Nowożytność
Jaki podarek mógł obrazić władcę Moskwy? Lista niestosownych prezentów jest wyjątkowo długa
O tym, że ceremoniał dyplomatyczny to nie przelewki, nie trzeba nikogo przekonywać. Jednak na szesnasto- i siedemnastowiecznym dworze moskiewskim już pierwszy krok, czyli zwyczajowa wymiana podarków, był niemal nie do przejścia. Władca mógł poczuć się urażony nawet… zbyt...
Przepowiednie Nostradamusa. Od czego rozpoczęła się kariera słynnego astrologa i czy jego proroctwa naprawdę są tak trafne?
Przewidział podobno rewolucję francuską, dojście Hitlera do władzy i śmierć prezydenta Kennedy’ego. Za życia potrafił rozpoznać w napotkanym mnichu przyszłego papieża. Tylko czy to nie zbyt piękne, by mogło być prawdziwe?
Początki pruskiej potęgi. Jak dynastia Hohenzollernów zaczęła budować swoją pozycję w Europie?
Fryderyk II, który doprowadził Prusy do rozkwitu, nie zaczynał od zera. Już jego przodkowie zrobili wiele, by powstało silne, niezależne państwo. Jak przygotowali grunt dla wybitnego następcy?
Krótka historia masonerii według Normana Daviesa
Wolnomularzy zaciekle zwalczali między innymi faszyści, komuniści i… Kościół katolicki. Dla wielu byli (a może nawet są nadal?) wrogami publicznymi numer jeden. Ale co naprawdę o nich wiemy? O tym, skąd wzięła się masoneria i kto do niej...
Co to znaczy „wyjść jak na Zabłocki na mydle”? Kim właściwie był ten Zabłocki i ile na mydle zarobił?
Z biednego Zabłockiego, który nie umiał poradzić sobie z mydłem naśmiewano się już kilkaset lat temu. I to mimo, że rzeczony pan… nigdy chyba nie istniał.
Niewolnictwo nie kończyło się ze śmiercią. Studenci znaleźli dowody nieludzkich praktyk na uniwersytecie
Podczas badania związków Uniwersytetu Pensylwanii z niewolnictwem, młodzi naukowcy natrafili na archiwalne materiały, z których wynika, że w XVIII i XIX wieku instytucja prowadziła nielegalne eksperymenty na ciałach niewolników.
Zostanie kamień na kamieniu (recenzja: Radosław Gajda, Natalia Szcześniak „Archistorie. Jak odkrywać przestrzeń miast?”)
Ludzie umierają, dokumenty giną, pamięć się zaciera. Ale jedno pozostaje: budynki, niemi świadkowie małych i wielkich wydarzeń. Jaką historię mają do opowiedzenia?
Kiedy właściwie Matkę Boską koronowano na królową Polski?
Już w średniowieczu Polacy wierzyli w szczególną opiekę Najświętszej Maryi Panny. Kolejni władcy Rzeczpospolitej zwracali się do niej, licząc na pomoc w trudnych dla kraju momentach. Koronę na przestrzeni wieków powierzano jej aż 55 razy! Czy wiadomo, kto...
Dlaczego Napoleon storpedował w 1812 roku polskie plany powstańcze?
Polskie powstanie na Ukrainie przygotowywano niemal od momentu utworzenia Księstwa Warszawskiego. Ogromny wysiłek organizacyjny i finansowy poszedł jednak na marne. Wszystko za sprawą Napoleona, który całkowicie zlekceważył sugestie swoich doradców i pognał w głąb Rosji. Dlaczego to zrobił...
Czy „szlachcic na zagrodzie” rzeczywiście był „równy wojewodzie”?
Czy równość całej polskiej szlachty to historyczny fakt czy tylko pusty frazes? Jeśli „szlachcic na zagrodzie” był „równy wojewodzie” to dlaczego mieliśmy w Polsce tylko książąt? Dlaczego to magnateria trzęsła naszą polityką?
Zapomniane powstanie. Jak przygotowywano się do polskiego zrywu na Ukrainie?
To powstanie mogło zmienić nie tylko losy Polaków. Jego celem, oprócz odtworzenia niepodległej Rzeczpospolitej, było także udzielenie wsparcia ruszającego na Moskwę Napoleona. By je przygotować, Księstwo Warszawskie rzuciło na szalę cały swój majątek. Jaki właściwie był polski plan?
Najlepsza jazda w historii świata. Gdzie krył się sekret sukcesów husarii?
Przez niemal dwieście lat od zimnych Inflant na północy po słoneczne stepy Ukrainy dominowała jedna formacja jazdy. Każdy jednym tchem wymieni jej sukcesy: Wiedeń, Kircholm, Kłuszyno… Ale czy wiadomo, jaki był sekret tych zwycięstw?
