Nowożytność
„Wybranki fortuny. Niezwykłe Polki, które podbiły świat” (Irena i Andrzej Fedorowiczowie)
Dziesięć kobiet. Silnych, zdeterminowanych, najczęściej zbuntowanych wobec otaczającej rzeczywistości. Mistrzynie kreacji i autokreacji. Artystki, naukowcy, kobiety wpływowe. Swoją pozycję niektóre z nich zdobyły przypadkiem, inne – konsekwentnie realizując przygotowany wcześniej plan.
Każdy może przeczytać królewskie listy. Udostępniono korespondencję Zygmunta III Wazy
Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa udostępniła pokaźny zbiór korespondencji, otrzymywanej przez króla Zygmunta III Wazę. Są w nim listy od kardynałów, zagranicznych władców, a także od samego papieża.
„Nieżywy pies nie gryzie”. Dlaczego Stefan Batory kazał zabić jednego z najpotężniejszych polskich magnatów?
Śmierć Samuela Zborowskiego do dzisiaj rozpala emocje historyków i literatów. Dlaczego Stefan Batory zgodził się, by ściąć go katowskim toporem?
Nie tylko Magellan. Kto jeszcze wyruszał na wyprawy dookoła świata?
Japoński samuraj, krążący między Krajem Kwitnącej Wiśni i Watykanem. Kobieta pisząca sprośne wiersze. I malajski niewolnik, który okrążył glob jako pierwszy, ale wymazano go z kart historii. Co właściwie wiemy o pierwszych podróżach dookoła świata?
Kościuszko wprost wzorował się na rewolucji francuskiej. Co przejął od krwawego reżimu znad Sekwany?
„Wolność, całość, niepodległość”. Hasło na wzór rewolucyjnego okrzyku we Francji „Wolność, Równość, Braterstwo” wprowadzone zostało w Polsce przez Tadeusza Kościuszkę.
Jan Kazimierz uciekł z kraju, ale Polacy nie tracili hartu ducha. Jak Kraków powitał Karola Gustawa podczas potopu szwedzkiego?
Karol Gustaw już się czuł nowym polskim królem. Dobrotliwie dopytywał o miejscową historię, chciał oglądać święte miejsca i pamiątki. Nie takiego powitania się jednak spodziewał.
Jan III Sobieski nawet nie ukrywał, że uważa się za nowego Juliusza Cezara. Czy naprawdę nim był?
„Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył” – chełpił się polski król Jan III Sobieski przed papieżem. W oczywisty sposób nawiązywał do słów Cezara. Ale jakie właściwie były konsekwencje jego bitewnego sukcesu?
Jak wysoką cenę Zygmunt August musiał zapłacił za swoje małżeństwo z Barbarą Radziwiłłówną? Płaciła też Polska i to całe pokolenia później
Szlachta sprzeciwiająca się potajemnej decyzji młodego króla ukuła nowy termin, na określenie jego dyktatorskich zakusów. „Absolutum dominium”, a więc: „władza absolutna”.
Przereklamowana bitwa. Czy zwycięstwo pod Racławicami miało jakiekolwiek znaczenie?
Żywiołowość mas chłopskich, rzuconych do ataku na karne szeregi regularnej armii, budziła zdziwienia i respekt. Ale czy bitwa pod Racławicami była więc niż tylko sukcesem propagandowym?
Żaden element ubioru nie nadaje się lepiej na symbol polskiego warcholstwa, sobiepaństwa i pogardy dla rządów prawa
Delia strażnika koronnego Samuela Łaszcza jest do dziś symbolem warcholstwa i lekceważenia prawa. Właściciel demonstracyjnie kazał ją sobie podbić ciążącymi na nim wyrokami sądowymi.
Czy liberum veto naprawdę doprowadziło do upadku Rzeczypospolitej?
Zasada Liberum veto nie cieszy się wśród historyków dobrą opinią. Stała się synonimem warcholstwa i nadużywania złotej szlacheckiej wolności. Ale co tak naprawdę o niej wiemy? I czy „wolne nie pozwalam” rzeczywiście było dla Polski aż tak szkodliwe?
Kultura, od której Europejczycy mogliby się nauczyć jak należy traktować kobiety
W tych społecznościach kobiety mogą ubierać się tak, jak mężczyźni. Mają prawo do przewodzenia wspólnotowym modlitwom. Równość zyskały, gdy na Zachodzie nie znano jeszcze słowa „gender”. A co najważniejsze, męscy wyznawcy tej religii sami tego chcieli. Czy okazali...
