Historia powszechna
Dzieci rewolucji przemysłowej. Kto naprawdę zbudował współczesny świat?
Siedmiolatek, narażający swoje życie podczas czyszczenia kominów. Ośmiolatka, pracująca jako gospodyni domowa. I sześciolatki w kopalniach. Bez udziału dzieci dziewiętnastowieczna rewolucja przemysłowa mogłaby w ogóle nie dojść do skutku. Dlaczego tak mało się o tym mówi?
Średniowieczna wikińska wojowniczka pochodziła z obszaru Polski? Niezwykłe odkrycie polskiego badacza
Na duńskiej wyspie Langeland już wiele lat temu archeolodzy odkryli wikiński cmentarz, a na nim – zagadkowy grób kobiety. Dopiero teraz jednak polski badacz dr Leszek Gardeła zdołał go zidentyfikować. Wojowniczka, która została w nim pochowana, prawdopodobnie miała...
O włos od katastrofy. Jak niewiele brakowało, by naszą cywilizację zmiotła z powierzchni ziemi wojna nuklearna?
Po Hiroszimie i Nagasaki ludzkość wkroczyła w nowy wiek. Broń jądrowa stała się motywem przewodnim kolejnych dekad, a wizja wojny ostatecznej spędzała sen z powiek dorosłym i dzieciom. Właśnie te dziwne, straszne czasy atomowego terroru opisuje Rodric Braithwaite...
Do pogromu kieleckiego pośrednio przyczynili się Niemcy? „Trzeba pokazać ich wpływ na to, co się działo” – mówi wiceprezes IPN
Historycy do dziś spierają się o to, czy kielecka zbrodnia na Żydach 4 lipca 1946 roku, miała charakter spontaniczny, czy raczej była wynikiem zaplanowanej prowokacji. Zdaniem wiceprezesa IPN przy analizowaniu tego i innych incydentów w relacjach polsko-żydowskich należy...
W przebraniu mężczyzny walczyła o niepodległość swojego kraju. Właśnie wyszły na jaw nowe fakty z jej biografii
Choć była bohaterką (a właściwie bohaterem, bo walczyła w męskim przebraniu i pod „pseudonimem”) wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, dotychczas niewiele było sprawdzonych informacji na temat jej życia. Jednak dzięki pamiętnikowi z XVIII wieku, który właśnie ujrzał światło...
Niebezpieczna alchemia. Te eksperymenty kosztowały życie angielskiego króla i niemal zabiły Newtona
Poszukiwanie kamienia filozoficznego swego czasu było ulubioną rozrywką uczonych. Ich laboratoria obfitowały w groźne substancje, więc zdarzało się, że badania miały opłakane skutki. Alchemiczne ambicje zabiły m.in. Karola II. Mało brakowało, by także wybitny fizyk, Isaac Newton, podzielił...
Unia lubelska jak Trójmorze? „Chylimy czoła przed naszymi przodkami za powołanie wizjonerskiej Rzeczpospolitej Obojga Narodów”
We wspólnym oświadczeniu, przygotowanym w związku z 450. rocznicą zawarcia unii lubelskiej, Andrzej Duda i prezydent Litwy, Dalia Grybauskaite, porównali XVI-wieczne porozumienie do polityczno-gospodarczej inicjatywy Trójmorza. Podkreślili też gotowość do „chronienia ideałów niepodległości, jedności i solidarności”.
Archeolodzy odkryli tajemniczy grobowiec na słynnej „Wyspie Druidów”. Czy w końcu dowiemy się czegoś o jej starożytnych mieszkańcach?
Na walijskiej wyspie Anglesey archeolodzy natrafili na pochodzący sprzed 4000 lat kopiec pogrzebowy. I choć jest on znacznie starszy niż sami druidzi, którzy mieli mieszkać tam u progu naszej ery, badacze mają nadzieję, że pomoże on w rozwikłaniu...
I żyli długo i (nie)szczęśliwie? Jak wyglądała miłość w czasach średniowiecza?
Aranżowane małżeństwa zawierane z rozsądku lub dla korzyści finansowych i politycznych, przedmiotowe traktowanie kobiet i wszechobecne przykazy kościelne – mogłoby się wydawać, że w mrocznych wiekach nie było miejsca na romantyczne porywy serca opiewane w rycerskich eposach. Ale...
Kto tak naprawdę ją wymyślił? Krótka historia propagandy według Normana Daviesa
Jej rozkwit przypada na XX wiek, kiedy w systemach totalitarnych media jednogłośnie wpajały obywatelom narzucone przez władzę przekonania. Ale propagandyści działali już wiele wieków przed tym, jak bolszewicy i naziści wkroczyli na scenę historii. Gdzie zrodziła się współczesna...
Krzyżowcy z ostatniej krucjaty zginęli, bo bali się spróbować egzotycznego jedzenia? Kontrowersyjna diagnoza francuskich badaczy
Krucjata do Tunisu w 1270 roku zakończyła się spektakularną klęską. Rycerze nie zdążyli nawet wykazać się w boju, bo zdziesiątkowała ich epidemia. Długo uważano, że winną śmierci krzyżowców była dżuma, jednak najnowsze analizy wskazują, iż sami ściągnęli na...
„Znakomicie sprawdził się w obliczu wroga”. Jak przebiegała kariera wojskowa Josefa Mengelego?
Anioł Śmierci z utęsknieniem wypatrywał wojny i jeszcze przed jej wybuchem przeszedł szkolenie wojskowe, by później móc dołączyć do najbardziej fanatycznej formacji w armii III Rzeszy – Waffen SS. To w niej stawiał pierwsze kroki na froncie. Zanim...
