Inne
Małżeństwo z powstania warszawskiego. Jak wyglądał ślub Jana Nowaka-Jeziorańskiego i „Grety”?
Na początku września 1944 roku powstańcy stracili już nadzieję na wygraną. Pod naporem Niemców padały kolejne dzielnice miasta. Nie ma chyba gorszego momentu na ślub – a jednak wielu walczących spieszyło się, by zdążyć z małżeńską przysięgą, zanim...
Templariusze. Rozkwit i upadek zakonu świętych wojowników
Są prawdziwymi ikonami popkultury. W powieściach, serialach, filmach i grach wideo przedstawiano ich zwykle jako żądne władzy i bogactwa szwarccharaktery. A jaka była prawda? O tym można się przekonać, sięgając po książkę Dana Jonesa „Templariusze. Rozkwit i upadek...
Największym wrogiem "Solidarności" wcale nie był Jaruzelski. Ten działacz walczył przeciwko jej legalizacji do samego końca
„Jeden związek w jednym zakładzie” – dla kierującego się tym hasłem szefa OPZZ „Solidarność” była niemal śmiertelnym zagrożeniem. Zrobił wszystko, by zniweczyć plan jej odrodzenia… i paradoksalnie przysporzył Lechowi Wałęsie popularności.
Najwspanialsi polscy dowódcy. Jak prezentuje się ich nowa lista?
Polska, wciśnięta między wrogie potęgi, nigdy nie cieszyła się zbyt długimi okresami pokoju. Stała się poligonem, na którym zdolni dowódcy mieli szansę rozbłysnąć swoim największym geniuszem. O przedstawienie ich panteonu pokusiła się grupa autorów związanych z portalem Ciekawostki...
Czy starożytni Rzymianie sprowadzali tanie wina z zagranicy? Badaczka z Instytutu Archeologii UJ wyjaśnia
Dotychczas wśród badaczy dominowało przekonanie, że w piwniczkach starożytnych Rzymian znajdowały się głównie lokalne wina. Importowano podobno jedynie trunki najlepszej jakości. Dokładniejsze badania sugerują jednak, że mogło być zupełnie inaczej. Czyżby Rzymianie sprowadzali tanie wina z zagranicy?
To była jedna z najbardziej zabójczych substancji w dziejach. Co robił z ciałem ofiary cyklon B?
W poszukiwaniu najwydajniejszej metody „ostatniego rozwiązania” Niemcy nie cofali się przed niczym. Skoro ludność żydowska stanowiła dla nich insekty, postanowili pozbyć się jej w taki sam sposób – za pomocą zabójczego pestycydu znanego jako cyklon B.
Naukowcy czy szarlatani? Krótka historia alchemii według Normana Daviesa
Byli specjalistami od wszystkiego. Przywracali płodność, leczyli, a nawet… nadzorowali kopalnie. Uważali się za reformatorów, zgłębiających tajniki działania umysłów i materii. Europejczycy przełomu XVI i XVII wieku wierzyli im bez zastrzeżeń – ale czy słusznie?
Polskie Radio w Londynie. Jak daleko sięgała brytyjska wojenna cenzura?
Rząd na emigracji kontaktował się z Polakami w kraju między innymi za pośrednictwem Polskiego Radia i BBC. Politycy musieli jednak godzić się na ingerencję brytyjskich cenzorów. A ta nie zawsze była skromna – zwłaszcza po tym, jak w...
Życie robotnic przymusowych w III Rzeszy. Jak przetrwały lata morderczej pracy?
Liczba publikacji poświęconych drugiej wojnie światowej mogłaby wskazywać, że o tym okresie dziejów wiemy już niemal wszystko. A jednak co jakiś czas okazuje się, że wątków mało znanych wystarczy dla kolejnego pokolenia badaczy.
Historia ostatniej dekady, jakiej nie znacie. Które wydarzenia przesądziły o kształcie współczesnego świata?
Ostatnie lata przyniosły ze sobą szereg przełomowych zmian – twierdzi Timothy Snyder, wybitny amerykański historyk. Problem w tym, że niekoniecznie są to zmiany na lepsze. Co gorsza, niektórych możemy nawet nie zauważać. O czym trzeba wiedzieć, żeby zrozumieć,...
Jak bardzo bogaci byli templariusze?
Gdyby templariuszy przenieść z początku XIV do XXI wieku, pod względem rocznego dochodu sytuowaliby się na poziomie Facebooka. Co składało się na fortunę słynnych zakonników i skąd właściwie ją wzięli?
„Najważniejsza decyzja od wprowadzenia stanu wojennego”. Jak doszło do uchwalenia ostatniej amnestii w PRL-u?
W drugiej połowie lat 80. członkom antykomunistycznej opozycji w PRL wciąż groziły wieloletnie wyroki. Naciski na wypuszczenie więźniów sumienia stopniowo się jednak nasilały. Władza, która nie zamierzała rezygnować z represji, stanęła przed prawdziwym dylematem. Jak go rozwiązano?
Kiedy ujawniono zbrodnię katyńską, Anglicy byli oburzeni… na Polaków. Jak pisano o makabrycznym odkryciu?
