Historia Polski
Sztuka wojny Stefana Czarnieckiego. Co „dla ojczyzny ratowania” robił ten wielki wódz?
Na polu walki lepiej uzbrojeni i liczniejsi Szwedzi mieli zdecydowaną przewagę. Polacy nie mieli jednak zamiaru ustąpić. Podczas gdy król Jan Kazimierz naciskał na walne starcie, Stefan Czarniecki miał własny pomysł na rozgromienie przeciwnika. Który z nich miał...
Mistrz propagandy w XVIII wieku. Jak Stanisław August Poniatowski obrócił próbę porwania na własną korzyść?
3 listopada 1771 roku konfederaci porwali Stanisława Augusta Poniatowskiego. Sprytny król zdołał jednak przeciągnąć sprawców na swoją stronę i już następnego dnia odzyskał wolność. Wkrótce też zaczął wykorzystywać nieudany zamach dla własnych celów. Co na tym zyskał?
Niemcy bali się do nich wchodzić. Dla powstańców były ostatnią drogą ucieczki
Wykorzystywano je do przenoszenia meldunków, transportu broni oraz amunicji. Były również ostatnią drogą ucieczki z upadających punktów oporu. Kanały odegrały trudną do przeceniania rolę w trakcie powstania warszawskiego i „Wojna w kanałach” w doskonały sposób to pokazuje.
Jak powinna postępować idealna służąca? Analiza kuriozalnych poradników sprzed stulecia
Dziewczęta, które na przełomie XIX i XX wieku w poszukiwaniu pracy trafiały do miast, bardzo często zatrudniały się jako służące. Tym, które nie potrafiły odnaleźć się w nowej rzeczywistości, z pomocą przychodziły poradniki uczące, jak poprawnie ułożyć sobie...
Brytyjski naukowiec ogłasza, że rozszyfrował tajemniczy manuskrypt Wojnicza. Ekspertka twierdzi: pokrętna logika
W najnowszym numerze czasopisma naukowego poświęconego językom romańskim opublikowano artykuł naukowca, który twierdzi, że złamał tajemnicę manuskryptu Wojnicza. Specjalistka od średniowiecznych woluminów masakruje jego teorię.
„Idziecie, krok po kroku, a tu samochodami świat jedzie!”. Jak Wałęsa pokonał Miodowicza w telewizyjnej debacie?
Tej debaty, niefrasobliwie zaproponowanej przez Miodowicza, bały się obie strony. Rząd niechętnie oddawał mikrofon przywódcy opozycji, a „Solidarność” drżała, czy przewodniczący aby nie „zabłyśnie” ignorancją w sprawach gospodarczych. Najmniej niepokoju odczuwali sami dyskutanci, nieświadomi tego, jak wielkie będą...
Bitwa pod Raszynem. To zwycięstwo nad wojskami zaborcy przywróciło Polakom wiarę we własne siły
W 1809 roku książę Poniatowski nie był jeszcze przygotowany do wojny. Wkraczającym na teren Księstwa Warszawskiego Austriakom mógł przeciwstawić niemal dwukrotnie mniejsze siły. Mimo to odniósł nad nimi wspaniałe zwycięstwo, zatrzymując ich marsz na stolicę. Jak mu się...
Piękne umysły po polsku. Kim byli twórcy lwowskiej szkoły matematycznej?
„Matematyka w tej grupie zafascynowanych ludzi była czymś w rodzaju gorączki” – mówił o lwowskich geniuszach Zygmunt Birnbaum. Opracowali setki twierdzeń i dowodów, które zrewolucjonizowały tę dziedzinę wiedzy. Choć skrajnie się od siebie różnili, łączyło ich jedno: miłość...
Dlaczego Polacy (przynajmniej na początku) kochali Władysława Gomułkę?
Gdy w 1956 roku ogłoszono, że Bieruta na stanowisku pierwszego sekretarza PZPR zastąpi Władysław Gomułka, Polskę opanowała prawdziwa „gomułkomania”. Na wiecach poparcia tłumy skandowały jego imię. Skąd brała się wśród Polaków tak ogromna popularność tego – było nie...
Izraelski polityk atakuje: Polacy współpracowali przy tworzeniu i prowadzeniu obozów zagłady
Od czasu kontrowersyjnej ustawy o IPN, izraelski polityk Yair Lapid ostro potępiał Polskę za „próbę zaprzeczania polskiego współudziału w Holokauście”. Gdy Polska ambasada publicznie zwracała mu uwagę, domagał się przeprosin. Teraz w wywiadzie Lapid posuwa się jeszcze dalej.
Historyk IPN atakuje Barbarę Engelking za książkę o mordach polskich chłopów na Żydach. Czy słusznie?
Profesor Barbara Engelking w książce „Jest taki piękny słoneczny dzień. Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945” opisała wiele wstrząsających przypadków spontanicznego uczestnictwa polskich chłopów w dziele mordowania Żydów. Wiarygodność przynajmniej części tych relacji podważa jednak w...
Jak wyglądały ostatnie godziny przed wybuchem Powstania Warszawskiego?
Do tej walki szykowali się przez ostatnie tygodnie, miesiące, a nawet lata. Mało kto zapewne myślał o tym, jak ta chwila będzie wyglądała. Oczywiście wyobrażali sobie zwycięstwo, wolną stolicę, flagi na ulicach. Ale jak warszawiacy zachowywali się w...
