„Znakomicie sprawdził się w obliczu wroga”. Jak przebiegała kariera wojskowa Josefa Mengelego?
![Josef Mengele na froncie wschodnim służył w szeregach Dywizji Pancernej "Wiking". Josef Mengele na froncie wschodnim służył w szeregach Dywizji Pancernej "Wiking".](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/Dywizja-Wiking-Bundesarchiv-Altstadt-mini-340x340.jpg)
fot.Bundesarchiv/Altstadt/CC-BY-SA 3.0 Josef Mengele na froncie wschodnim służył w szeregach Dywizji Pancernej „Wiking”.
Anioł Śmierci z utęsknieniem wypatrywał wojny i jeszcze przed jej wybuchem przeszedł szkolenie wojskowe, by później móc dołączyć do najbardziej fanatycznej formacji w armii III Rzeszy – Waffen SS. To w niej stawiał pierwsze kroki na froncie. Zanim trafił do Auschwitz, zyskał opinię „utalentowanego oficera” – ale pokusa wykorzystania „materiału ludzkiego” z Auschwitz okazała się zbyt wielka…
Mengele traktował wojnę – co można wyczytać w jego pamiętnikach – jako „ostatnią desperacką walkę narodu niemieckiego w obronie swojego zagrożonego istnienia”. Choroba nerek miała jednak odwlec mobilizację Mengelego aż do lata 1940 roku, kiedy to został przydzielony do jednostki wojskowej w Kassel jako oficer medyczny. Służbę tę pełnił jedynie przez miesiąc.
W obliczu „arcywroga”
W sierpniu awansowany na Untersturmführera, podporucznika, dołączył do Waffen SS, uznawanej za najbardziej fanatyczną formację w armii Hitlera. Po raz pierwszy Mengele wziął udział w walce w czerwcu 1941 roku – został wysłany na Ukrainę, gdzie po kilku dniach przyznano mu Krzyż Żelazny drugiej klasy. Jego żona pisała do przyjaciela:
Wreszcie otrzymał długo oczekiwane wezwanie do wojska. Stacjonuje teraz na Ukrainie, w tym upale. Już w pierwszych dniach otrzymał EK2 [Krzyż Żelazny drugiej klasy]. Napięcie musi być ogromne, a jednak ich entuzjazm nie uległ jeszcze wyczerpaniu – zwłaszcza teraz, w ogniu walki i […] w obliczu „arcywroga”. Pozdrawiam. Heil Hitler […].
![Zaledwie kilka dni po tym jak Mengele trafił na front otrzymał Krzyż Żelazny II klasy. Zaledwie kilka dni po tym jak Mengele trafił na front otrzymał Krzyż Żelazny II klasy.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/Krzyż-Zelazny-II-Klasy-404x600.jpg)
fot.domena publiczna Zaledwie kilka dni po tym jak Mengele trafił na front otrzymał Krzyż Żelazny II klasy.
Okres poprzedzający wysłanie na Ukrainę Mengele spędził w okupowanej Polsce jako członek Sekcji Genealogicznej Biura do spraw Ras i Przesiedleń. Pod bezpośrednimi rozkazami Himmlera zespoły lekarzy SS oceniały przydatność rasową ludzi, którzy mieli osiedlić się na nowo zdobytych terenach. Czteropunktowy program Himmlera, w którego realizacji Mengele aktywnie uczestniczył, wyglądał następująco:
(1) Zaanektowane terytoria mają zostać dokładnie oczyszczone z nie -Aryjczyków;
(2) osoby utrzymujące, że są Aryjczykami, mają zostać poddane kontroli na podstawie przedstawionych dowodów, a w ich braku – przy pomocy badań rasowych; osoby podpadające pod wątpliwe kategorie, jak również „odszczepieńcy” niemieccy [antynaziści i polonofile] zostaną poddani segregacji i specjalnemu traktowaniu celem zagwarantowania ich „reedukacji i właściwego zachowania”;
(3) osoby zdradzające cechy aryjskie mają zostać poddane badaniom, w celu stwierdzenia, czy ich przodkowie zostali „spolonizowani”; przypadki pozytywne zostaną usunięte z Polski celem lepszej regermanizacji na terytorium Rzeszy;
(4) podobne procedury mają zostać zastosowane w stosunku do polskich sierot i dzieci znajdujących się pod opieką publiczną.
W styczniu 1942 roku Mengele został członkiem służby medycznej dywizji Waffen SS „Wiking”. Dywizja ta wkroczyła głębiej na teren Związku Radzieckiego niż jakakolwiek inna jednostka niemiecka po rozpoczętej w czerwcu poprzedniego roku inwazji. Większość czasu Mengele spędzał za linią frontu, na pozycjach obronnych, prawdopodobnie walcząc z partyzantami. W lipcu dywizja „Wiking” została z powrotem przesunięta na front, aby wziąć udział w krwawej, pięciodniowej bitwie o Rostów i Batajsk.
W tym właśnie okresie Mengele otrzymał Krzyż Żelazny pierwszej klasy. Irene wspominała: „Dostał swój Krzyż Żelazny za wyciągnięcie dwóch rannych żołnierzy z płonącego czołgu pod ostrzałem wroga i udzielenie im pierwszej pomocy”. Jeden z oficerów sztabowych dywizji „Wiking” napisał, że Mengele „znakomicie sprawdził się w obliczu wroga”, a główny oficer medyczny dywizji określał go jako „wyjątkowo utalentowanego oficera medycznego”. Mengele otrzymał również Czarną Odznakę Rannych oraz Medal za Opiekę nad Narodem Niemieckim.