Szkoły dla obdartusów. Gdzie trafiały dzieci zbyt zabiedzone, by przyjęły je „normalne” placówki?
W XIX wieku dla wielu najmłodszych edukacja stanowiła niedostępny luksus. Dopiero kiedy w połowie stulecia pojawiły się „szkoły dla obdartusów”, tysiące dzieci zdobyło szanse na to, by nauczyć się pisać i czytać. Na lekcje chodziły po pracy –...
Do czego może prowadzić przeludnienie miast? Naszych przodków 9000 lat temu popchnęło do mordowania sąsiadów
Problem przeludnienia miast jest równie stary co… same miasta – przekonują badacze. Z najnowszych analiz wynika, iż już 9000 lat temu mieszkańcy jednej z pierwszych neolitycznych „metropolii”, żyli w takim tłoku, że do domów musieli wspinać się przez...
Kiedy Europejczycy zaczęli stronić od kąpieli?
Podczas gdy starożytni Grecy i Rzymianie kąpali się właściwie codziennie, średniowieczni i renesansowi władcy oraz uczeni często byli na bakier z higieną. Dlaczego czysta woda nagle przestała „dodawać zdrowia”, a mycie się uznano za grzech? I co miała...
„Druga połowa świata”. Jak ciężko musiały pracować dzieci jeszcze dwieście lat temu?
U progu rewolucji przemysłowej widok siedmiolatka zmierzającego o świcie do pracy w fabryce czy kopalni nie był niczym niezwykłym. Codziennie setki tysięcy maluchów wychodziło z domów i przytułków, by harować przez kilkanaście godzin z narażeniem zdrowia i życia....
Co polskie elity w 1917 roku myślały o bolszewikach? Że utrzymają się u władzy najwyżej przez kilka miesięcy – twierdzi badacz z Białegostoku
Upadek słabego rządu Kiereńskiego nie był dla nikogo nad Wisłą szczególnym zaskoczeniem. Jak się okazuje, po jego następcach – bolszewikach – także nie obiecywano sobie zbyt wiele. Co o dojściu Lenina do władzy myśleli polscy politycy i dziennikarze...
Które państwa europejskie zachowały neutralność w czasie II wojny światowej i jak im się to udało?
Wbrew częstym wyobrażeniom II wojna światowa nie ogarnęła całego Starego Kontynentu. Kilku państwom udało się uchronić przed wojenną zawieruchą. O które państwa chodzi i jaką cenę zapłaciły za pokój? O „strefie neutralnej” w pogrążonej w konflikcie Europie opowiada...
Kobiety słabego charakteru i lekkich obyczajów. Czy średniowieczne prostytutki miały jakieś prawa?
Oficjalnie w średniowieczu biznes erotyczny nie był do końca legalny, ale władze przymykały oko na panie parające się prostytucją, a mężczyźni – naturalnie – chętnie korzystali z ich wdzięków. Jakie prawa przysługiwały ówczesnym damom lekkich obyczajów? I czy...
Jak Drakula prowadził (i zwyciężał) wojny? I czy faktycznie wszyscy jego jeńcy trafiali na pal?
Hospodar wołoski Wład Palownik, znany również jako Drakula, przeszedł do historii jako „miłośnik” kary śmierci przez nabijanie na pal. Zanim jednak dochodziło do bestialskiej egzekucji, książę musiał… pojmać przyszłe ofiary. Dzięki nowym znaleziskom w rejonie Swisztowa w Bułgarii...
Co naszyjnik z oskórowanych ludzkich czaszek miał wspólnego z upadkiem cywilizacji Majów?
Makabryczne trofea odkryte niedawno przez archeologów w Belize w Ameryce Środkowej, być może pomogą naukowcom rozwiązać tajemnicę upadku klasycznej cywilizacji Majów. Do dziś nie wiadomo, dlaczego nagle zatrzymała się ona w rozwoju i po prostu zniknęła. Czy dzięki...
Na czym polegało wiktoriańskie wychowanie? Bestialskie kary w dawnych przytułkach
Na początku XIX wieku wierzono w to, że najlepszym przyjacielem wychowawcy jest rózga. Dzieci na każdym kroku spotykały się karami, często wyjątkowo brutalnymi. Tak było w przytułku, do którego trafił mały Charlie. Chłosty wymierzonej swojemu koledze chłopiec nie...
Straciło tam życie więcej ludzi niż w Auschwitz. Co wiemy o jednym z najgorszych radzieckich łagrów?
Ta część powojennej historii wciąż nie została dokładnie opisana, choć przez system radzieckich łagrów przeszły miliony ludzi. Niektóre z obozów cieszą się szczególnie złą sławą. O jednym z najgorszych – Workutałagu – opowiada profesor Norman Davies.
Henryk VIII wcale nie rozstał się z Anną z Kleve, bo była zbyt brzydka. Nowa, kontrowersyjna teoria brytyjskiej historyczki
Łącznie miał sześć żon, z którymi bynajmniej nie żył długo i szczęśliwie. Czwartą z kolei, Annę z Kleve, po pół roku odprawił i anulował małżeństwo, ponieważ. jak twierdził sam Henryk VIII: „[Anna] nic nie ma w sobie pięknego...
Matki, żony, kochanki i... mniszki. Jak bardzo trudne było życie średniowiecznych kobiet?
Zachować dziewictwo do ślubu, dużo się modlić, urodzić syna i nie pożegnać się przy tym ze światem – tak podobno przedstawiała się lista „aspiracji” średniowiecznej niewiasty. Ale czy na pewno? Autorzy bestsellerowej serii przekonują, że z punktu widzenia...