Średniowiecze
Wilkołak na murze kościoła. Czyli jak wyglądała symbolika sztuki romańskiej?
Wobec znikomej ilości źródeł pisanych kultury polskiej w okresie kształtowania organizmu państwowego, dziełom sztuki wypadnie przypisać rolę ważniejszą niż zwykło się przypuszczać, ponieważ znaczna część społeczeństwa polskiego wciąż tkwiła w stadium rozwoju, w którym obraz miał pierwszeństwo przed...
Belbuk, Swarożyc… a może Odyn? Kogo przedstawiały tajemnicze rzeźby z terenu ziem polskich?
O bogach czczonych niegdyś przez ludy słowiańskie wiemy stosunkowo niewiele. Najwięcej informacji mamy o religii plemion połabskich i Rusów. Znamy kilka imion bogów i wiemy, że stawiano im świątynie oraz posągi. Brak jednak szerszych wzmianek dotyczących terenów obecnych...
Jeden, by wszystkimi rządzić – dlaczego Tolkien rozpętał wojnę o pierścień?
Książki Johna R.R. Tolkiena już dawno weszły do klasyki literatury i jednoczą rzesze fanów na całym świecie. Stworzony przez niego i dopracowany w najmniejszych szczegółach świat inspirowany był mitologiami, wierzeniami i baśniami. Dlaczego to właśnie pierścień stał się...
Święta morderczyni. O Oldze Kijowskiej, która w akcie zemsty nie wahała się przelać krwi tysięcy niewinnych ludzi
Podobno zemsta jest słodka. Można przez to odnieść wrażenie, że najlepiej nadaje się na deser. Trzymając się tej metafory, dla Olgi Kijowskiej zemsta stanowiła posiłek składający się z dwóch przystawek, pierwszego dania i ogromnego dania głównego.
Chłop żywemu nie odpuści, czyli awantura w średniowiecznej wsi
Awantury, bójki i kradzieże – okazuje się, że chłopi nie ograniczali się do obsiewania pól i zbierania plonów. Życie na wsi obfitowało w ludzkie dramaty i spory. Jak karano przedmałżeński seks i jak często można było zginąć w...
Kolor w „wiekach ciemnych”
Skąd się wzięło powiedzenie „rudy to fałszywy” lub „żółte papiery”? W jaki sposób mnisi rywalizowali ze sobą za pomocą koloru swoich szat? Czy kolor może być dobry lub zły? Średniowiecze to wcale nie takie ciemne wieki.
Dom na krwawych fundamentach: średniowieczne ofiary zakładzinowe na terenie ziem polskich
Świat widziany oczami średniowiecznych Słowian, jeszcze długo po przyjęciu chrześcijaństwa, zasiedlony był przez liczne duchy, demony, czy inne nadprzyrodzone postaci. Wiara w te istoty wiązała się z potrzebą ich udobruchania i nakłonienia do działania na rzecz człowieka. Celom...
Biznes, strach czy prawdziwe nawrócenie? Dlaczego Islandia przyjęła chrześcijaństwo?
Islandczycy to wyjątkowy naród. Znani są z wielu oryginalnych zwyczajów, jak choćby z powszechnej (podobno) wiary w elfy. Tysiąc lat temu ta – odziedziczona po skandynawskich przodkach – wiara musiała być zdecydowanie silniejsza. Propozycja wprowadzenia nowej religii nie...
Czy wikingowie podczas eksploracji Ameryki Północnej byli na haju? Zdaniem badaczy mogli palić marihuanę!
Nieopodal osady wikingów w Nowej Fundlandii odkryto pyłki konopi. Zdaniem naukowców to dowód na to, że jej mieszkańcy mogli palić lub spożywać psychoaktywne rośliny w czasach, gdy eksplorowali Amerykę Północną. Co więcej, sporo wskazuje, iż zabawili tu dłużej,...
Czy Watykan ukrywa dowody na to, że we wczesnym średniowieczu kobiety mogły być księżmi?
Kościół katolicki od wieków zakazuje kapłaństwa kobiet. Jednak jak przekonuje znana historyczka sztuki, nie zawsze tak było. W społecznościach wczesnochrześcijańskich panie pełniły funkcje księży oraz biskupów – a Watykan ma na to mocne dowody. Tyle tylko, że celowo...
Średniowieczna wikińska wojowniczka pochodziła z obszaru Polski? Niezwykłe odkrycie polskiego badacza
Na duńskiej wyspie Langeland już wiele lat temu archeolodzy odkryli wikiński cmentarz, a na nim – zagadkowy grób kobiety. Dopiero teraz jednak polski badacz dr Leszek Gardeła zdołał go zidentyfikować. Wojowniczka, która została w nim pochowana, prawdopodobnie miała...
Dlaczego Władysław Jagiełło puścił wolno kochanka swojej drugiej żony?
Małżeństwo Władysława Jagiełły i Anny Cylejskiej nie było – delikatnie rzecz ujmując – zbyt udane. Kiedy jednak zarzucono królowej niewierność, wydawało się, że urażony monarcha zareaguje gwałtownie, zwłaszcza, że zdrada stawiała pod znakiem zapytania pochodzenie jego córki. Właściwie...
I żyli długo i (nie)szczęśliwie? Jak wyglądała miłość w czasach średniowiecza?
