Historia Polski
Polscy kolaboranci. Ilu ich było i co chcieli osiągnąć, współpracując z hitlerowcami?
Aktorzy. Sędziowie. Policjanci. Część Polaków z różnych powodów decydowała się na współpracę z nowymi, okupacyjnymi władzami. Tych, którzy liczyli na wykorzystanie jej do własnych celów, czekało jednak gorzkie rozczarowanie. Największymi wrogami polskich kolaborantów okazali się bowiem… sami Niemcy.
Mad Man Berman („Czerwony monter” Piotr Rypson)
Jeszcze przed wojną związany był z ruchem komunistycznym. Po 1945 roku stał się zagorzałym propagandystą nowej władzy. Polityka przesłoniła jego dorobek, odbierając możliwość rzetelnej oceny. Czy rzeczywiście „Czerwony monter” nie zasługuje na uznanie i pamięć?
Skarb niemieckich hrabiów ukryty w czasie wojny wraca do rodziny
Gdy w kierunku Prus nadciągała Armia Czerwona, ich niemieccy mieszkańcy ukrywali swoje cenne rzeczy i pamiątki, by nie przepadły w rękach sołdatów. Także rodzina hrabiów von Finckenstein zakopała swoje skarby. Teraz, po prawie 73 latach, ziemia oddała to,...
Pierwszy niekomunistyczny rząd w powojennej Polsce tworzyli… bracia Kaczyńscy. Historyk wyjaśnia, jak do tego doszło i dlaczego to Tadeusz Mazowiecki został premierem
Czy należy domagać się premiera z obozu „Solidarności”? A jeśli tak, z kim budować koalicję? W lecie 1989 roku odpowiedzi na to pytanie szukała cała opozycja. Narzucił ją w końcu Lech Wałęsa, idąc za radami… braci Kaczyńskich.
Jak wyglądała ostatnia polska egzekucja?
Andrzej w ramach ostatniego życzenia poprosił o papierosa. Jego ofiary, Iwony, nikt nie zapytał czy życzy sobie czegokolwiek zanim umrze. Na ostatnie sekundy życia zwyrodniałego mężczyzny patrzyli prokurator, naczelnik aresztu, adwokat, lekarz i ksiądz. Nie wiedzieli, że po...
Jakim dzieckiem był Józef Piłsudski?
Pierwsze lata Ziuka, jak nazywali go najbliżsi, nie zwiastowały wielkiej przyszłości. Uczył się nieźle, ale niechętnie. W młodzieżowej konspiracji działał też bez większego przekonania. Ale z każdym rokiem przyszły Naczelnik nabierał tempa.
Jak doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow?
„Przez wiele lat wylewaliśmy sobie na głowy kubły pomyj” – zauważył Stalin, przymierzając się do podpisania układu z hitlerowskimi Niemcami. Rzeczywiście, nikt nie spodziewał się sojuszu nazistów z komunistami. Długo wahali się nawet sami zainteresowani. Co przesądziło sprawę?
Siedem polskich grzechów głównych. Jakie są nasze największe wady narodowe?
Wielkie improwizacje i autorasizm. Najlepiej podlany gorączką romantyczną. Polacy mają swoje dobre strony, ale te akurat do nich nie należą. Jakie są nasze największe przywary i czy zawsze tacy byliśmy?
Znaleziono szczątki Liberatora, który został zestrzelony w trakcie misji pomocowej dla Polskiego Państwa Podziemnego
Amerykański ciężki samolot bombowy wyruszył z lotniska Brindisi we Włoszech, skąd operowały maszyny latające z pomocą dla polskiego podziemia. Eskadra RAF została zaatakowana w rejonie Krakowa przez niemieckie myśliwce. Właśnie odnaleziono szczątki zestrzelonego wówczas samolotu.
Czy Rzeczpospolita Obojga Narodów rzeczywiście była „rajem dla Żydów”?
Mieli własny samorząd, wpływali na decyzje polskich sejmów, a popularna legenda mówiła nawet o tym, że pewnego Żyda próbowano koronować na polskiego króla. Czy dawna Polska w istocie była dla Żydów „rajem”?
Tatar i towarzysze. To był jeden z najgłośniejszych procesów stalinowskiej Polski
Zeznania wymuszone w trakcie okrutnego śledztwa, absurdalne zarzuty i jasny polityczny cel. Trzeba było zorganizować hucpę, by uderzyć w pozbawionego „czujności rewolucyjnej” Władysława Gomułkę. Co warto wiedzieć o procesie Stanisława Tatara?
Punkty za pochodzenie. Za komuny to władze decydowały o tym, komu wolno było iść na studia
Od 1968 roku pochodzenie miało przy rekrutacji znaczenie większe od ocen ze szkoły średniej i równe… wynikom egzaminów wstępnych. Jak działał system „punktów za pochodzenie”?
„Słowo Ciałem się stało, a Wallenrod – Belwederem”. Jak należy rozumieć słynne hasło powstania listopadowego?
