego życie seksualne musiało być albo doskonale wysublimowane, albo obrzydliwie perwersyjne. We wszystkich stadiach jego błyskotliwe uwertury paraliżował strach przed niepowodzeniem.

Zamknięcie w psychiatryku i oskarżenie o dziecięcą pornografię. Tak prześladują historyka, który zadaje zbyt wiele pytań
Jurij Dimitrijew dał się poznać jako tropiciel zbrodni stalinizmu, co prawdopodobnie jest przyczyną zainteresowania nim rosyjskiego wymiaru sprawiedliwości. Historyka oskarżono o tworzenie pornografii dziecięcej oraz skierowano go na przymusową ewaluację psychiatryczną. Jego obrońca twierdzi, że to prawdziwie stalinowskie...

Bijące serce partii. Krótka historia pałki milicyjnej
Stała się symbolem PRL-u i przedmiotem niezliczonych dowcipów politycznych. Pałka milicyjna wcale jednak nie towarzyszyła Polsce Ludowej od samego początku.

Grafolodzy twierdzą, że to Wałęsa pisał jako „Bolek”, a sąd i tak wznawia śledztwo w sprawie sfałszowania „teczek Kiszczaka”
Pełnomocnicy byłego prezydenta Lecha Wałęsy złożyli zażalenie na decyzję białostockiego IPN o umorzeniu śledztwa w sprawie podrobienia obciążających go papierów z „szafy Kiszczaka”. Nazajutrz po tym, jak sąd zdecydował o wznowieniu postępowania, IPN opublikował liczącą 235 stron ekspertyzę,...

Jan Kazimierz uciekł z kraju, ale Polacy nie tracili hartu ducha. Jak Kraków powitał Karola Gustawa podczas potopu szwedzkiego?
Karol Gustaw już się czuł nowym polskim królem. Dobrotliwie dopytywał o miejscową historię, chciał oglądać święte miejsca i pamiątki. Nie takiego powitania się jednak spodziewał.

Czy polskie społeczeństwo rzeczywiście popierało „Solidarność”?
Pod koniec 1981 roku związek liczył około 10 milionów członków i był ewenementem na skalę światową. W żadnym kraju bloku wschodniego nie powstał nigdy równie masowy ruch społeczny, pozostający poza kontrolą partii komunistycznej. Ale czy poparcie dla „Solidarności”...

„Budujemy drugą Polskę”. Ulubiony frazes Edwarda Gierka
Hasło tak bardzo przypadło pierwszemu sekretarzowi do gustu, że uczynił z niego główny punkt swojego sukcesu. Dla Edwarda Gierka natarczywa propaganda sukcesu sprowadzała się właśnie do „budowy drugiej Polski”. Choćby była to budowa na wariackich papierach.

„Boże, coś Polskę przez tak liczne wieki…”. Ta słynna pieśń powstała jako hymn na cześć rosyjskiego cara Aleksandra I
Zaraz po tym, jak Rosjanie zburzyli wszelkie nadzieje na niepodległą Polskę, powstała pieśń dziękująca carowi… za „wolną Ojczyznę”. Dlaczego Polacy pokładali tak wielkie nadzieje w rosyjskim samodzierżcy, Aleksandrze I?

Ręce precz od komunizmu! Brytyjczycy demonstrują przeciwko dekomunizacji w Polsce
Prowadzona na masową skalę dekomunizacja polskiej przestrzeni publicznej, będąca jednym ze sztandarowych projektów obecnego rządu, wywołuje skrajne emocje, zarówno w kraju, jak i zagranicą. Teraz zareagowały na nią partie komunistyczne w różnych krajach. Brytyjscy komuniści będą demonstrować w...

Pomimo heroicznej obrony Anglii, alianci uważali Polaków za najsłabszych i najbardziej kłopotliwych sojuszników. Jak do tego doszło?
Polacy zaciekle walczyli z nazizmem na wielu frontach II wojny światowej, ale ich pozycja w obozie aliantów stale słabła. Pogarszały się relacje z innymi członkami antyhitlerowskiej koalicji. Coraz głośniej wypowiadano też opinie, że Polacy to "warchoły" i "awanturnicy".

Jak wysoką cenę Zygmunt August musiał zapłacił za swoje małżeństwo z Barbarą Radziwiłłówną? Płaciła też Polska i to całe pokolenia później
Szlachta sprzeciwiająca się potajemnej decyzji młodego króla ukuła nowy termin, na określenie jego dyktatorskich zakusów. „Absolutum dominium”, a więc: „władza absolutna”.

Co naprawdę udało się wygrać przy Okrągłym Stole? O przełomie 1989 roku opowiada profesor Andrzej Zoll
Sukces opozycji czy zgniły kompromis? Choć udział w obradach Okrągłego Stołu zjednoczył obóz solidarnościowy, dzisiaj ich uczestnicy przedstawiają skrajne oceny. Nie wszystkie nadzieje udało się spełnić, przyznaje Andrzej Zoll. Ale to nie znaczy, że nic nie osiągnięto.

Nie chcę, ale muszę. Słowa Lecha Wałęsy przeszły do historii. Tylko czy ktokolwiek mu uwierzył?
„Nie chciałem być przewodniczącym, nie chcę być ani prezydentem, ani premierem, ale zrobię to dla Polski” – przekonywał Lech Wałęsa. A potem już krócej: „nie chcę, ale muszę”.