Zygmunt III Waza nie mógł liczyć na ciepłe przyjęcie ze strony polskich elit. Podczas koronacji nazwano go niemotą i diabłem
Młody król Zygmunt III Waza nie zrobił dobrego pierwszego wrażenia na najpotężniejszym polskim możnowładcy. Cierpkie powitanie było tylko początkiem jątrzącego się przez lata konfliktu.
Czy krakowski biskup za pieniądze przymykał oko na satanistów?
Nic nie wiadomo o tym, by w XVI-wiecznej Małopolsce grasowali sataniści. Ale zwierzchnik miejscowego Kościoła, Andrzej Zebrzydowski, wyznawał ponoć prosty i pełen cynizmu pogląd: „Wierz sobie w kozła, jeśli chcesz, bylebyś dziesięcinę płacił”.
To było najbogatsze państwo Europy. Zapomniane imperium kolonialne, którego historia daje do myślenia
Jego mieszkańcy otaczali się obrazami, a za kwiaty skłonni byli płacić ogromne pieniądze. Z kolonii sprowadzali jedwabie, diamenty i drogie przyprawy. Na handlu nimi zarabiali krocie. Państwo idealne? A może tylko idealna iluzja?
Czy Faust istniał naprawdę? A jeśli tak to czy sprzedał duszę diabłu?
Pośmiertna historia Fausta jest nawet ciekawsza od jego prawdziwego życia. Kim jednak był Faust? Co miał wspólnego z Kopernikiem? I dlaczego właśnie on – doktor Faust – przeszedł do historii i do dzisiaj trwa w naszej wyobraźni?
Polskie imperium zła. Czy nasi sąsiedzi mają rację, wspominając Rzeczpospolitą jako wrogie, zaborcze mocarstwo?
Czy można mówić o polskim imperializmie? W ostatnich wiekach Polska częściej sama padała ofiarą drapieżnych sąsiadów, ale nie zawsze tak było. Zanim polskie imperium upadło, władcy znad Wisły bez litości podbijali kolejne krainy. Nasi sąsiedzi mogą o tym...
„Koń jaki jest, każdy widzi”. Co warto wiedzieć o pierwszej polskiej encyklopedii?
Bezkrytyczne spojrzenie, kwiecisty i pełny pustych frazesów język oraz kompilacja granicząca z bezmyślnym plagiatem. Książka, w której bezbłędnie odbija się obraz umysłowości typowego polskiego szlachcica.
Co było w Czarnobylu przed elektrownią i przed wielką katastrofą?
Posiadłość myśliwska ruskiego księcia, szlachecka ostoja tolerancji, prowincjonalny sztetl. Czarnobyl ma historię długą i zawiłą. A do tego: niezmiennie związaną z Polską.
„Przydługa pijacka stypa”. Czy czasy dynastii saskiej rzeczywiście były jedną niekończącą się balangą?
„Gdy August pił, cała Polska była pijana” – brzmiało popularne powiedzenie, odnoszone do czasów Augusta II (1697–1733) oraz Augusta III Sasa (1733–1763). Ile było w nim prawdy?
„Hańba plugawiecka”. Dlaczego do walki z powstaniem Chmielnickiego Polska wysłała samych nieudaczników?
Wygodniś nazywany „najgłupszym magnatem Rzeczypospolitej”. Gryzipiórek niewiele wiedzący o armii. I chłoptaś, którego z uwagi na wiek nikt nawet nie szanował.
Targowica. Co każdy powinien wiedzieć o konfederacji, która stała się symbolem zdrady?
Caryca Katarzyna II utrzymywała, że tylko wspiera „prawdziwych polskich patriotów” w walce z gwałcącym wolność „rewolucyjnym sejmem”. Przywódcy Targowicy myśleli o własnym interesie. A król? Nie miał złudzeń i sam przystąpił do konfederacji targowickiej.
Najważniejsze fakty o husarii. Co każdy powinien wiedzieć o słynnej polskiej jeździe?
Czy husaria powstała w Polsce? Czy husarze zawsze zwyciężali? Jak uskrzydleni jeźdźcy radzili sobie w starciu z wojskami kozackimi a jak z Turkami? Jakie bitwy przyniosły husarii największą sławę? I kiedy zdecydowano o rozwiązaniu legendarnej formacji?
Czy Mikołaj Kopernik był Polakiem?
Znany powszechnie dwuwiersz zapewnia, że Mikołaja Kopernika – który „wstrzymał słońce” i „ruszył ziemię” – wydało rzecz jasna „polskie plemię”. Czy tak było naprawdę?
Czy Polska była przedmurzem chrześcijaństwa?
Przedmurze na stałe weszło do arsenału polskich mitów narodowych. Czy rzeczywiście Polska nim była? I czy we frazesy o przedmurzu wierzyli papieże oraz królowie, w których obronie ponoć występowaliśmy?