Czy czeka nas katastrofa na niespotykaną skalę? Cmentarzyska broni z czasów pierwszej i drugiej wojny światowej zaczynają przeciekać
Po zakończeniu dwóch największych konfliktów wojennych pozostałej po nich broni należało się w jakiś sposób pozbyć. Zadecydowano, że najlepiej w metalowych kontenerach zatopić ją na dnie mórz i oceanów. Minęło blisko sto lat i pojawił się nie lada...
Czarna lista przy Okrągłym Stole. Czy władzy udało się wykluczyć z obrad wybranych działaczy opozycji?
Zanim w ogóle doszło do obrad Okrągłego Stołu, władza i opozycja przez szereg miesięcy ustalały warunki prowadzenia rozmów. Porozumienie zawisło na włosku, gdy partia zażądała wykluczenia z reprezentacji „Solidarności” kilkudziesięciu działaczy. Kto znalazł się na „czarnej liście” i...
W Monachium odkryto groby uznawanych za męczenników polskich księży, którzy zginęli w Dachau
Czterej polscy księża, którzy zostali wciągnięci w tryby hitlerowskiej machiny śmierci i zginęli w trakcie II wojny światowej, zostali uznani przez Kościół za męczenników. Jak donosi „Deutsche Welle”, w Monachium właśnie odkryto ich groby.
Lwów. Miasta, które bezpowrotnie zniknęło
Lwów zasłużył sobie na szczególne miejsce w polskiej świadomości historycznej. Przez wieki był miejscem, gdzie żyli obok siebie przedstawiciele różnych kultur i narodowości. Druga wojna światowa brutalnie położyła temu kres. I właśnie o tym pisze Lutz C. Kleveman...
To, co wiesz o młodości Piłsudskiego jest zwyczajnym kłamstwem. Jak wyglądała prawda?
Twórca niepodległego kraju, pierwszy marszałek i pogromca bolszewików musiał mieć wspaniałą młodość. Tak więc mu wymyślono. A jak w rzeczywistości wyglądał jeden z najgłośniejszych epizodów z jego formacyjnych lat?
Czy uda się rozwiązać zagadkę śmierci Stefana Batorego? Nowa edycja zachowanych kopii XVI-wiecznego rękopisu
Nagła śmierć Batorego, który uchodził za człowieka o dobrym zdrowiu, do dziś jest przedmiotem sporów wśród historyków i lekarzy. Sporządzony tuż po zgonie monarchy dokument, który mógłby rozstrzygnąć ich wątpliwości, zaginął. Właśnie ukazała się jednak edycja dwóch zachowanych...
Nie żyje Anna Borkiewicz-Celińska. Uczestniczka powstania, sanitariuszka i historyczka miała 97 lat
Jak na Twitterze poinformowało Muzeum Powstania Warszawskiego, odeszła Anna Borkiewicz-Celińska, ps. „Hanka Skrzynkowa”, „Iza”. W konspiracji służyła już od 1939 roku; uczestniczyła w powstaniu warszawskim, a po wojnie znalazła się w gronie osób represjonowanych przez nowe władze. Wielokrotnie...
Stefan Czarniecki. Genialny wódz, beztroski ryzykant, a może… zbrodniarz wojenny?
Do historii przeszedł jako nieustraszony pogromca Szwedów i bohater uwieczniony w „Mazurku Dąbrowskiego”. Z drugiej strony – Czarniecki nigdy nie oduczył się zwyczajów, których nabrał, przebywając wśród lisowczyków. Dziś zostałby zapewne uznany za zbrodniarza wojennego. Jak bardzo był...
Małżeństwo z powstania warszawskiego. Jak wyglądał ślub Jana Nowaka-Jeziorańskiego i „Grety”?
Na początku września 1944 roku powstańcy stracili już nadzieję na wygraną. Pod naporem Niemców padały kolejne dzielnice miasta. Nie ma chyba gorszego momentu na ślub – a jednak wielu walczących spieszyło się, by zdążyć z małżeńską przysięgą, zanim...
Profesor Karol Modzelewski nie żyje. Miał 81 lat
28 kwietnia w Warszawie odszedł profesor Karol Modzelewski, historyk mediewista, jeden z najwybitniejszych polskich badaczy średniowiecza. W czasach Polski Ludowej był wręcz symbolem wroga socjalistycznego ustroju – więziono go łącznie przez 8,5 roku.
Czy to Adam Michnik pierwszy rzucił pomysł Okrągłego Stołu?
Michnik w 1989 roku znalazł się w gronie zwolenników ugody ze środowiskami rządowymi. Był jednym z uczestników obrad Okrągłego Stołu. I nic dziwnego – on sam podobny pomysł zgłosił już kilka lat wcześniej, w momencie, kiedy zarówno partia,...
Na co i ile wydawał hetman Michał Radziwiłł? Właśnie opublikowano jego rachunki
Michał Radziwiłł, hetman polny i podkanclerzy, szwagier króla Jana III Sobieskiego, należał do grona najważniejszych dygnitarzy Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Walczył ze Szwedami, Rosjanami i Turkami. Dzięki najnowszej edycji jego rachunków wiemy, ile kosztowało go utrzymanie własnych oddziałów.
Aresztowany za poszukiwania z wykrywaczem? Hobbysta zatrzymany przez policję z Raciborza
Od kilkunastu miesięcy obowiązują przepisy penalizujące prowadzenie poszukiwań skarbów z użyciem wykrywacza metali bez specjalnych pozwoleń. Aresztowany 46-latek tłumaczy, że nie wiedział o konieczności uzyskania odpowiedniej zgody. Czy czeka go sąd?