Historia kultury i sztuki
Pożar katedry Notre Dame. Co udało się uratować?
15 kwietnia około godziny 19 zapłonął jeden z najsłynniejszych zabytków Europy – francuska katedra Notre Dame. Znajdująca się w centrum Paryża budowla jest obok wieży Eiffela jednym z symboli miasta świateł. Sytuacja wyglądała dramatycznie. Czy cokolwiek udało się uratować?
Podrobione obrazy Hitlera na aukcji? Fałszerze podążają za modą na akwarele wodza III Rzeszy
Wiele osób powtarza, że historia świata potoczyłaby się zupełnie inaczej, gdyby Adolf Hitler w 1906 lub 1907 roku dostał się na malarstwo na wiedeńskiej ASP. Pamiątką po tym okresie są akwarele jego autorstwa, które… są fałszowane na potęgę.
Już za dwa dni: darmowy pokaz filmu z 1928 roku, w którym pojawiają się Piłsudski, Śmigły-Rydz i Beck
Polska premiera filmu „Polonia Restituta 1918-1920” odbyła się 27 lutego 1928 roku w Operze Warszawskiej. Równe 91 lat później czeka nas repremiera odrestaurowanego materiału filmowego. Na to niezwykłe wydarzenie zaprasza Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny i NAC.
Noc poślubna w iście królewskim stylu? Przez lata nowożeńcy nawet nie wiedzieli, że korzystają z łoża Henryka VII!
Przez 15 lat bogato rzeźbione dębowe łóżko stało w apartamencie dla nowożeńców w hotelu w Chester (w Wielkiej Brytanii), później miało trafić na śmietnik. Uratował je handlarz antykami. Niedawno eksperci odkryli, że najprawdopodobniej należało ono do króla Henryka...
Czasy, w których „ożyło myślenie” (Sarah Bakewell, „Kawiarnia egzystencjalistów. Wolność, Bycie i koktajle morelowe”)
„Każda modna osoba chciała się o nim dowiedzieć, każda instytucja establishmentu zaczęła się nim martwić i zdawało się, że niemal każdy dziennikarz posługiwał się nim do zarabiania pieniędzy” – czy da się tak pisać o… kierunku filozoficznym? A...
„Trzeba ludzi zrobić Polakami”. Po co powołano Komisję Edukacji Narodowej?
Nie chodziło tylko o reformę szkolnictwa. W staraniach o utworzenie Komisji Edukacji Narodowej odbijało się – nowatorskie i budzące kontrowersje – przekonanie o tym, że naród to nie tylko stany uprzywilejowane.
Średniowieczne kobiety też pisały książki! Dowód na to znaleziono… w zębach
Najnowsze odkrycie naukowców z Uniwersytetu w Yorku i Instytutu Maxa Plancka stawia pod znakiem zapytania dotychczasową wiedzę o produkcji książek w średniowieczu. Okazuje się, że kopiowanie manuskryptów nie było wyłącznie domeną mężczyzn. Co więcej, kobiety zatrudniano do przepisywania...
To już wyższy poziom trollingu. Niemieckie niezależne kino oferuje członkom skrajnie prawicowej partii AfD darmowe bilety na „Listę Schindlera”
Jak donosi „New York Times”, jedno z niemieckich kin – „Cinexx” w Hachenburgu – zaoferowało możliwość darmowego obejrzenia słynnej „Listy Schindlera” członkom skrajnie prawicowej Alternatywy dla Niemiec. Przedstawiciele partii uważają, że to podła prowokacja.
Przepowiednie Nostradamusa. Od czego rozpoczęła się kariera słynnego astrologa i czy jego proroctwa naprawdę są tak trafne?
Przewidział podobno rewolucję francuską, dojście Hitlera do władzy i śmierć prezydenta Kennedy’ego. Za życia potrafił rozpoznać w napotkanym mnichu przyszłego papieża. Tylko czy to nie zbyt piękne, by mogło być prawdziwe?
Krótka historia masonerii według Normana Daviesa
Wolnomularzy zaciekle zwalczali między innymi faszyści, komuniści i… Kościół katolicki. Dla wielu byli (a może nawet są nadal?) wrogami publicznymi numer jeden. Ale co naprawdę o nich wiemy? O tym, skąd wzięła się masoneria i kto do niej...
Co to znaczy „wyjść jak na Zabłocki na mydle”? Kim właściwie był ten Zabłocki i ile na mydle zarobił?
Z biednego Zabłockiego, który nie umiał poradzić sobie z mydłem naśmiewano się już kilkaset lat temu. I to mimo, że rzeczony pan… nigdy chyba nie istniał.
Naukowcy z PAN nie wytrzymali. Ich zdaniem wypowiedzi ministra Glińskiego są żenujące i nie licują z godnością urzędnika państwowego
W listopadzie minister Piotr Gliński stwierdził, że PiS jest traktowany przez opozycję „jak Żydzi przez Goebbelsa”. To sformułowanie, które pojawiło się w wywiadzie prasowym, wywołało falę oburzenia w różnych środowiskach. Teraz skomentowali je naukowcy z PAN. I nie...
