Historia życia codziennego i obyczajów
Dżuma starsza niż przypuszczano – czarna śmierć mogła zabijać już 5 tysięcy lat temu
W pochodzących sprzed 5 tysięcy lat szczątkach 20-letniej kobiety znalezionych w Szwecji naukowcy odkryli DNA pałeczek dżumy. To jak dotychczas najstarszy ślad śmiercionośnej bakterii, która dziesiątkowała europejskie miasta w średniowieczu.
Czy „szlachcic na zagrodzie” rzeczywiście był „równy wojewodzie”?
Czy równość całej polskiej szlachty to historyczny fakt czy tylko pusty frazes? Jeśli „szlachcic na zagrodzie” był „równy wojewodzie” to dlaczego mieliśmy w Polsce tylko książąt? Dlaczego to magnateria trzęsła naszą polityką?
To one uczyły Polki, jak się ubierać. Ikony przedwojennej mody
Greta Garbo, Gloria Swanson i Clara Bow? Bynajmniej! Prawdziwe elegantki w II Rzeczpospolitej marzyły raczej, by wyglądać jak Pola Negri, Jadzia Smosarska lub Zula Pogorzelska. Poznajcie kobiety, które niemal sto lat temu pokazały Polkom, jak się ubierać.
Orgazm zamiast znicza? Zdaniem norweskiego profesora Etruskowie wierzyli, że jest niezbędny aby wyprawić zmarłych na drugą stronę
Norweski profesor archeologii klasycznej, który ze swej chłodnej ojczyzny kilkudziesiąt lat temu przeniósł się do słonecznej Italii odkrył coś zaskakującego. Jego zdaniem Etruskowie wyprawiali swoich zmarłych na tamten świat z pomocą seksu, tańca i krwawych rytuałów.
Historycy dostali nowe narzędzie do prowadzenia badań – pomoże im technologia rozpoznawania twarzy
Nauka związana z cyfrową identyfikacją ludzi na podstawie unikalnych cech ich ciała nie raz znalazła już zastosowanie w badaniach historycznych. Teraz pomoże również w identyfikowaniu anonimowych Amerykanów z XIX-wiecznych portretów.
Dlaczego w Polsce tak popularne stało się określenie „żydokomuna”?
W międzywojennej Polsce połączenie antykomunizmu z antysemityzmem nie było niczym niezwykłym. Wróg – Żyd i komunista – ucieleśniał wszystko, co rzekomo zagrażało polskiej i katolickiej Rzeczpospolitej. Skąd wziął się ten stereotyp i czy miał oparcie w rzeczywistości?
Tego Gomułka nie przewidział. Rozbierane zdjęcia francuskiej aktorki stały się jednym z ważnych „osiągnięć” odwilży
Odwilż, która nastąpiła po dojściu Władysława Gomułki do władzy w 1956 roku, jest kojarzona przede wszystkim ze zmianami politycznymi. Powiew wolności był jednak odczuwalny także w innych sferach życia. Zwłaszcza kiedy okazało się, że można nareszcie zerwać ze...
Bunt i bezradność (Ewa Winnicka, Cezary Łazarewicz, „1968. Czasy nadchodzą nowe”)
Chyba niewiele jest miejsc, do których nie dotarły choćby echa fali protestów, jaka przetoczyła się przez świat w 1968 roku. Także w Polsce odczuli je wszyscy, pomimo że nie mieliśmy u siebie „szalonego miesiąca maja” ani „lata miłości”....
Zapomniana historia brytyjskiej stolicy (Peter Ackroyd „Londyn. Miasto queer. Historia od czasów rzymskich po dzień dzisiejszy”)
Czy parady równości i spory o tolerancję seksualną to problemy charakterystyczne tylko dla współczesności? Bynajmniej. A czy na „takie tematy” wypada pisać historykowi? Oczywiście! Może przede wszystkim dlatego, że niektórzy wciąż uznają je za tematy tabu.
Co szczurza dieta może nam powiedzieć o życiu codziennym naszych przodków?
Naukowcy przebadali szczątki XIX-wiecznych szczurów, które zamieszkiwały Toronto i okolice i odkryli, że „miastowe” gryzonie żywiły się mięsem, podczas gdy ich kuzyni z terenów wiejskich byli raczej wegetarianami. No dobrze, ale co to ma wspólnego z historią ludzi?...
Mit Matki Polki. Skąd się wziął i czy polskie kobiety zdołały się wyzwolić spod jego działania?
W staropolskim społeczeństwie wartość kobiet oceniano na podstawie ich płodności i zdolności do wychowania dzieci. Przez wieki ideał ten ewoluował, ale jedno się nie zmieniło – Polki, strażniczki narodowej tradycji, swoje główne zadania wypełniały na łonie rodziny. Jak...
To nie jest banalna książka o gaciach (Anna Drążkowska „Historia bielizny od XIV do końca XIX wieku”)
Nosi ją każdy (albo prawie każdy), choć na co dzień raczej jej nie widujemy. Tymczasem bielizna towarzyszy nam od wielu wieków, a jej drobne detale i zmieniające się fasony kształtowały sylwetki postaci, które zachwycają nas na płótnach dawnych...