Celem nie było wyzwolenie ziem trzech zaborów, lecz przywrócenie stosowania praw zapisanych w Konstytucji Królestwa Polskiego, wielokrotnie łamanych przez cara. Powodzenie planu w decydującym stopniu zależało od tego, czy uda się zająć Belweder.
Zabetonowani rekordziści. Którzy z komunistycznych aparatczyków najdłużej utrzymali się u władzy?
Cyrankiewicz był tak bardzo nie do ruszenia, że dowcipnie przezywano go „Żelaznym Józefem”. Piotr Jaroszewicz w rządzie zasiadał przez niemal trzydzieści lat. A jest jeszcze Eugeniusz Stawiński – minister, który przez dwie dekady nie zmienił stołka…
„Nie masz broni, która by się oparła kosie”. Jak Kościuszko chciał wygrać pierwsze polskie powstanie narodowe?
W 1794 roku Rzeczpospolita, okrojona przez dwa kolejne rozbiory, podjęła ostatni wysiłek, by zapobiec swojemu upadkowi. Nieliczna konspiracja, przygotowująca insurekcję, liczyła na wsparcie ze strony wszystkich warstw społecznych. Co udało się osiągnąć i jakie wzorce tradycja powstańcza utrwaliła...
Wejdą, nie wejdą? Przeklęty dylemat, który zaciążył na losach Polski w 1981 roku
„Socjalistycznej Polski, bratniej Polski nie opuścimy w biedzie i nie damy jej skrzywdzić” – groził Leonid Breżniew w lutym 1981 roku. Osobną sprawą jest czy Sowieci rzeczywiście zamierzali wejść do Polski. Pytanie – czy Polacy wierzyli, że wejdą?
„Jedyną motywacją do sprzedaży kolekcji sztuki […] była potrzeba poprawy płynności finansowej księcia Adama Czartoryskiego”. Córka księcia ostro o wyprowadzeniu pieniędzy z Polski
Córka księcia Adama Czartoryskiego wydała ostre oświadczenie, w którym odżegnała się od wszelkich powiązań ze sprzedażą kolekcji sztuki należącej do fundacji książąt Czartoryskich. Tamara Czartoryska wskazuje na niepokojące fakty i pisze o ryzyku prania pieniędzy.
„Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Co wypada wiedzieć o słynnym orędziu polskiego episkopatu?
Polscy hierarchowie zapewniali niemieckich biskupów, że „przebaczają” i ich też prosili „o przebaczenie”. Episkopat Niemiec nigdy nie udzielił odpowiedzi. A list zwrotny grupy niemieckich biskupów rozczarowywał swoją treścią.
Dlaczego najważniejsi politycy przedwojennej Polski w szkole zbierali same pały?
Dzisiaj pisząc o wybitnych postaciach wypada podkreślać, że już w latach szkolnej nauki wykazywali się niezwykłymi talentami. Przed wojną odwrotnie: w dobrym guście były oceny co najwyżej mierne.
Zimna wojna religijna. Jak polski Kościół zareagował na upadek PRL?
Po przełomie 1989 roku także Kościół musiał odnaleźć swoje miejsce w nowej Rzeczypospolitej. Wyobrażenia na temat jego roli były bardzo różne. Wojna zaczęła się niewinnie, od kwestii nauczania religii w szkołach. Ale później było już tylko coraz bardziej...
Czym była bohaterszczyzna?
Naigrawanie się „z walki i męczeństwa narodu” oraz „znieważanie tego, co było, jest i powinno pozostać nietykalne, nieskalane, święte”. W tych słowach komentowano twórczość artystów, którzy śmieli skrytykować wszędobylską „bohaterszczyznę”, kojarzoną z grupą Mieczysława Moczara.
Pracownik IPN, który wywołał karczemną awanturę na oficjalnym spotkaniu ukarany
W poniedziałek informowaliśmy o karczemnej awanturze i wulgarnych komentarzach w mediach społecznościowych, na jakie pozwolił sobie Piotr Szubarczyk z Biura Edukacji Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. IPN wreszcie zareagował.
„Tylko świnie siedzą w kinie”. Dlaczego Armia Krajowa zabraniała Polakom oglądania filmów?
Wizyty w kinie uznawano za akt kolaboracji. Przestrzegał przed nimi oficjalny organ Armii Krajowej. A propagandowe ramię polskiego podziemia dokładało starań, by jak najskuteczniej zniechęcić Polaków do relaksu przed ekranem. Czemu?
Polskie emancypantki. Kim były i jak walczyły o prawa kobiet?
Gdy na świecie kobiety zaczynały upominać się o swoje prawa, Polki skupione były na sprawie niepodległości. To im powierzono rolę strażniczek polskiej mowy i tradycji. Nie znaczy to jednak, że zaniechały walki o równouprawnienie. Dowiodły tego tuż po...
Przedwojenna kawa wraca na polski rynek
Na polski rynek wraca najsłynniejsza marka kawy i największy importer ziaren w przedwojennej Polsce. Nam właściciel marki wyjaśnia, jak udało mu się odtworzyć tamten smak.