Zbrodnie wojenne, czystki, ludobójstwo
![](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/08/800px-Poznań_Dyr_Kolei_1945-520x350.jpg)
Gwałty i rabunki. Jak Armia Czerwona wyzwalała Wielkopolskę?
Okupacja niemiecka odcisnęła silne piętno w świadomości Polaków. Armia Czerwona nie przyniosła wyzwalanym terenom oddechu. Relację z tych wydarzeń spisano w raporcie z lutego 1945 roku. Co na ten temat do powiedzenia miał kpt. Juliusz Bardach?
![](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/08/Stefania-Wilczynska-Janusz-Korczak-520x350.jpg)
Maszerowała z dziećmi do komory gazowej trzymając je za ręce. Zapomniana współpracowniczka Korczaka
Była Polką żydowskiego pochodzenia, warszawianką z krwi i kości, „kochaną panią Stefą”, najbliższą współpracowniczką Janusza Korczaka, wielką – a jednak bardzo cichą – bohaterką. Mówiła o sobie, że jest tylko wychowawczynią. Jak żyła i jak zginęła Stefania Wilczyńska?
![Halina Petrynowska zginęła podczas walk w siedzibie Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/07/Warszawa-tablica_przy_PWPW-1-520x350.jpg)
„Do końca chciała być ze swoimi rannymi pacjentami”. Zapomniana bohaterka powstania warszawskiego
Dla załogi walczącej w gmachu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych była „ukochaną panią doktor”. Jej poświęcenie dla rannych nie miało granic – ale i tych zdrowych na ciele potrafiła podnieść na duchu. Działalność doktor „Rany” podczas powstania i jej...
![Po kapitulacji Powstania „Antek” (drugi od prawej w środkowym rzędzie) został wywieziony najpierw do obozu w Pruszkowie, a później w głąb Niemiec, w Altengrabow, gdzie zastało go amerykańskie wyzwolenie. Zdjęcie z książki "Powstańcy".](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/07/mini-1-520x350.jpg)
Co działo się z akowcami po kapitulacji walczącej Warszawy? Poruszająca relacja powstańca
„Antek” znajdował się w gronie około tysiąca pięciuset żołnierzy AK, którzy wpadli w niemieckie ręce po upadku Żoliborza. Kapitulacja była dla niego tragedią – i bynajmniej nie oznaczała końca cierpień. Jak potoczyły się jego losy po klęsce powstania...
![Hiroszima po ataku atomowym.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/07/Hiroshima_Dome_1945-500x350.gif)
Czy ataki na Hiroszimę i Nagasaki były konieczne? Historycy do dziś się o to spierają
Po bombardowaniach Hiroszimy i Nagasaki Japończycy w końcu skapitulowali. Jednak czy faktycznie to zrzucone przez Amerykanów bomby atomowe skłoniły ich do poddania się? A może wojna i tak dobiegała już końca? Badacze nawet obecnie nie są w tej...
!["Maja" czyli Eleonora Galica-Zarembina, podczas powstania warszawskiego pełniła funkcję łączniczki.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/07/4-520x350.jpg)
„Przez ostatnie pięć dni jedzenia nie było w ogóle”. Łączniczka wspomina powstańczą codzienność
Kiedy wybuchło powstanie warszawskie, „Maja” miała szesnaście lat. Mimo młodego wieku walkę uważała za swoje zadanie – przysięgę na wierność Armii Krajowej złożyła już półtora roku wcześniej! Jak wspomina życie w czasie zrywu i czy młodzi ludzie, tacy...
![Akcja „Reinhardt”. Żydzi w wagonie towarowym w drodze do obozu zagłady.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/07/800px-Holocaust_Jews_in_a_railway_car-520x350.jpg)
„Nie wszyscy wierzą, że Holokaust naprawdę się wydarzył” – dyrektor szkoły usunięty ze stanowiska za kontrowersyjne wypowiedzi
„Nie mogę stwierdzić, że Holokaust był prawdziwym, historycznym wydarzeniem; nie mam do tego kompetencji jako pracownik systemu szkolnictwa” – oznajmił dyrektor jednej z amerykańskich szkół średnich. Tłumaczył, że w ten sposób zachowuje „polityczną neutralność” względem niemieckiego ludobójstwa. Za...