Niedługo po tym, jak świat dowiedział się o odkryciu masowych grobów oficerów polskich w Katyniu, Jan Nowak-Jeziorański został wysłany z poselstwem do Sztokholmu. Miał tam okazję przyjrzeć się zagranicznej prasie – i przeżyć „największy wstrząs” od początku wojny....
Co jedli na kolację średniowieczni mieszczanie?
Kilka rodzajów noży. Wymyślne mięsiwa. Drogie przyprawy. W średniowieczu obfite uczty odbywały się nie tylko na zamkach – mieszczanie, zwłaszcza ci bogatsi, także nie oszczędzali na jedzeniu. A przebieg posiłku regulowały równie surowe zasady.
Co jadali nasi przodkowie z Pomorza? Nowe ustalenia archeologów
Z najnowszych analiz wynika, że ludność zamieszkująca kilka tysięcy lat temu tereny nad Zatoką Pucką miała bardzo urozmaiconą dietę. Jak ustalili eksperci, poza rybami oraz fokami na ich stołach gościły również inne gatunki zwierząt. Jakie dokładnie?
To ich zasługą było największe zwycięstwo amerykańskiej floty w II wojnie światowej
Stoczona w czerwcu 1942 roku bitwa o Midway była punktem zwrotnym wojny na Pacyfiku. Amerykanie nie dali się zaskoczyć Japończykom i odnieśli spektakularne zwycięstwo. Jak to możliwe? Wszystko dzięki niewielkiej grupce osób…
Kto naprawdę postrzygł Siemowita? Profesor Karol Modzelewski uzupełnia słowiańską mitologię o dwa nowe bóstwa
Tajemnicza para gości, która zgodnie z przekazem Galla Anonima zawitała do Piasta i Rzepki i nadała imię ich synowi, przez wieki kojarzona była z chrześcijańskimi świętymi. Karol Modzelewski doszukuje się jednak w legendzie śladów wcześniejszych wierzeń – i...
Psy łańcuchowe Hitlera. Żandarmeria polowa siała postrach wśród żołnierzy Wehrmachtu
W czasie II wojny światowej niewiele było widoków, które mogły sprawić, że zaprawiony w boju piechur Wehrmachtu stanąłby jak wryty, ale Ringkragen, czyli ryngraf, żandarmerii polowej z pewnością był jednym z nich. Dlaczego ta formacja była okryta tak...
„Ogród trupów”. To tu Polacy ponieśli największą klęskę w czasie walk o Lwów. Ilu zginęło?
Walki o Lwów, które rozpoczęły się w nocy z 31 października na 1 listopada 1918 roku, toczyły się ze zmiennym szczęściem. Polacy, zaskoczeni ukraińskim wystąpieniem, po kilku dniach postanowili przejąć inicjatywę. Ich pierwsza próba ataku zamieniła się jednak...
Czuli i opiekuńczy czy bezlitośni tyrani domowi? Jakimi ojcami byli czołowi naziści?
Surowy, podły ojciec, który wyżywa się na rodzinie, niczym na żydowskich więźniach w obozie. Wojskowy dryl panujący nawet w trakcie zabawy i indoktrynacja realizowana od kołyski. Czy dzieciństwo małych Franków i Goebbelsów rzeczywiście właśnie tak wyglądało?
Plemnik to maciupeńki człowiek, a kobieta znosi jaja? Jak odkryto, skąd się biorą dzieci
Wydawać by się mogło, że to najbanalniejsza rzecz w przyrodzie i nie ma w tym nic do odkrywania, tymczasem tajemnica poczęcia spędzała sen z powiek pokoleniom naukowców. W kolejnych wiekach wymyślano najróżniejsze teorie, czasem iście fantastyczne. Prawdę udało...
W języku angielskim do dziś mówi się, że wszyscy biali to przedstawiciele „rasy kaukaskiej”. Skąd wzięła się ta dziwaczna nazwa?
„Historia pokazuje, że wszelka cywilizacja wywodzi się od rasy białej, a społeczność może osiągnąć wyżyny wielkości i intelektu o tyle tylko, o ile zdoła zachować krew szlachetnej rasy” – pisano w roku 1855. Te poglądy nadal kształtują naszą...
Karl Dönitz – ostatni Führer. Kim był człowiek, którego Hitler wyznaczył na swego następcę?
Nigdy nie poczuł się do winy i protestował, gdy nazywano go zbrodniarzem wojennym. Podczas procesu w Norymberdze bronił się: „Gdy zaczyna się wojna, oficer nie ma innego wyboru, jak wykonywanie swoich obowiązków”. Ale czy faktycznie Karl Dönitz tylko biernie realizował...
W gąszczu śmieci szukasz solidnej lektury? Instytut Historii PAN udostępnił online tysiące swoich publikacji
Istniejący od 1953 roku jako część Polskiej Akademii Nauk Instytut Historii zajmuje się między innymi działalnością wydawniczą. Na rynek wypuszcza co roku wiele wartościowych pozycji z zakresu historii Polski jak i powszechnej. Teraz możemy je przeczytać bez wychodzenia ...
„Syjonistyczna piąta kolumna”. Co nastąpiło w Polsce w marcu 1968 roku?
Czystki objęły wojsko, administrację, szkolnictwo. Wszędzie usuwano syjonistów. Czasem prawdziwych, głównie jednak – tych wyimaginowanych.