XIX wiek
Krótka historia masonerii według Normana Daviesa
Wolnomularzy zaciekle zwalczali między innymi faszyści, komuniści i… Kościół katolicki. Dla wielu byli (a może nawet są nadal?) wrogami publicznymi numer jeden. Ale co naprawdę o nich wiemy? O tym, skąd wzięła się masoneria i kto do niej...
Bajońskie sumy. Skąd się wzięło określenie, którego dzisiaj wszyscy używamy?
O bajońskich sumach mówimy zawsze, gdy przychodzi nam zapłacić za coś prawdziwą fortunę. I nawet nie wiemy, że w ten sposób odnosimy się do zapomnianego przekrętu z początku XIX stulecia.
Niewolnictwo nie kończyło się ze śmiercią. Studenci znaleźli dowody nieludzkich praktyk na uniwersytecie
Podczas badania związków Uniwersytetu Pensylwanii z niewolnictwem, młodzi naukowcy natrafili na archiwalne materiały, z których wynika, że w XVIII i XIX wieku instytucja prowadziła nielegalne eksperymenty na ciałach niewolników.
Zostanie kamień na kamieniu (recenzja: Radosław Gajda, Natalia Szcześniak „Archistorie. Jak odkrywać przestrzeń miast?”)
Ludzie umierają, dokumenty giną, pamięć się zaciera. Ale jedno pozostaje: budynki, niemi świadkowie małych i wielkich wydarzeń. Jaką historię mają do opowiedzenia?
Właśnie wystartowało internetowe archiwum ludobójstwa Ormian
W czasie pierwszej wojny światowej w Imperium Osmańskim popełniono straszliwą zbrodnię. Zgładzono 1,5 miliona Ormian. Teraz dzięki udostępnionemu online niezwykłemu archiwum możemy odkrywać nieznane dotąd aspekty tego ludobójstwa.
Szarża pod Somosierrą. Jak Polacy pomogli Napoleonowi podbić Hiszpanię?
„Trzeba być pijanym, by taki rozkaz wydać” – stwierdził jeden z francuskich generałów obecnych w wąwozie Somosierra 30 listopada 1808 roku. Polacy musieli myśleć podobnie. A mimo to rozkaz wykonali.
Historycy dostali nowe narzędzie do prowadzenia badań – pomoże im technologia rozpoznawania twarzy
Nauka związana z cyfrową identyfikacją ludzi na podstawie unikalnych cech ich ciała nie raz znalazła już zastosowanie w badaniach historycznych. Teraz pomoże również w identyfikowaniu anonimowych Amerykanów z XIX-wiecznych portretów.
Na Antarktydę wyruszy brytyjska wyprawa. Czy badacze znajdą wrak zaginionego statku?
W sierpniu 1914 roku, tuż po wybuchu pierwszej wojny światowej, z Wielkiej Brytanii wyruszyła na pokładzie żaglowca „Endurance” wyprawa mająca na celu odkrywanie Antarktydy. Po wielu miesiącach lodowy żywioł pochłonął jednostkę. Czy teraz wreszcie uda się ją odnaleźć?
Czy kolonializm się opłacał?
Tania lub wręcz darmowa siła robocza. Korzystne warunki dla handlu. Zasoby cennych kruszców. Wydawałoby się, że mocarstwa kolonialne na podbojach mogły tylko zarobić. Ale czy na pewno?
W młodości nic nie zapowiadało, że Piłsudski cokolwiek osiągnie. Kto wciągnął go do polityki i z nieporadnego Ziuka zrobił Komendanta?
Czy da się wskazać jednego konkretnego człowieka, który ukształtował przyszłego przywódcę i popchnął go na drogę prowadzącą do marszałkowskiej buławy, do na poły dyktatorskiej władzy nad Polską i karty szkolnych podręczników?
Które imperium w dziejach zajmowało największe terytorium?
Kandydatów do tytułu największego pod względem powierzchni mocarstwa jest dwóch. Każde z tych imperiów zajęło obszar ponad 30 milionów kilometrów kwadratowych i zostawiło potencjalnych rywali daleko za sobą. Ale to, komu należy przyznać palmę pierwszeństwa, wcale nie jest...
Niepokorne damy. Kobiety, które wywalczyły niepodległą Polskę
Przekonywano je, że są słabe, chwiejne, pozbawione właściwej tylko mężczyznom determinacji oraz siły. Nie uwierzyły. Dzięki książce „Niepokorne damy” poznasz losy kobiet, które zdobyły dla Polski niepodległość, a dla siebie – wolność, prawa wyborcze i godność, której zawsze...
Pierwsza ekranizacja „Frankensteina” odnaleziona i uratowana przed zniszczeniem. Teraz możemy ją obejrzeć za darmo
Biblioteka amerykańskiego Kongresu z okazji Halloween sprawiła miłośnikom kina niesamowity prezent. Na jej stronie można za darmo obejrzeć pierwszą ekranizację słynnej powieści Marry Shelley „Frankenstein”. Przez lata film uważano za zaginiony.
