Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Bitwa pod Cecorą (18 września – 6 października 1620)

Fragment obrazu Witolda Piwnickiego "Bitwa pod Cecorą"

fot.domena publiczna Fragment obrazu Witolda Piwnickiego „Bitwa pod Cecorą”

Cecora (18 września – 6 października 1620) bitwa stoczona pomiędzy Polską i siłami tatarsko-tureckimi w toku tak zwanej wojny chocimskiej (1620-1621).

Rywalizacja o wpływy w Mołdawii sprawiła, że w drugim dziesięcioleciu XVII w. stosunki Rzeczypospolitej z Turcją stawały się coraz bardziej napięte. Latem 1620 hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski wkroczył do Mołdawii i stanął obozem pod Cecorą nad Prutem. Jego siły wynosiły ok. 10 tys. ludzi, w tym 3 tys. wojska kwarcianego, 1,4 tys. piechoty, 1,5 tys. lisowczyków, 1 tys. posiłkowych wojsk mołdawskich oraz poczty magnatów kresowych.

14 września nadciągnęły wojska tatarsko-tureckie pod wodzą Iskender-baszy w sile 13 tys. ludzi. Do pierwszych utarczek doszło 18 września, ale dopiero nazajutrz Żółkiewski postanowił stoczyć bitwę przed obozem. Polski szyk bojowy tworzyła jazda ubezpieczona na skrzydłach dwoma taborami, złożonymi z 50–60 wozów. Każdy z taborów obsadzony był 700–800 piechoty z 8 lekkimi działkami i kilkunastoma hakownicami na wozach. Tyły szyku zabezpieczały działa pozostawione w obozie oraz wydzielone oddziały jazdy.

W starciu czołowym husaria zepchnęła centrum szyku tureckiego, jednak prawoskrzydłowy tabor wysunął się zbyt daleko do przodu, wytwarzając znaczną lukę na prawym skrzydle. W tę właśnie lukę wpadli Tatarzy i uderzyli na tyły wojsk polskich. W powstałym zamieszaniu jazda polska wraz z taborem lewoskrzydłowym wycofała się do obozu. Tabor prawoskrzydłowy został jednak zniszczony. W rezultacie bitwa została przegrana, a straty polskie wyniosły 1000–1200 ludzi poległych lub wziętych do niewoli. W nocy z 20 na 21 września większość pocztów prywatnych samowolnie rozpoczęła przeprawę przez Prut, w trakcie której część ludzi się potopiła, część została wzięta do niewoli tatarskiej, a część powróciła do obozu. Po bezowocnej próbie rokowań Żółkiewski podjął decyzję przebicia się przez wojska turecko-tatarskie. 29 września wyruszył hetman ubezpieczonym taborem ku granicom Rzeczypospolitej. Do 6 października tabor, mimo ataków, posuwał się naprzód i dotarł na odległość 10 km od granicy. Tu Polacy czując się już znacznie bezpieczniej, a bojąc się sądu hetmańskiego za wcześniejszą niesubordynację, w nocy rozerwali tabor i małymi grupkami poczęli przebijać się ku granicy.

W walce z Tatarami większość wojska wraz z Żółkiewskim poległa, inni, jak hetman polny koronny Stanisław Koniecpolski, dostali się do niewoli. Zachęceni zwycięstwem Tatarzy przeprawili się przez Dniestr i ruszyli w głąb kraju, docierając aż po San.

Autor hasła:

Dr Jerzy Ronikier – historyk kultury i mentalności. Pracował w Instytucie Zarządzania oraz Instytucie Informacji Naukowej i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor pracy „Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studium z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725”. Zmarł w 2013 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.

Dowiedz się więcej o bitwie pod Cecorą:

Jedną z największych porażek Husarii była bitwa pod Cecorą.

Nowożytność | 22.01.2019 | Autor:

Husarzom też zdarzało się uciekać z pola bitwy. Gdzie nasza „niezwyciężona” jazda poniosła największe klęski?

Husaria była niezwyciężona i nigdy nie przegrała żadnej bitwy – to przekonanie podziela wielu z nas, nawet ci, którzy dość dobrze znają historię. Niestety, należy je włożyć między bajki. Legendarna polska jazda nieraz ponosiła porażki – niektóre wyjątkowo…

Jan Sobieski po bitwie wiedeńskiej. Obraz Jana Matejki.

Nowożytność | 16.11.2017 | Autor:

Czy Polska była przedmurzem chrześcijaństwa?

Przedmurze na stałe weszło do arsenału polskich mitów narodowych. Czy rzeczywiście Polska nim była? I czy we frazesy o przedmurzu wierzyli papieże oraz królowie, w których obronie ponoć występowaliśmy?

Materiały poświęcone bitwie pod Cecorą z portalu CiekawostkiHistoryczne.pl:

Wokół husarii narosło wiele mitów. Czas się z nimi rozprawić. Na ilustracji fragment obrazu Artura Orlionowa „Bitwa pod Beresteczkiem” (lic. CC BY-SA 3.0).

artykuł | 29.07.2016 | Autor:

Obalamy 10 najpopularniejszych mitów dotyczących husarii. Nie czytaj jeśli jesteś „prawdziwym patriotą”!

Nie przegrała żadnej bitwy przez 126 lat. Nie używała w boju skrzydeł. A pod Hodowem rozgromiła 40 000 Tatarów. To tylko niektóre z popularnych mitów na temat husarii. Najwyższa pora się z nimi rozprawić!

artykuł | 03.07.2016 | Autor:

Najbardziej brawurowe ucieczki Polaków z tureckiej niewoli

Z osmańskiej niewoli mogli Cię uratować bogaci krewni lub szczęśliwy przypadek. Kilku Polaków miało jednak lepszy pomysł – brawurową ucieczkę! Porywali galery, mordowali oprawców, przebierali się za mnichów… istnieją nawet relacje o naszym rodaku, który uciekł balonem!

Najważniejsze starcia w wojnach o polską zwierzchność nad Mołdawią: