Historia kultury i sztuki

Świątynia bogini zemsty w starożytnym teatrze. „To nie przypadek” – tłumaczą archeolodzy
Pod ruinami teatru w Mitylenie na greckiej wyspie Lesbos badacze natrafili na ślady świątyni Nemesis z I wieku naszej ery. Wybór tego akurat bóstwa, będącego uosobieniem gniewu bogów, na „patronkę” przybytku kultury może wydawać się nietypowy. Archeolodzy twierdzą...

Czy udało się w końcu znaleźć próbkę DNA Leonarda da Vinci? Ten kosmyk włosów mógłby ujawnić prawdę o pochodzeniu renesansowego geniusza
Para włoskich badaczy oznajmiła, że udało im się zdobyć kosmyk włosów należący do słynnego renesansowego artysty i wynalazcy. Planują przeprowadzenie badań DNA, które pozwoliłyby ustalić, kim byli rodzice Leonarda. Historycy są jednak sceptyczni. Dlaczego mają wątpliwości?

Lwów. Miasta, które bezpowrotnie zniknęło
Lwów zasłużył sobie na szczególne miejsce w polskiej świadomości historycznej. Przez wieki był miejscem, gdzie żyli obok siebie przedstawiciele różnych kultur i narodowości. Druga wojna światowa brutalnie położyła temu kres. I właśnie o tym pisze Lutz C. Kleveman...

AfD używa w swojej antyimigranckiej kampanii XIX-wiecznego obrazu. Muzeum stanowczo protestuje
Partia Alternatywa dla Niemiec od dawna wzbudza kontrowersje. Niektórzy jej członkowie wyrażają wprost hitlerowskie sentymenty. W wyborach do Parlamentu Europejskiego postanowili się posłużyć dziewiętnastowiecznym obrazem… targu niewolników, na którym biała kobieta jest towarem kupowanym przez postacie w turbanach.

„Święte Schody” w Rzymie po raz pierwszy od niemal 300 lat dostępne dla turystów. Ale czy Jezus faktycznie po nich chodził?
Tuż przed Wielkanocą turystom i pielgrzymom po raz pierwszy od prawie trzech stuleciu udostępniono „Święte Schody” w Rzymie. Zgodnie z tradycją to właśnie po nich Jezus był prowadzony przez sąd Poncjusza Piłata. Ale czy tak było naprawdę?

Sensacyjne znalezisko w Tczewie: kapsuła czasu z połowy XIX wieku. Niewykluczone, że zawiera list króla Fryderyka Wilhelma
Most Tczewski w połowie XIX wieku był najdłuższym tego typu obiektem na świecie. Na otwarciu budowy pojawił się sam król pruski Fryderyk Wilhelm. I to on 27 lipca 1851 roku najprawdopodobniej wmurował kapsułę czasu i kamień węgielny, które...

Pożar katedry Notre Dame. Co udało się uratować?
15 kwietnia około godziny 19 zapłonął jeden z najsłynniejszych zabytków Europy – francuska katedra Notre Dame. Znajdująca się w centrum Paryża budowla jest obok wieży Eiffela jednym z symboli miasta świateł. Sytuacja wyglądała dramatycznie. Czy cokolwiek udało się uratować?

Podrobione obrazy Hitlera na aukcji? Fałszerze podążają za modą na akwarele wodza III Rzeszy
Wiele osób powtarza, że historia świata potoczyłaby się zupełnie inaczej, gdyby Adolf Hitler w 1906 lub 1907 roku dostał się na malarstwo na wiedeńskiej ASP. Pamiątką po tym okresie są akwarele jego autorstwa, które… są fałszowane na potęgę.

Już za dwa dni: darmowy pokaz filmu z 1928 roku, w którym pojawiają się Piłsudski, Śmigły-Rydz i Beck
Polska premiera filmu „Polonia Restituta 1918-1920” odbyła się 27 lutego 1928 roku w Operze Warszawskiej. Równe 91 lat później czeka nas repremiera odrestaurowanego materiału filmowego. Na to niezwykłe wydarzenie zaprasza Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny i NAC.

Noc poślubna w iście królewskim stylu? Przez lata nowożeńcy nawet nie wiedzieli, że korzystają z łoża Henryka VII!
Przez 15 lat bogato rzeźbione dębowe łóżko stało w apartamencie dla nowożeńców w hotelu w Chester (w Wielkiej Brytanii), później miało trafić na śmietnik. Uratował je handlarz antykami. Niedawno eksperci odkryli, że najprawdopodobniej należało ono do króla Henryka...

Czasy, w których „ożyło myślenie” (Sarah Bakewell, „Kawiarnia egzystencjalistów. Wolność, Bycie i koktajle morelowe”)
„Każda modna osoba chciała się o nim dowiedzieć, każda instytucja establishmentu zaczęła się nim martwić i zdawało się, że niemal każdy dziennikarz posługiwał się nim do zarabiania pieniędzy” – czy da się tak pisać o… kierunku filozoficznym? A...

„Trzeba ludzi zrobić Polakami”. Po co powołano Komisję Edukacji Narodowej?
Nie chodziło tylko o reformę szkolnictwa. W staraniach o utworzenie Komisji Edukacji Narodowej odbijało się – nowatorskie i budzące kontrowersje – przekonanie o tym, że naród to nie tylko stany uprzywilejowane.