![Kask jednego z zabitych górników w Muzeum Izbie Pamięci KWK Wujek.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/07/Wujek_Coal_Mine_-_Museum_06-520x350.jpg)
Były funkcjonariusz plutonu specjalnego ZOMO oskarżony o strzelanie do górników z kopalni „Wujek”
W wtorek, 9 lipca, prokuratorzy z katowickiego IPN skierowali do sądu akt oskarżenia w sprawie Romana S., byłego członka ZOMO, który brał udział w pacyfikacji protestujących z kopalni „Wujek” w grudniu 1981 roku. Mężczyzna nie przyznaje się do...
![Liczba ofiar obozu w Workucie wciąż jest nieznana. Na zdjęciu obóz między 1940 a 1945 rokiem.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/mini-workuta-520x350.jpg)
Straciło tam życie więcej ludzi niż w Auschwitz. Co wiemy o jednym z najgorszych radzieckich łagrów?
Ta część powojennej historii wciąż nie została dokładnie opisana, choć przez system radzieckich łagrów przeszły miliony ludzi. Niektóre z obozów cieszą się szczególnie złą sławą. O jednym z najgorszych – Workutałagu – opowiada profesor Norman Davies.
![W Generalnym Gubernatorstwie przebywało 12 tysięcy funkcjonariuszy Orpo.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/Bundesarchiv_Bild_101I-131-0596-14_Warschau_Posten_am_Gebäude_des_Distriktchefs-520x350.jpg)
Jak nazistowska propaganda przedstawiała Polaków? Zbadano materiały szkoleniowe niemieckiej policji w Generalnym Gubernatorstwie
„Służba w Polsce jest służbą we wrogim kraju” – podkreślali oficerowie SS, odpowiedzialni za szkolenie niemieckiej Policji Porządkowej. I robili wszystko, by przeciętny funkcjonariusz traktował mieszkańców okupowanej strefy jak zwierzęta. A nawet gorzej.
![Sowieccy jeńcy w Stalagu 328.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/Wiezniowie-Stalagu-mini-520x350.jpg)
"To był pierwszy holokaust urządzony przez Niemców". Jak Wehrmacht traktował radzieckich jeńców wojennych?
Do dzisiaj raczej oficerów SS, a nie Wehrmachtu, oskarża się o popełnianie wojennych zbrodni. To tylko pokazuje, jak mało wiemy o działaniach hitlerowskiej armii na Wschodzie. Tymczasem rozkazy, z jakimi niemieccy żołnierze wkraczali do ZSRR, były bezlitosne. Jako...
![W rozmowie z synem Josef Mengele twierdził, że uratował życie tysiącom więźniów.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/Mengele-ratujacy-wiezniow-mini-520x350.jpg)
„Ocaliłem życie kilku tysiącom więźniów”. Tak Josef Mengele tłumaczył się swojemu synowi
Josef Mengele dopuścił się mrożących krew w żyłach zbrodni na więźniach obozu Auschwitz-Birkenau. Za nieludzkie eksperymenty nigdy jednak nie spotkała go kara. Co więcej, sam Anioł Śmierci nawet kilkadziesiąt lat po wojnie w ogóle nie poczuwał się do...
![Polscy chłopi w lecie 1939 roku.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/mini3-520x350.jpg)
Historyk IPN atakuje Barbarę Engelking za książkę o mordach polskich chłopów na Żydach. Czy słusznie?
Profesor Barbara Engelking w książce „Jest taki piękny słoneczny dzień. Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945” opisała wiele wstrząsających przypadków spontanicznego uczestnictwa polskich chłopów w dziele mordowania Żydów. Wiarygodność przynajmniej części tych relacji podważa jednak w...