![Powyższy tekst stanowi fragment książki Geralda Posnera i Johna Ware’apod tytułem „Mengele. Polowanie na Anioła Śmierci z Auschwitz” (Znak Horyzont 2019). Kup z rabatem na empik.com. Powyższy tekst stanowi fragment książki Geralda Posnera i Johna Ware’apod tytułem „Mengele. Polowanie na Anioła Śmierci z Auschwitz” (Znak Horyzont 2019). Kup z rabatem na empik.com.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2019/05/mengele-Bamer-600x360.jpg)
Powyższy tekst stanowi fragment książki Geralda Posnera i Johna Ware’a „Mengele. Polowanie na Anioła Śmierci z Auschwitz” (Znak Horyzont 2019). Kup z rabatem na empik.com.
„To dla dobra nauki”
Pod koniec 1942 roku Mengele został z powrotem przeniesiony do Biura do spraw Ras i Przesiedleń; tym razem jednak znalazł się w jego centrali, w Berlinie. Fakt, iż Mengele działał pod egidą SS i Biura Lekarskiego Policji, odpowiedzialnego za nadzór medyczny obozów zagłady, sugeruje, że został stosunkowo wcześnie wtajemniczony w projekt planu „ostatecznego rozwiązania”.
Plan ten był forsowany przez Hitlera już w lecie 1941 roku, ale decyzja o przyjęciu go jako oficjalnego stanowiska partii została podjęta dopiero w styczniu 1942 roku przez grupę piętnastu wysoko postawionych urzędników na tajnym posiedzeniu w podberlińskim Wannsee. Bardzo prawdopodobne, że po odkryciu, jak wielkie ilości przydatnego do doświadczeń „materiału ludzkiego” znajdują się w obozie Auschwitz, Mengele robił wszystko, aby zostać tam przeniesiony. Równie prawdopodobne jest, że działał w porozumieniu z profesorem von Verschuerem, który z pewnością miał udział w przeniesieniu Mengelego z frontu wschodniego z powrotem do Berlina.
W lecie 1942 roku von Verschuer był już dyrektorem Instytutu Cesarza Wilhelma w Berlinie i nadzorował projekty badawcze z zakresu czystości rasowej. W czerwcu, kiedy Mengele służył jeszcze w dywizji „Wiking” na froncie wschodnim, von Verschuer zwierzył się koledze, że planuje „zabrać ze sobą moich współpracowników, najpierw Schadego i Grebego, później Mengelego i Fromma”. W styczniu 1943 roku von Verschuer w liście do innego znajomego napisał, że „mój asystent Mengele został przeniesiony na placówkę w Berlinie, aby w wolnych chwilach mógł pracować dla Instytutu”.
![Josef Mengele (pierwszy z lewej) znalazł się na pierwszym miejscu listy najbardziej poszukiwanych nazistowskich zbrodniarzy.](https://s.twojahistoria.pl/uploads/2018/03/1024px-Josef_Mengele_Richard_Baer_Rudolf_Hoess_Auschwitz._Album_Höcker-600x407.jpg)
fot.Karl-Friedrich Höcker/domena publiczna Josefowi Mengelemy (w środku) bardzo zależało na przeniesieniu do Auschwitz.
Dr Benno Müller-Hill z Uniwersytetu w Kolonii, mający dostęp do prywatnych dokumentów von Verschuera, jest przekonany, że to von Verschuer skłonił Mengelego do rozpoczęcia następnego – tragicznego – etapu w jego karierze. „Gotów byłbym się założyć, że namówił go, by pojechał do Auschwitz”, twierdzi Müller-Hill. „Powiedział pewnie coś w rodzaju: «Tam drzemią wielkie możliwości. Wiele ras, wiele narodów. Spróbuj. To dla dobra nauki»”.
Po przeniesieniu do Berlina Mengele został awansowany do stopnia Hauptsturmführera, kapitana. W maju 1943 roku nadeszło oczekiwane wezwanie. Przed końcem miesiąca Mengele znajdował się już w otoczonym drutem kolczastym obozie położonym w bagnistej dolinie, o godzinę drogi od Krakowa, w południowej Polsce. Było to Auschwitz; dla uwielbiających skróty Niemców – „KZ”, czyli Konzentrationslager, obóz koncentracyjny.
Źródło:
Powyższy tekst stanowi fragment książki Geralda Posnera i Johna Ware’a Mengele. Polowanie na Anioła Śmierci z Auschwitz, wydanej nakładem wydawnictwa Znak Horyzont. Kup z rabatem na empik.com.
Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, tekst w nawiasach kwadratowych, wytłuszczenia oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst został poddany podstawowej obróbce redakcyjnej w celu wprowadzenia częstszego podziału akapitów. Dla zachowania jednolitości tekstu usunięto przypisy znajdujące się w wersji książkowej.
Polowanie na Anioła Śmierci w książce:
![](https://s.paskarz.pl/files/covers/card/b140/Ware-Posner_Mengele_500pcx.jpg)
John Ware, Gerald Posner
Mengele
Sklep | Format | Zwykła cena | Cena dla naszych czytelników |
paskarz.pl | 49.90 zł | 33.93 zł idź do sklepu » |
Artykuł ciekawy, ale fragment o Dywizji Wiking, która weszła głębiej do ZSRR niż inna dywizja niemiecką, jest dla mnie nie zrozumiały.