Aranżowane małżeństwa zawierane z rozsądku lub dla korzyści finansowych i politycznych, przedmiotowe traktowanie kobiet i wszechobecne przykazy kościelne – mogłoby się wydawać, że w mrocznych wiekach nie było miejsca na romantyczne porywy serca opiewane w rycerskich eposach. Ale...
Krzyżowcy z ostatniej krucjaty zginęli, bo bali się spróbować egzotycznego jedzenia? Kontrowersyjna diagnoza francuskich badaczy
Krucjata do Tunisu w 1270 roku zakończyła się spektakularną klęską. Rycerze nie zdążyli nawet wykazać się w boju, bo zdziesiątkowała ich epidemia. Długo uważano, że winną śmierci krzyżowców była dżuma, jednak najnowsze analizy wskazują, iż sami ściągnęli na...
Kiedy Europejczycy zaczęli stronić od kąpieli?
Podczas gdy starożytni Grecy i Rzymianie kąpali się właściwie codziennie, średniowieczni i renesansowi władcy oraz uczeni często byli na bakier z higieną. Dlaczego czysta woda nagle przestała „dodawać zdrowia”, a mycie się uznano za grzech? I co miała...
Wrogowie urządzili mu w Gąsawie krwawą łaźnię. Dlaczego Leszek Biały został zamordowany?
Uwikłany w konflikt między Władysławem Laskonogim a jego bratankiem Leszek Biały zapewne nie przypuszczał, jaką cenę przyjdzie mu za to zapłacić. Zabójcy dopadli go podczas zjazdu w Gąsawie w… łaźni. Jego śmierć wstrząsnęła krajem. Ale dlaczego w ogóle...
Kobiety słabego charakteru i lekkich obyczajów. Czy średniowieczne prostytutki miały jakieś prawa?
Oficjalnie w średniowieczu biznes erotyczny nie był do końca legalny, ale władze przymykały oko na panie parające się prostytucją, a mężczyźni – naturalnie – chętnie korzystali z ich wdzięków. Jakie prawa przysługiwały ówczesnym damom lekkich obyczajów? I czy...
Jak Drakula prowadził (i zwyciężał) wojny? I czy faktycznie wszyscy jego jeńcy trafiali na pal?
Hospodar wołoski Wład Palownik, znany również jako Drakula, przeszedł do historii jako „miłośnik” kary śmierci przez nabijanie na pal. Zanim jednak dochodziło do bestialskiej egzekucji, książę musiał… pojmać przyszłe ofiary. Dzięki nowym znaleziskom w rejonie Swisztowa w Bułgarii...
Porwania, okaleczenia i tortury. Jak Piastowie pozbywali się konkurencji?
Piastowscy książęta na Śląsku, gdy przychodziło do walki o władzę, nie mieli litości. Nie zważając na łączące ich więzy krwi, brutalnie pozbywali się konkurentów. Henryk Brzuchaty, pan legnicki, przekonał się o tym szczególnie boleśnie…
Matki, żony, kochanki i... mniszki. Jak bardzo trudne było życie średniowiecznych kobiet?
Zachować dziewictwo do ślubu, dużo się modlić, urodzić syna i nie pożegnać się przy tym ze światem – tak podobno przedstawiała się lista „aspiracji” średniowiecznej niewiasty. Ale czy na pewno? Autorzy bestsellerowej serii przekonują, że z punktu widzenia...
Jak zarabiały na siebie średniowieczne kobiety?
Fakt, iż średniowieczne kobiety nie cieszyły się równouprawnieniem, nie oznaczał bynajmniej, że nie mogły na siebie zarabiać. Wręcz przeciwnie – ciężka praca dla wielu z nich stanowiła szarą codzienność, a wśród zawodów, jakimi się trudniły, nie wszystkie zaliczały...
Polsko-czeska gra o tron
23 czerwca 1290 roku Probus zmarł, nie pozostawiając następcy. Koncepcja odbudowy Polski opartej na Śląsku nie doszła do skutku. Okazało się jednak, że Henryk przekazał Małopolskę… swemu konkurentowi Przemysłowi! Zapewne nie przypuszczał, że jego testament sprowokuje krwawą polsko-czeską...
Czy odkryto właśnie kolejny dowód na wikińskie powiązania polskich elit z czasów Mieszka I?
Jedna z najbardziej znanych nekropolii z czasów pierwszych Piastów z założenia wcale nie miała być cmentarzem. Powstała dlatego, że lokalna ludność chciała mieć groby położone jak najbliżej monumentalnego mauzoleum. Czemu? Ponieważ spoczął tam przedstawiciel mieszkowych elit, który karierę...
Czy na tronie papieskim zasiadała kiedyś kobieta? Profesor Norman Davies wyjaśnia
Podobno zdobyła rozległe wykształcenie. Podobno wspominał o niej jeszcze Jan Hus. Podobno tuż przed śmiercią niespodziewanie urodziła dziecko. Czy w opowieściach o papieżycy Joannie kryje się choćby szczypta prawdy?
Brytyjski naukowiec ogłasza, że rozszyfrował tajemniczy manuskrypt Wojnicza. Ekspertka twierdzi: pokrętna logika
W najnowszym numerze czasopisma naukowego poświęconego językom romańskim opublikowano artykuł naukowca, który twierdzi, że złamał tajemnicę manuskryptu Wojnicza. Specjalistka od średniowiecznych woluminów masakruje jego teorię.
