Nowożytność
Naukowcy czy szarlatani? Krótka historia alchemii według Normana Daviesa
Byli specjalistami od wszystkiego. Przywracali płodność, leczyli, a nawet… nadzorowali kopalnie. Uważali się za reformatorów, zgłębiających tajniki działania umysłów i materii. Europejczycy przełomu XVI i XVII wieku wierzyli im bez zastrzeżeń – ale czy słusznie?
Kazimierz Pułaski i gender? Zaskakujące wyniki badań DNA generała
Generał Kazimierz Pułaski to bohater walki o wolność dwóch krajów – swojej ojczystej Polski oraz Stanów Zjednoczonych. Nie dziwi zatem zainteresowanie jego postacią za oceanem. Amerykańscy naukowcy, mając do dyspozycji szczątki generała, doszli do zaskakujących wniosków.
Zbiorowa mogiła rzuca nowe światło na jedną z najkrwawszych bitew wojny siedmioletniej
W marcu bieżącego roku w Słubicach, przy granicy polsko-niemieckiej, budowlańcy natrafili na wystające z ziemi kości. O swoim makabrycznym odkryciu poinformowali policję, a ta archeologów. Okazało się, że w miejscu, gdzie miał powstać dom, znajduje się zbiorowa mogiła...
Którzy z władców Rzeczpospolitej Obojga Narodów najbardziej zaszkodzili ojczyźnie?
Wśród królów elekcyjnych niewielu było takich, których można by uznać za prawdziwie zasłużonych. Równie trudno wskazać władców absolutnie najgorszych. Konkurencja jest bowiem bardzo silna.
Czy Henryk VIII zatrudniał imigrantów? Najnowsze badania DNA wykazały, że tak!
Najnowsze badania szczątków ośmiu członków załogi Mary Rose, okrętu flagowego Henryka VIII, wykazały, że pod angielską banderą pływali marynarze z Afryki Północnej lub Bliskiego Wschodu. To kolejny dowód na wielokulturowość Wysp Brytyjskich za panowania Tudorów.
Husaria od kuchni. Czego jeszcze nie wiemy o najlepszej polskiej jeździe?
Husaria jest przereklamowana. Kolejne peany o tym, że była najlepszą jazdą w historii, albo jałowe dyskusje o istniejących lub wyimaginowanych skrzydłach wieją straszliwą nudą. Z lekkim zniechęceniem brałem więc do ręki jeszcze jedną książkę o cudownych jeźdźcach. I...
24 marca 1794 roku. Jak wybuchło powstanie kościuszkowskie?
Co zawierało słynne ślubowanie Tadeusza Kościuszki? Dlaczego odbyło się na krakowskim Rynku, a nie na Wawelu, jak pierwotnie planowano? Czy Kościuszko dotrzymał słowa?
Czy Leonardo da Vinci wiedział skąd się biorą dzieci?
O to, skąd się wzięły na świecie, wypytują już kilkulatki. Starszy przychówek uczy się tego na biologii, z konkretnymi planszami w podręczniku. Krótko mówiąc, dzisiaj nawet dzieci wiedzą, skąd się biorą dzieci. Ale do niedawna najpoważniejsi uczeni łamali...
Dlaczego władców Rosji nazywano carami?
Od XV wieku książęta moskiewscy konsekwentnie budowali swoją pozycję władców Wszechrusi. Powiększali obszar swojego państwa i szukali sposobu, by dodać sobie splendoru. Tytuł cesarski z pewnością im go przydał – ale jak uzasadnili ten awans?
Dlaczego w Polsce nie było wojen religijnych?
We Francji hugenoci krwią płacili za prawo do własnego wyznania. W Niemczech trwające dziesiątki lat wojny religijne dały początek podziałom trwającym do dzisiaj. Dlaczego ta historia nie powtórzyła się w Rzeczpospolitej?
Jak w dawnej Polsce karano za cudzołóstwo? Ukazały się dogłębne badania tematu
Chłosta? Grzywna? A może… kara śmierci? Jeśli chodzi o cudzołóstwo, staropolskie kodeksy bynajmniej nie były jednomyślne. I nie bez powodu: jak pokazują badania historyczki z Poznania, sprawy tego typu wyjątkowo rzadko trafiały przed oblicze sądu.
Dlaczego broń palna wcale nie wygrywała w starciu z szarżą husarii?
„Chłop strzela, Pan Bóg kule nosi” – powiada staropolskie przysłowie. I niby wszyscy wiedzą, że nie każda kula sięga celu, lecz tak naprawdę niewielu zdaje sobie sprawę z tego, jak fatalną skutecznością cechowało się użycie broni palnej.
Semper Fidelis. Najważniejsze fakty z historii polskiego Lwowa
Od XVII wieku Lwów nigdy nie poddał się wrogowi. Dopiero w 1939 roku garnizon lwowski został zmuszony do wyboru, której armii – radzieckiej czy niemieckiej – złoży broń. Wybrano Rosjan.