Średniowieczne kobiety też pisały książki! Dowód na to znaleziono… w zębach
Najnowsze odkrycie naukowców z Uniwersytetu w Yorku i Instytutu Maxa Plancka stawia pod znakiem zapytania dotychczasową wiedzę o produkcji książek w średniowieczu. Okazuje się, że kopiowanie manuskryptów nie było wyłącznie domeną mężczyzn. Co więcej, kobiety zatrudniano do przepisywania...

To już wyższy poziom trollingu. Niemieckie niezależne kino oferuje członkom skrajnie prawicowej partii AfD darmowe bilety na „Listę Schindlera”
Jak donosi „New York Times”, jedno z niemieckich kin – „Cinexx” w Hachenburgu – zaoferowało możliwość darmowego obejrzenia słynnej „Listy Schindlera” członkom skrajnie prawicowej Alternatywy dla Niemiec. Przedstawiciele partii uważają, że to podła prowokacja.

Przepowiednie Nostradamusa. Od czego rozpoczęła się kariera słynnego astrologa i czy jego proroctwa naprawdę są tak trafne?
Przewidział podobno rewolucję francuską, dojście Hitlera do władzy i śmierć prezydenta Kennedy’ego. Za życia potrafił rozpoznać w napotkanym mnichu przyszłego papieża. Tylko czy to nie zbyt piękne, by mogło być prawdziwe?

Krótka historia masonerii według Normana Daviesa
Wolnomularzy zaciekle zwalczali między innymi faszyści, komuniści i… Kościół katolicki. Dla wielu byli (a może nawet są nadal?) wrogami publicznymi numer jeden. Ale co naprawdę o nich wiemy? O tym, skąd wzięła się masoneria i kto do niej...

Co to znaczy „wyjść jak na Zabłocki na mydle”? Kim właściwie był ten Zabłocki i ile na mydle zarobił?
Z biednego Zabłockiego, który nie umiał poradzić sobie z mydłem naśmiewano się już kilkaset lat temu. I to mimo, że rzeczony pan… nigdy chyba nie istniał.

Naukowcy z PAN nie wytrzymali. Ich zdaniem wypowiedzi ministra Glińskiego są żenujące i nie licują z godnością urzędnika państwowego
W listopadzie minister Piotr Gliński stwierdził, że PiS jest traktowany przez opozycję „jak Żydzi przez Goebbelsa”. To sformułowanie, które pojawiło się w wywiadzie prasowym, wywołało falę oburzenia w różnych środowiskach. Teraz skomentowali je naukowcy z PAN. I nie...

Ile zarabiali polscy profesorowie pracujący za granicą w XV wieku? Najnowsze badania profesora Sroki z Uniwersytetu Jagiellońskiego
Pobyty badawcze za granicą to nie wynalazek naszych czasów. Polscy uczeni już w średniowieczu udawali się na Zachód, gdzie nie tylko zdobywali wiedzę, ale także prowadzili wykłady. Dzięki badaniom krakowskiego historyka wiemy, ile zarabiali… i za co nakładano...

Odszedł wybitny reżyser. Kazimierz Kutz nie żyje
W szpitalu w Międzylesiu zmarł Kazimierz Kutz. Jego żona jeszcze niedawno mówiła „Dziennikowi Zachodniemu”, że mąż walczy o życie od lat i ma nadzieję, że wygra i tym razem. Niestety nie udało się. Reżyser odszedł w wieku 89...

Zostanie kamień na kamieniu (recenzja: Radosław Gajda, Natalia Szcześniak „Archistorie. Jak odkrywać przestrzeń miast?”)
Ludzie umierają, dokumenty giną, pamięć się zaciera. Ale jedno pozostaje: budynki, niemi świadkowie małych i wielkich wydarzeń. Jaką historię mają do opowiedzenia?

Babilońska opowieść o zemście w oryginale? Dawno nie widzieliście dziwniejszego filmu!
Wydawać by się mogło, że język babiloński, który nie był używany od dwóch tysięcy lat, przepadł na zawsze. Tymczasem okazuje się, że można się go nauczyć. I nie tylko. Brytyjscy studenci udowodnili, że z dość brutalnej starobabilońskiej opowieści...

Zatańczyć do muzyki rodem z Auschwitz? Przedziwna inicjatywa profesorki z Michigan
Pod koniec roku 1940 więźniowie niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz wystosowali nietypową prośbę do administracji. Marzyła im się odrobina normalności, której chcieli zaznać dzięki muzyce. Teraz kompozycje obozowej orkiestry będzie można usłyszeć.

Historia mapami opisana (recenzja: Edward Brook-Hitching „Złoty atlas”)
Czy w dobie powszechnego dostępu do Internetu, gdzie można przecież znaleźć „wszystko” wydawanie publikacji zawierających historyczne mapy ma jeszcze jakikolwiek sens? „Złoty atlas” Edwarda Brooke’a-Hitchinga udowadnia, że jak najbardziej tak.

Krzywa Wieża w Pizie jest… nieco mniej krzywa
Dzięki wytężonej pracy grupy specjalistów, którym powierzono zadanie ustabilizowania jednego z najbardziej rozpoznawalnych architektonicznych symboli Włoch, słynna Krzywa Wieża stoi nieco bardziej prosto. „Jest lepiej niż zakładaliśmy” – mówią eksperci.