Ile zarabiali polscy profesorowie pracujący za granicą w XV wieku? Najnowsze badania profesora Sroki z Uniwersytetu Jagiellońskiego
Pobyty badawcze za granicą to nie wynalazek naszych czasów. Polscy uczeni już w średniowieczu udawali się na Zachód, gdzie nie tylko zdobywali wiedzę, ale także prowadzili wykłady. Dzięki badaniom krakowskiego historyka wiemy, ile zarabiali… i za co nakładano...
Odszedł wybitny reżyser. Kazimierz Kutz nie żyje
W szpitalu w Międzylesiu zmarł Kazimierz Kutz. Jego żona jeszcze niedawno mówiła „Dziennikowi Zachodniemu”, że mąż walczy o życie od lat i ma nadzieję, że wygra i tym razem. Niestety nie udało się. Reżyser odszedł w wieku 89...
Zostanie kamień na kamieniu (recenzja: Radosław Gajda, Natalia Szcześniak „Archistorie. Jak odkrywać przestrzeń miast?”)
Ludzie umierają, dokumenty giną, pamięć się zaciera. Ale jedno pozostaje: budynki, niemi świadkowie małych i wielkich wydarzeń. Jaką historię mają do opowiedzenia?
Babilońska opowieść o zemście w oryginale? Dawno nie widzieliście dziwniejszego filmu!
Wydawać by się mogło, że język babiloński, który nie był używany od dwóch tysięcy lat, przepadł na zawsze. Tymczasem okazuje się, że można się go nauczyć. I nie tylko. Brytyjscy studenci udowodnili, że z dość brutalnej starobabilońskiej opowieści...
Zatańczyć do muzyki rodem z Auschwitz? Przedziwna inicjatywa profesorki z Michigan
Pod koniec roku 1940 więźniowie niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz wystosowali nietypową prośbę do administracji. Marzyła im się odrobina normalności, której chcieli zaznać dzięki muzyce. Teraz kompozycje obozowej orkiestry będzie można usłyszeć.
Historia mapami opisana (recenzja: Edward Brook-Hitching „Złoty atlas”)
Czy w dobie powszechnego dostępu do Internetu, gdzie można przecież znaleźć „wszystko” wydawanie publikacji zawierających historyczne mapy ma jeszcze jakikolwiek sens? „Złoty atlas” Edwarda Brooke’a-Hitchinga udowadnia, że jak najbardziej tak.
Krzywa Wieża w Pizie jest… nieco mniej krzywa
Dzięki wytężonej pracy grupy specjalistów, którym powierzono zadanie ustabilizowania jednego z najbardziej rozpoznawalnych architektonicznych symboli Włoch, słynna Krzywa Wieża stoi nieco bardziej prosto. „Jest lepiej niż zakładaliśmy” – mówią eksperci.
Reżyser „Władcy pierścieni” nakręcił film dokumentalny o I wojnie światowej. Właśnie pojawił się zwiastun
Nowozelandzki reżyser Peter Jackson w pamięci zbiorowej zapisał się przede wszystkim jako reżyser trylogii „Władca pierścieni” oraz „Hobbit”. Teraz postanowił się zająć zupełnie nową gałęzią kinematografii i nakręcił dokument o wojnie. Właśnie pojawił się jego zwiastun.
Pierwsza ekranizacja „Frankensteina” odnaleziona i uratowana przed zniszczeniem. Teraz możemy ją obejrzeć za darmo
Biblioteka amerykańskiego Kongresu z okazji Halloween sprawiła miłośnikom kina niesamowity prezent. Na jej stronie można za darmo obejrzeć pierwszą ekranizację słynnej powieści Marry Shelley „Frankenstein”. Przez lata film uważano za zaginiony.
Lingwista z UJ ratuje znikający język? Gromadzi najstarsze źródła pisane mowy mniejszości o unikalnej, wielowiekowej tradycji
Językiem karaimskim posługuje się dzisiaj zaledwie garstka ludzi. W trakcie badań przeprowadzonych w 2003 roku jego znajomość deklarowało na Litwie 97 osób, a w Polsce 28 osób. Językiem tym posługuje się grupa etniczna i religijna, która wyodrębniła się...
Hans Kloss miał zostać esbekiem? Niewiele brakowało
„Nie ze mną te numery, Bruner!” – powtarzał Hans Kloss, a Polacy oglądali w telewizji z zapartym tchem jego kolejne przygody. Jak się okazuje, niewiele brakowało, by zamiast wyprowadzać w pole okupantów słynny szpieg zaczął… ścigać akowców. Scenarzyści...
Powojenna historia Śląska zamknięta w obrazach. Czy narracja wizualna może być źródłem historycznym?
W połowie października w katowickim Rondzie Sztuki odbył się wernisaż wystawy prac Romana Nowotarskiego. Artysta od dziesięcioleci opowiada o Śląsku, jednocześnie go oswajając. Jego prace, to nie tylko świadectwo oryginalności i talentu twórcy, ale także niezwykły zapis powojennej...
Powiedzenie „jak Filip z Konopi”. Kim był ten cały Filip i co miał wspólnego z konopiami?
XIX-wieczna kronika rzuca światło na historię przestrzegającą przed politycznym nierozgarnięciem i zbędnym gadulstwem. Prawdziwa geneza powiedzenia „wyskoczyć jak Filip z Konopi” okazuje się jednak o wiele bardziej prozaiczna.