Wyczekując szumu husarskich skrzydeł (recenzja: Johannes Sachslehner, „Wiedeń 1683. Rok, który zdecydował o losach Europy”)
Rok 1683 był to dziwny rok, w którym różne znaki na niebie i ziemi zwiastowały klęski i nadzwyczajne zdarzenia. I jednocześnie był to rok tyle razy opisywany, że wydawało się, iż nic już na ten temat nie może...
Czy kolonializm się opłacał?
Tania lub wręcz darmowa siła robocza. Korzystne warunki dla handlu. Zasoby cennych kruszców. Wydawałoby się, że mocarstwa kolonialne na podbojach mogły tylko zarobić. Ale czy na pewno?
„Szkoda czasu i atłasu”. Czy znane powiedzenie Stanisława Augusta Poniatowskiego to tylko… propagandowy trick?
Król zasłynął z zamiłowania do pochlebstw i z wyjątkowej próżności. Jak to więc możliwe, że chwalącego go literata zganił, mówiąc, że „szkoda czasu i atłasu” na puste komplementy?
Czy Polska kiedykolwiek sięgała „od morza do morza”?
Już Jan Kochanowski chwalił Polskę, która „granice swoje rozciągnęła między morza dwoje”. Ale czy miał rację? Ile jest prawdy w określeniu „Polska od morza do morza”?
Powiedzenie „jak Filip z Konopi”. Kim był ten cały Filip i co miał wspólnego z konopiami?
XIX-wieczna kronika rzuca światło na historię przestrzegającą przed politycznym nierozgarnięciem i zbędnym gadulstwem. Prawdziwa geneza powiedzenia „wyskoczyć jak Filip z Konopi” okazuje się jednak o wiele bardziej prozaiczna.
Mit Matki Polki. Skąd się wziął i czy polskie kobiety zdołały się wyzwolić spod jego działania?
W staropolskim społeczeństwie wartość kobiet oceniano na podstawie ich płodności i zdolności do wychowania dzieci. Przez wieki ideał ten ewoluował, ale jedno się nie zmieniło – Polki, strażniczki narodowej tradycji, swoje główne zadania wypełniały na łonie rodziny. Jak...
Znaleziony na dnie Morza Bałtyckiego „najstarszy szampan na świecie” jednak nie nadaje się do picia
Kiedy 8 lat temu we wraku spoczywającym na dnie Bałtyku odkryto ponad sto butelek XVIII-wiecznego szampana, świat oszalał. Podczas aukcji trunek osiągał ceny kilkunastu tysięcy euro. Radość ze znaleziska była jednak przedwczesna. Najnowsze badania wykazały, że alkohol nie...
To nie jest banalna książka o gaciach (Anna Drążkowska „Historia bielizny od XIV do końca XIX wieku”)
Nosi ją każdy (albo prawie każdy), choć na co dzień raczej jej nie widujemy. Tymczasem bielizna towarzyszy nam od wielu wieków, a jej drobne detale i zmieniające się fasony kształtowały sylwetki postaci, które zachwycają nas na płótnach dawnych...
Jak upowszechnienie zegarów zrewolucjonizowało ludzkie życie? Krótka historia mierzenia czasu według Normana Daviesa
Przed pojawieniem się czasomierzy ludzie żyli w rytmie wyznaczanym przez wschody i zachody słońca, a długość godziny różniła się w zależności od miejsca i pory roku. Dziś trudno to sobie nawet wyobrazić. Jak zegary stały się towarem masowym...
Co robił Tadeusz Kościuszko zanim został naczelnikiem powstania?
Bohater walk z Rosjanami, zasłużony dowódca, kawaler orderu Virtuti Militari. Choć wojna, w której brał udział zakończyła się klęską, Tadeusza Kościuszkę przyjmowano z respektem, a nawet – z niekłamanym podziwem.
„Słowo się rzekło, kobyłka u płotu”. Skąd się wzięło to popularne powiedzenie?
Powiedzenie o „kobyłce u płotu” krążyło po Polsce chyba już w XVII wieku. Mało kto jednak pamięta, że zgodnie z pierwotną wersją chodziło w nim o… pocałowanie rzeczonej kobyłki w zad.
Trzysta worków paszy dla wielbłądów. Skąd się wzięła kawa w Europie?
Statystyczny Europejczyk wypija dziennie 4 filiżanki kawy, co daje 160 litrów na osobę w ciągu roku. Wielu wprost nie wyobraża sobie dnia bez tego napoju. Tymczasem jego kariera na naszym kontynencie to stosunkowo świeża sprawa. I wszystko to...
Czy historycy otrzymali właśnie zupełnie nowe narzędzie do badania dziejów Europy? Ci naukowcy twierdzą, że tak
Grupa kilkunastu naukowców z różnych dziedzin postanowiła przebadać aktywność budowniczych w Europie na podstawie używanego przez nich drewna. Co to ma wspólnego z cenami żywności i wybuchami zarazy? Jak się okazuje, bardzo wiele.