Średniowiecze
Co jedli na kolację średniowieczni mieszczanie?
Kilka rodzajów noży. Wymyślne mięsiwa. Drogie przyprawy. W średniowieczu obfite uczty odbywały się nie tylko na zamkach – mieszczanie, zwłaszcza ci bogatsi, także nie oszczędzali na jedzeniu. A przebieg posiłku regulowały równie surowe zasady.
Kto naprawdę postrzygł Siemowita? Profesor Karol Modzelewski uzupełnia słowiańską mitologię o dwa nowe bóstwa
Tajemnicza para gości, która zgodnie z przekazem Galla Anonima zawitała do Piasta i Rzepki i nadała imię ich synowi, przez wieki kojarzona była z chrześcijańskimi świętymi. Karol Modzelewski doszukuje się jednak w legendzie śladów wcześniejszych wierzeń – i...
Tysiąc lat po upadku Wielkich Moraw potomkowie ówczesnej arystokracji żyją w tym samym miejscu co ich praszczurowie
Badacze z Muzeum Morawskiego w Brnie przeprowadzili szeroko zakrojone testy DNA, które przyniosły zaskakujące rezultaty. Bezpośredni męscy potomkowie nobilów, których szczątki znaleziono w osadzie religijnej w pobliżu miasta Uherské Hradiště, dalej żyją w tym rejonie.
800-letni „Krzyżowiec” padł ofiarą wandali. Z irlandzkiego kościoła skradziono głowę średniowiecznej mumii
Nieznani sprawcy w ubiegły weekend włamali się do kościoła St. Michan w Dublinie i poważnie uszkodzili spoczywające w krypcie zwłoki. Mocno zniszczona została przede wszystkim pochodząca z XIII wieku mumia tak zwanego „Krzyżowca”.
Semper Fidelis. Najważniejsze fakty z historii polskiego Lwowa
Od XVII wieku Lwów nigdy nie poddał się wrogowi. Dopiero w 1939 roku garnizon lwowski został zmuszony do wyboru, której armii – radzieckiej czy niemieckiej – złoży broń. Wybrano Rosjan.
Ten bogaty wikiński wojownik był w rzeczywistości kobietą? Czy takich wojowniczek było więcej?
Przez ponad sto lat wierzono, że odkryty w wikińskiej Birce bogaty grób należy do mężczyzny, wysoko postawionego wojownika, pochowanego ze świetnym rynsztunkiem i parą koni. Testy DNA zburzyły ten koncept. Okazuje się, że w grobie spoczywała w rzeczywistości...
Jak średniowieczni ludzie załatwiali swoje potrzeby? W dziwacznej, trzyosobowej toalecie!
Toaleta to ustronne miejsce? Nie dla mieszkańców średniowiecznej Anglii. Najwidoczniej nieszczególnie przeszkadzało im wypróżnianie się (dosłownie) ramię w ramię. Znalezisko brytyjskich badaczy zdradza nam nieco o zwyczajach dawnych londyńczyków. Najwyraźniej tam, gdzie król chodzi piechotą, udawali się… trójkami!
Biblijna Maria Magdalena wcale nie była nierządnicą. Skąd właściwie wzięło się to przekonanie?
Grzesznica, która namaszcza głowę Chrystusa olejkiem. Siostra Łazarza, krytykowana przez Judasza za marnotrawstwo. I nawrócona uczennica Jezusa, pierwszy świadek jego zmartwychwstania. Te trzy kobiety pojawiają się w Ewangeliach niezależnie – skąd więc pewność, że chodzi o jedną postać:...
Uciekająca zakonnica, która sfingowała własną śmierć w XIV wieku? Brytyjscy archiwiści natrafili na niesamowitą historię
Na pierwszy rzut oka rejestry działalności średniowiecznych arcybiskupów Yorku mogą się wydawać nudne jak flaki z olejem. Brytyjscy archiwiści udowodnili właśnie, że i w takich dokumentach można znaleźć niesamowite smaczki. Jak choćby historię zakonnicy, która sfingowała własną śmierć...
Noc poślubna w iście królewskim stylu? Przez lata nowożeńcy nawet nie wiedzieli, że korzystają z łoża Henryka VII!
Przez 15 lat bogato rzeźbione dębowe łóżko stało w apartamencie dla nowożeńców w hotelu w Chester (w Wielkiej Brytanii), później miało trafić na śmietnik. Uratował je handlarz antykami. Niedawno eksperci odkryli, że najprawdopodobniej należało ono do króla Henryka...
Ryksa Elżbieta. Kobieta, dzięki której Czesi legalnie przejęli polski tron i koronę
Ślub z tą piastowską królewną dawał perspektywy uzyskania nie tylko polskiego, ale także czeskiego tronu. Nic dziwnego, że o kandydatów nie było trudno. Szybko okazało się jednak, że łatwiej zdobyć jej rękę, niż… utrzymać się przy życiu.
Jak naprawdę wyglądał Kazimierz Wielki?
Miał bujną brodę, a może – gładko ogoloną twarz? Był wysoki i postawny, czy… niższy od swojego ojca, Władysława Łokietka? Ostatni Piast na polskim tronie doczekał się wielu wizerunków. Czy wiemy, który jest najbliższy prawdy?
550 lat temu mieszkańcy Chimú zamordowali i złożyli w ofierze setki dzieci i młodych lam. Dlaczego?