![Tysiące Ukraińców trafiło do obozu koncentracyjnego Talerhof. Na zdjęciu egzekucje przeprowadzona przez austriackich strażników.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/Egzekucja-w-Thalerhofie-mini-520x350.jpg)
Ten naród w czasie I wojny światowej zwalczały obie walczące strony. I wcale nie chodzi o Polaków
Choć po wybuchu wojny opowiedzieli się po stronie monarchii Habsburgów, Austriacy uważali ich za zdrajców. Czekały ich więzienia, obozy i brutalne sądy wojenne. Kiedy na ich tereny wkroczyli Rosjanie, do tych okrucieństw doszły jeszcze zsyłki i wojna kulturowa....
![Nie trzeba było popełnić żadnej zbrodni, by "zasłużyć" na aresztowanie i uwięzienie w obozie koncentracyjnym.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/03/Soviet_POW_at_Buchenwald_1945-04-14-520x350.jpeg)
Za co w III Rzeszy można było trafić do więzienia lub obozu koncentracyjnego?
Wbrew pozorom nazistowskie Niemcy nie były państwem całkowitego bezprawia. Gestapo i inne organy policyjne nie chciały jednak poddawać się ograniczeniom wynikającym z takiego drobiazgu jak istnienie sądów i wypracowały sposób ich omijania – Schutzhaftbefehl, czyli „rozkaz uwięzienia ochronnego”.
![Książka Klevemana opisuje miasto, którego już nie ma.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/Lwow-recenzja-mini-520x350.jpg)
Lwów. Miasta, które bezpowrotnie zniknęło
Lwów zasłużył sobie na szczególne miejsce w polskiej świadomości historycznej. Przez wieki był miejscem, gdzie żyli obok siebie przedstawiciele różnych kultur i narodowości. Druga wojna światowa brutalnie położyła temu kres. I właśnie o tym pisze Lutz C. Kleveman...
![Stefan Czarniecki został upamiętniony w naszym hymnie narodowy, ale jego biografia skrywa również czarne karty.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/04/Stefan_Czarniecki-Brodero_Matthiesen-mini-520x350.jpg)
Stefan Czarniecki. Genialny wódz, beztroski ryzykant, a może… zbrodniarz wojenny?
Do historii przeszedł jako nieustraszony pogromca Szwedów i bohater uwieczniony w „Mazurku Dąbrowskiego”. Z drugiej strony – Czarniecki nigdy nie oduczył się zwyczajów, których nabrał, przebywając wśród lisowczyków. Dziś zostałby zapewne uznany za zbrodniarza wojennego. Jak bardzo był...
![Jedna z ofiar pogromu ścigana przez tłum.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/04/Pogrom-lwowski-1941-mini-520x350.jpg)
30 czerwca 1941 roku we Lwowie rozpętało się piekło. Jak doszło do pogromu ludności żydowskiej?
To był jeden z najstraszniejszych pogromów, dokonanych w Europie od czasów średniowiecza. Podburzona przez Niemców ludność zakatowała tysiące żydowskich mieszkańców Lwowa. Co wiemy o tej nieludzkiej rzezi i czy można było jej uniknąć?
![Okupanci od początku rządzili za pomocą terroru.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/04/mini3-520x350.jpg)
Terror w Warszawie. Jan Nowak-Jeziorański wspomina okrucieństwo niemieckiej okupacji
W okupowanej Warszawie Niemcy rządzili za pomocą terroru i zastraszania. Przypadki zwierzęcego wręcz okrucieństwa były na porządku dziennym, a ci, którzy stali się ich świadkami, do dzisiaj nie mogą zapomnieć. O swoich najgorszych wspomnieniach opowiada Jan Nowak-Jeziorański.