Po papier toaletowy można było stać nawet kilka dni. Kolejki sklepowe za PRL-u
Rodziły się w nich przyjaźnie, wylęgał się społeczny ferment, a pomysłowi zarabiali wcielając się w „zawodowych staczy”. Nawet ubecja uważała kolejki sklepowe za nieodzowne źródło informacji o nastrojach społeczeństwa.
Starożytni Egipcjanie nosili skarpetki w kolorowe paski! Dzięki naukowcom z British Museum wiemy nawet, jak je farbowali
Starożytnych Egipcjan wyobrażamy sobie raczej w sandałach i płóciennej przepasce na biodrach, co najwyżej w dłuższej szacie. Tymczasem, jak pokazały wykopaliska z lat 1913-1914, mieszkańcy kraju faraonów nosili także skarpetki. I to w kolorowe paski.
Pumpkin spice latte 3500 lat temu? Niewykluczone. Naukowcy znaleźli dowód, że najważniejszy składnik aromatycznej kawy stosowano już wtedy
Wraz z końcem wakacji w kawiarniach sieciowych rozpoczyna się sezon na kawę z dyniowo-korzennym syropem. Nieodzownym składnikiem kultowego napoju jest gałka muszkatołowa. Jak się okazuje, przyprawy tej używano już wtedy, gdy starożytni Grecy zaczęli pisać pierwsze eposy.
Jak bardzo śmierdziały średniowieczne miasta?
Brak kanalizacji. Niechęć do kąpieli. Zatkane odpadami rzeki. To, co wiemy o życiu w średniowiecznym mieście pozwala stwierdzić, że nie było ono usłane różami. I na pewno nimi nie pachniało.
Trzysta worków paszy dla wielbłądów. Skąd się wzięła kawa w Europie?
Statystyczny Europejczyk wypija dziennie 4 filiżanki kawy, co daje 160 litrów na osobę w ciągu roku. Wielu wprost nie wyobraża sobie dnia bez tego napoju. Tymczasem jego kariera na naszym kontynencie to stosunkowo świeża sprawa. I wszystko to...
Sławojka. Dlaczego wszystkie wiejskie wychodki nazwano imieniem premiera Felicjana Sławoja-Składkowskiego?
„Ustępy powinny być nie tylko suche, ale gruntownie szorowane, tak aby używanie sedesu nie budziło wstrętu” – podkreślał minister Sławoj Składowski w jednym ze swoich słynnych okólników.
Śmierć w obozie. Wspomnienia Polki, która przeżyła piekło łagrów
Najgorsze w łagrach były zimy. To wtedy zaczynała się prawdziwa katorga. Ekstremalne warunki i ciężka fizyczna praca dla wielu okazywały się nie do zniesienia. O tym, do czego prowadziły powszechne w obozie rozpacz i desperacja, opowiada Stefania, więźniarka...
Jak wyglądały porody w średniowiecznej Europie?
„Obarczę cię niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci” – tę karę, nałożoną na Ewę za zerwanie zakazanego owocu, średniowieczne kobiety poznały aż za dobrze. Ciąża i poród wiązały się w ich czasach ze śmiertelnym...
W Turcji znaleziono słoiczek nawilżającego kremu pod oczy liczący 2200 lat
Stereotyp każe myśleć, że krem znaleziono w domu należącym do starożytnej elegantki. Tymczasem, jak dowodzą archeolodzy pracujący w antycznym mieście Aizanoi, nic bardziej mylnego.
Co starożytny garnek sera ma wspólnego z analizą rozprzestrzeniania się rolnictwa? Jak się okazuje, bardzo dużo
Choć dzisiejsza Chorwacja Polakom kojarzy się głównie z popularną destynacją urlopową, warto wiedzieć, że Półwysep Bałkański był bramą, przez którą przeniknęło do Europy rolnictwo. A pakowanie sera w gliniane garnki pomogło pierwszym rolnikom podróżować.
Naukowcy dowiedli, że wynajdując rolnictwo człowiek przypadkiem stworzył najpopularniejszy gatunek wróbla
Wróbel domowy jest bohaterem wierszyków, dziecięcych czytanek i ilustracji w elementarzach. Jako, że jest wszechobecny, naukowcy nie przykładali specjalnej wagi do jego obserwacji i badania. Tymczasem okazuje się, że te ptaki towarzyszą nam odkąd nauczyliśmy się uprawiać zboże.
Sto lat temu Amerykanie byli zszokowani i zniesmaczeni niewdzięcznością Polaków. Czy słusznie?
„Sądzę, że zdaniem polskiego rządu podejmowanie działalności charytatywnej w Polsce stanowi przywilej”. Tymi słowami w 1921 roku amerykański ambasador nad Wisłą scharakteryzował postawę naszych władz. Skąd aż tak negatywna opinia?
„Jakiś wariat co godzinę grał z wieży na trąbie”. Dlaczego w Krakowie wciąż grają hejnał?
Hejnał rozbrzmiewa od setek lat. Kiedyś wyznaczał godziny otwierania i zamknięcia bram miejskich i ostrzegał przed niebezpieczeństwami. Dzisiaj nie służy niczemu. Dlaczego nigdy z niego nie zrezygnowano?