Królewskie uczty... dla zmarłych. Jak wyglądały staropolskie pogrzeby?
Zastaw się, a postaw się – to przysłowie chyba najlepiej określa pogrzeby szlacheckie i magnackie doby I Rzeczpospolitej. Uroczystościom towarzyszył niebywały przepych, a w intencji zmarłego odprawiano nieraz nawet kilkaset mszy. Dokładano też starań, by on sam mógł…...
Arsenał husarii. Czym walczyli najlepsi polscy kawalerzyści?
Co do tego, że to kopia pełniła rolę husarskiej Wunderwaffe, nie ma wątpliwości. Poza nią skrzydlaci jeźdźcy mieli jednak do dyspozycji cały arsenał różnych środków, służących do uśmiercania wroga. Czym posługiwali się najchętniej?
Jak Śląsk stał się w XVIII wieku gospodarczą potęgą?
Zdobycie Śląska było pierwszym krokiem na drodze do budowy pruskiej potęgi. Fryderyk II wiedział, co robi. I miał plan, jak przemienić nową dzielnicę w koło zamachowe gospodarki swojego państwa. Jak tego dokonał?
Największe triumfy husarii. To w tych bitwach najlepsza polska jazda pokazała, na co ją stać
Husarze byli fenomenem na skalę światową. Stoczyli setki bitew i przez dziesiątki lat siali postrach wśród europejskich armii. W okresie największej świetności – na przełomie XVI i XVII wieku – dzięki brawurowym szarżom odnieśli szereg spektakularnych zwycięstw. Które...
Czy Szwecja odzyskała klejnoty koronne? Wszystko na to wskazuje
Latem pisaliśmy o przedziwnej kradzieży, jakiej dokonano w katedrze w Strängnäs w pobliżu Sztokholmu. Złodzieje zabrali wówczas klejnoty koronne Karola Sudermańskiego i jego żony. Wygląda na to, że skarby odnaleziono w… śmietniku.
Szkoda, że to nie Polska miała takiego króla? Budowa potęgi Prus za czasów Fryderyka II
Obejmując rządy w Prusach w 1740 roku, Fryderyk II Hohenzollern doskonale zdawał sobie sprawę, że czeka go jeszcze wiele pracy. Odziedziczył wprawdzie po poprzednikach silne, dobrze zorganizowane państwo, trzeba było jednak jeszcze kilku genialnych posunięć, by mogło równać...
Husarska kopia. Cudowna broń polskiej kawalerii i sekret jej sukcesów?
Kopią posługiwali się już średniowieczni rycerze. Dopiero w dłoniach husarzy stała się jednak bronią zdolną do przebicia naraz trzech, czterech, a nawet pięciu wrogów. Jak to możliwe i czy to śmiercionośne narzędzie naprawdę nie miało żadnych wad?
Husarzom też zdarzało się uciekać z pola bitwy. Gdzie nasza "niezwyciężona" jazda poniosła największe klęski?
Husaria była niezwyciężona i nigdy nie przegrała żadnej bitwy – to przekonanie podziela wielu z nas, nawet ci, którzy dość dobrze znają historię. Niestety, należy je włożyć między bajki. Legendarna polska jazda nieraz ponosiła porażki – niektóre wyjątkowo...
Czy wreszcie odkryto przeznaczenie posągów z Wyspy Wielkanocnej? Grupa badaczy twierdzi, że zna rozwiązanie zagadki
Wyspa Wielkanocna to jedna z najbardziej odizolowanych zamieszkanych wysp na świecie. Nie ma na niej przemysłu, a ziemia nie skrywa bogactw naturalnych. Mimo to co roku wyspę odwiedza kilkadziesiąt tysięcy turystów. Wszystko przez słynne przez słynne kamienne posągi.
Zdanie, które podobno mówi wszystko o rządach Augusta III Sasa. Ale czy słusznie?
Czarna legenda potężnego ministra do dzisiaj ciąży na postrzeganiu okresu saskich rządów. Ale czy August III Sas rzeczywiście zgodził się na rolę marionetki? I czy jego najbliższy doradca doprowadził do destrukcji Rzeczypospolitej?
Początkowo to czarni handlowali czarnymi. Kiedy Europejczycy zaczęli polować na niewolników?
Polowania na niewolników i handel nimi kwitły w Afryce niemal od zarania dziejów. Do pewnego momentu proceder ten znajdował się jednak wyłącznie w rękach tubylców i muzułmańskich kupców. Kiedy do gry włączyli się także Europejczycy?
„Trzeba ludzi zrobić Polakami”. Po co powołano Komisję Edukacji Narodowej?
Nie chodziło tylko o reformę szkolnictwa. W staraniach o utworzenie Komisji Edukacji Narodowej odbijało się – nowatorskie i budzące kontrowersje – przekonanie o tym, że naród to nie tylko stany uprzywilejowane.