Walcząc o niepodległą Białoruś, grabił i mordował. Prawda o Stanisławie Bułaku-Bałachowiczu
Historycy czasem porównują go do Kmicica. Piłsudski uważał, że był „bandytą, ale nie tylko to; on dziś Rosjanin, jutro Polak, pojutrze Białorusin, a następnego dnia Murzyn”. W rzeczywistości szaloną kampanię wojenną Stanisława Bułaka-Bałachowicza napędzało przede wszystkim jedno: chęć...
Ta bohaterska dziewczyna walczyła w męskim przebraniu w ponad trzydziestu bitwach. Dlaczego wymazano ją z historii?
Żadna inna Polka nie przeszła tak długiego szlaku bojowego. Ona nie tylko założyła męski mundur, ale też w pierwszej linii, z bronią w ręku biła się o niepodległość. Podziękowano jej za to… zupełną wzgardą i zapomnieniem.
Polki wcale nie zdobyły prawa głosu w 1918 roku. Wolno im było głosować i kandydować do sejmu już pół stulecia wcześniej
XIX-wieczne kobiety wcale nie były pozbawione praw politycznych, prawa głosu czy nawet prawa do kandydowania na polityczne stanowiska. Miały je i dotyczyło to także Polek. Choć tylko w jednym z trzech zaborów.
Co szczurza dieta może nam powiedzieć o życiu codziennym naszych przodków?
Naukowcy przebadali szczątki XIX-wiecznych szczurów, które zamieszkiwały Toronto i okolice i odkryli, że „miastowe” gryzonie żywiły się mięsem, podczas gdy ich kuzyni z terenów wiejskich byli raczej wegetarianami. No dobrze, ale co to ma wspólnego z historią ludzi?...
Mit Matki Polki. Skąd się wziął i czy polskie kobiety zdołały się wyzwolić spod jego działania?
W staropolskim społeczeństwie wartość kobiet oceniano na podstawie ich płodności i zdolności do wychowania dzieci. Przez wieki ideał ten ewoluował, ale jedno się nie zmieniło – Polki, strażniczki narodowej tradycji, swoje główne zadania wypełniały na łonie rodziny. Jak...
To nie jest banalna książka o gaciach (Anna Drążkowska „Historia bielizny od XIV do końca XIX wieku”)
Nosi ją każdy (albo prawie każdy), choć na co dzień raczej jej nie widujemy. Tymczasem bielizna towarzyszy nam od wielu wieków, a jej drobne detale i zmieniające się fasony kształtowały sylwetki postaci, które zachwycają nas na płótnach dawnych...
Żydzi w Księstwie Warszawskim i w Kongresówce. Czym się zajmowali i co stało się źródłem ich największego bogactwa?
Dostawy dla wojska. Udzielane rządowi pożyczki. Zyskowne inwestycje w przemysł. W Księstwie Warszawskim było wiele sposobów, żeby szybko się wzbogacić. Warunek był jeden – już na start trzeba było mieć trochę gotówki. A tą dysponowali prawie wyłącznie bankierzy...
„Pochodzi Pan od małpy po mieczu czy po kądzieli?”. Norman Davies opowiada, jak nasi przodkowie kłócili się o teorię ewolucji
W tej sprawie każdy przyznawał sobie prawo głosu. Zaczęło się od głośnej debaty między „Mydlanym Samem” a „Buldogiem Darwina”. Później sprawa potoczyła się lawinowo, a dzięki kolejnym pokoleniom naukowców sama teoria ewolucji zaczęła… ewoluować. Niekoniecznie w kierunku, który...
Żydowskie fortuny w zaborze pruskim. Jak powstawały i dlaczego to nie Polacy się bogacili?
Po upadku Rzeczpospolitej każdy z zaborców miał inne plany dotyczące zagarniętych ziem. Austriacy szybko doprowadzili Galicję do skrajnej nędzy; w zaborze rosyjskim panował marazm. W Prusach wprowadzono natomiast kapitalizm. Tylko dlaczego na przemianach skorzystali Żydzi, a nie dotychczasowi...
Czy potrzebujemy kolejnego spisu polskich bohaterów? (Marek Borucki „Bohaterowie polskich powstań narodowych”)
Obchody stulecia niepodległości to dla wydawnictw prawdziwa gratka. Półki w księgarniach w całej Polsce wręcz uginają się pod ciężarem książek dotyczących 1918 roku. Najnowsza pozycja Marka Boruckiego zajmuje wśród nich jedno z czołowych miejsc. Czy rzeczywiście warto po...
Jak traktowano Polaków w carskich więzieniach?
Katowanie, bicie i poniżanie? A może… korzystanie z obojętności strażników i tworzenie własnej prasy? Wspomnienia skazanych dowodzą, że w więzieniach można było spodziewać się wszystkiego. Polacy wiedzą to najlepiej – w końcu to oni najczęściej tam trafiali.
To Polacy zorganizowali jeden z największych szlaków przemytniczych w Europie. Jak działał?
W czasach zaborów Polacy opanowali niemal do perfekcji przerzucanie na ziemie polskie nielegalnej literatury i innych towarów. A dzięki jednemu, genialnemu w swojej prostocie rozwiązaniu, niemal wszystko odbywało się za rosyjskie pieniądze…