![Ołtarz kościoła Ntrama w Rwandzie. Na podłodze leżą szczątki ofiar ludobójstwa (fot. Scott Chacon, lic. CC BY 2.0)](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/04/Ołtarz-kościoła-Ntrama-w-Rwandzie.-Na-podłodze-leżą-szczątki-ofiar-ludobójstwa-fot.-Scott-Chacon-lic.-CC-BY-2.0-520x350.jpg)
Macron chce zbadać, jaką rolę Francja odegrała w ludobójstwie w Rwandzie
Emmanuel Macron ogłosił, że powołani przez francuski rząd eksperci zapoznają się materiałami archiwalnymi z czasów François Mitterranda. To za jego prezydentury, w 1994 roku, doszło do przerażającego ludobójstwa w Rwandzie. Czy Francja maczała w tym palce?
![Przed wejściem do komory gazowej więźniom kazano się rozbierać. Ubrania mieli odebrać po „prysznicu”.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/03/Clothingdachaugaschamber-520x350.jpg)
To była jedna z najbardziej zabójczych substancji w dziejach. Co robił z ciałem ofiary cyklon B?
W poszukiwaniu najwydajniejszej metody „ostatniego rozwiązania” Niemcy nie cofali się przed niczym. Skoro ludność żydowska stanowiła dla nich insekty, postanowili pozbyć się jej w taki sam sposób – za pomocą zabójczego pestycydu znanego jako cyklon B.
![Biały misjonarz pozuje z Afrykaninem z Kongo, któremu odcięto rękę (fot. domena publiczna)](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/04/Biały-misjonarz-pozuje-z-Arfykaninem-z-Kongo-któremu-odcięto-rękę-fot.-domena-publiczna-520x350.jpg)
Porywanie i łamanie podstawowych praw. Belgia przeprasza za zbrodnie kolonialne względem dzieci
W czasach kolonializmu Belgowie zasłynęli z promowania nienawiści pomiędzy grupami etnicznymi w swoich dominiach, a rasizm był filarem ich imperium. Teraz rząd w Brukseli przeprasza za prześladowanie par mieszanych i porywanie ich dzieci, które oddawano na wychowanie Kościołowi.
![Kobiety wywiezione na roboty przymusowe przeszły w III Rzeszy prawdziwe piekło.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/04/mini-520x350.jpg)
Życie robotnic przymusowych w III Rzeszy. Jak przetrwały lata morderczej pracy?
Liczba publikacji poświęconych drugiej wojnie światowej mogłaby wskazywać, że o tym okresie dziejów wiemy już niemal wszystko. A jednak co jakiś czas okazuje się, że wątków mało znanych wystarczy dla kolejnego pokolenia badaczy.
![Z pracy robotników przymusowych korzystało podczas II wojny światowej wiele firm, m.in. Siemens (na zdj.).](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/03/USHMM95273_-Siemens_factory_in_KZ_Bobrek-500x350.jpg)
Jedna z najbogatszych niemieckich rodzin przeprasza za nazistowską przeszłość i zapowiada 11 milionów dolarów zadośćuczynienia
„Jesteśmy zawstydzeni i zszokowani. Te zbrodnie były obrzydliwe” – stwierdził rzecznik rodziny Reimannów, należącej do finansowej elity w Niemczech, i zapowiedział, że w ramach zadośćuczynienia Reimannowie przekażą 11 milionów dolarów na cele charytatywne.
![Leibstandarte SS defiluje przed Hitlerem w styczniu 1937 roku.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/03/p6za8fp-520x350.jpg)
„Bodyguardzi” Hitlera. Czy Führer miał prywatną armię, która odpowiadała za jego bezpieczeństwo?
Utworzona w 1933 roku jako osobista ochrona Hitlera Leibstandarte SS stała się jedną z najsłynniejszych i budzących największą grozę jednostek Waffen-SS. Fanatyczni „bodyguardzi” Führera nie mieli żadnych skrupułów, gdy przychodziło im mordować w imię swojego wodza.