W Peru, na obszarze zajmowanym przed wiekami przez lud Chimú, archeolodzy natrafili na dwa gigantyczne cmentarzyska. Dotychczas znaleźli tam pogrzebane ciała 269 dzieci, 466 młodych lam i 3 osób dorosłych. Wszystkie ofiary zostały brutalnie zamordowane około 550 lat...
Czy Światowid ze Zbrucza naprawdę przedstawia słowiańskie bóstwo?
Odnaleziony w XIX wieku posąg stał się ikoną słowiańskiego pogaństwa. Pochodzenie i funkcja słynnego Światowida ze Zbrucza wciąż jednak budzą wątpliwości. Stan obecnej wiedzy podsumowuje dr hab. Dariusz A. Sikorski.
Czy wreszcie odkryto przeznaczenie posągów z Wyspy Wielkanocnej? Grupa badaczy twierdzi, że zna rozwiązanie zagadki
Wyspa Wielkanocna to jedna z najbardziej odizolowanych zamieszkanych wysp na świecie. Nie ma na niej przemysłu, a ziemia nie skrywa bogactw naturalnych. Mimo to co roku wyspę odwiedza kilkadziesiąt tysięcy turystów. Wszystko przez słynne przez słynne kamienne posągi.
Średniowieczne kobiety też pisały książki! Dowód na to znaleziono… w zębach
Najnowsze odkrycie naukowców z Uniwersytetu w Yorku i Instytutu Maxa Plancka stawia pod znakiem zapytania dotychczasową wiedzę o produkcji książek w średniowieczu. Okazuje się, że kopiowanie manuskryptów nie było wyłącznie domeną mężczyzn. Co więcej, kobiety zatrudniano do przepisywania...
Jak wyglądała w średniowieczu ceremonia pasowania na rycerza?
Uderzenie mieczem, a może królewski pocałunek? Prywatna ceremonia, czy wielogodzinna, publiczna uroczystość? W kościele czy na zamku? Moment pasowania na rycerza mógł wyglądać bardzo różnie. Ale jedno jest pewne: dla tych, którzy dostąpili tego zaszczytu, była to jedna...
Co wikingowie mieli przeciwko klaczom? Zaskakujące wyniki analiz DNA pobranych z pochówków wojowników
Wikingowie zapracowali sobie na opinię nieustraszonych i bezwzględnych wojowników. Do walki ruszali na pokładach swoich długich łodzi, pieszo lub wierzchem. Badania ich grobów na Islandii przynoszą zaskakujące informacje dotyczące tego, jakich zwierząt dosiadali.
Bitwa nad Bugiem w 1018 roku. Wielki triumf Bolesława Chrobrego, dzięki któremu zdobył Kijów
Rusini grozili Bolesławowi Chrobremu, że przekłują mu włóczniami jego wielki brzuch. Stało się jednak inaczej: w bitwie nad Bugiem to polskie włócznie były górą.
Odnaleziono dwa staropolskie zaklęcia. Jak nasi przodkowie bronili się przed jadowitymi robakami i wścieklizną?
Takie odkrycia zdarzają się niezwykle rzadko. W krakowskim Archiwum Prowincji oo. Dominikanów badacze natknęli się na dwie średniowieczne formuły modlitewne. Ich edycja, przygotowana przez Mariusza Leńczuka z Instytutu Języka Polskiego PAN, daje niezwykły wgląd w praktyki medyczne naszych...
Niezwykłe znalezisko bułgarskich archeologów. Uważają, że tajemniczy artefakt zawiera fragmenty krzyża, na którym zginął Jezus
Jesienią w twierdzy Trapesitsa w Bułgarii natrafiono na nieznany wcześniej kościół pochodzący z XIII wieku. Odkrycie ucieszyło badaczy, ale naprawdę zelektryzowało ich dopiero to, co znaleziono we wnętrzu świątyni.
Rycerz i świetny dyplomata. Jak przebiegała kariera Zawiszy Czarnego?
Bronił Jana Husa na soborze w Konstancji. Doprowadził do zbliżenia polsko-węgierskiego. W swoim domu w Krakowie gościł koronowane głowy. Życie Zawiszy Czarnego to nie tylko bitwy i pojedynki. Dlaczego nie pamiętamy o tej stronie jego działalności?
Ile zarabiali polscy profesorowie pracujący za granicą w XV wieku? Najnowsze badania profesora Sroki z Uniwersytetu Jagiellońskiego
Pobyty badawcze za granicą to nie wynalazek naszych czasów. Polscy uczeni już w średniowieczu udawali się na Zachód, gdzie nie tylko zdobywali wiedzę, ale także prowadzili wykłady. Dzięki badaniom krakowskiego historyka wiemy, ile zarabiali… i za co nakładano...
Czy Wanda naprawdę nie chciała Niemca?
Gdzie nauka zawodzi, wkraczają legendy. A że o początkach polskiego państwa niewiele możemy powiedzieć z całą pewnością, ta część naszej historii pełna jest mitycznych postaci i wydarzeń. Problem w tym, że wiele tych opowieści opiera się na kruchych...
Myślisz, że to wikingowie byli najbardziej bezwzględnymi wojownikami w historii? Naukowcy udowodnili, że ci najeźdźcy byli dużo gorsi
Wikingowie mieli bardzo kiepską prasę. Angielscy mnisi, których kroniki dostarczają nam wiedzy o kolejnych atakach Ludzi Północy, delikatnie mówiąc nie darzyli sympatią przymusowych gości. Tymczasem ci, którzy najeżdżali Anglię czterysta lat wcześniej byli znacznie gorsi. Dowód tkwi m.in....