Maciej Wilamowski
Historyk mediewista. Jeden z redaktorów książki "Król w Polsce XIV i XV wieku", autor szeregu haseł w Polskim Słowniku Biograficznym. Obecnie dyrektor biura Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.
Autor opublikował łącznie 38 artykułów.
Najpopularniejsze:
- Czy Polska kiedykolwiek sięgała „od morza do morza”?
- „Daj, ać ja pobruczę, a ty poczywaj”. Pierwsze zdanie po polsku w historii
- „Od Sasa do Lasa”. O co chodzi w tym znanym powiedzeniu?
- Czy Kazimierz Wielki rzeczywiście „zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną”?
- Dwa nagie miecze. Czy Krzyżacy pod Grunwaldem próbowali obrazić Jagiełłę? A może król nie zrozumiał o co chodzi?
Najczęściej komentowane:
- Czy Mikołaj Kopernik był Polakiem?
- „Za pieniądze można w Polsce wszystko zdziałać”. Co jeszcze miał do powiedzenia o Polakach Fryderyk II Wielki?
- Dwa nagie miecze. Czy Krzyżacy pod Grunwaldem próbowali obrazić Jagiełłę? A może król nie zrozumiał o co chodzi?
- „Daj, ać ja pobruczę, a ty poczywaj”. Pierwsze zdanie po polsku w historii
- Czy Rzeczpospolita Obojga Narodów rzeczywiście była „rajem dla Żydów”?
Najnowsze publikacje:
miniatura | 07.06.2019
Jak w średniowiecznej Polsce odszczekiwano fałszywe oskarżenia?
Słowa słowami, ale trzeba też było wpełznąć, jak to pies, pod ławę. A najlepiej – jeszcze na czworakach zaszczekać.
Nowożytność | 04.03.2019
Dlaczego w Polsce nie było wojen religijnych?
We Francji hugenoci krwią płacili za prawo do własnego wyznania. W Niemczech trwające dziesiątki lat wojny religijne dały początek podziałom trwającym do dzisiaj. Dlaczego ta historia nie powtórzyła się w Rzeczpospolitej?
Nowożytność | 16.01.2019
Zdanie, które podobno mówi wszystko o rządach Augusta III Sasa. Ale czy słusznie?
Czarna legenda potężnego ministra do dzisiaj ciąży na postrzeganiu okresu saskich rządów. Ale czy August III Sas rzeczywiście zgodził się na rolę marionetki? I czy jego najbliższy doradca doprowadził do destrukcji Rzeczypospolitej?
Nowożytność | 12.01.2019
„Trzeba ludzi zrobić Polakami”. Po co powołano Komisję Edukacji Narodowej?
Nie chodziło tylko o reformę szkolnictwa. W staraniach o utworzenie Komisji Edukacji Narodowej odbijało się – nowatorskie i budzące kontrowersje – przekonanie o tym, że naród to nie tylko stany uprzywilejowane.
Nowożytność | 22.12.2018
Co to znaczy „wyjść jak na Zabłocki na mydle”? Kim właściwie był ten Zabłocki i ile na mydle zarobił?
Z biednego Zabłockiego, który nie umiał poradzić sobie z mydłem naśmiewano się już kilkaset lat temu. I to mimo, że rzeczony pan… nigdy chyba nie istniał.
Średniowiecze | 11.12.2018
Czy Władysław Łokietek naprawdę kazał wymordować wszystkich Niemców mieszkających w Krakowie?
„Soczewica, koło, miele, młyn”. Każdy mieszkaniec Krakowa, który nie był w stanie wymówić tych słów, był na miejscu zarzynany jak wieprz. Ale czy władca naprawdę wydał taki rozkaz? Czy masowy mord w ogóle miał miejsce?
Nowożytność | 06.12.2018
Czy „szlachcic na zagrodzie” rzeczywiście był „równy wojewodzie”?
Czy równość całej polskiej szlachty to historyczny fakt czy tylko pusty frazes? Jeśli „szlachcic na zagrodzie” był „równy wojewodzie” to dlaczego mieliśmy w Polsce tylko książąt? Dlaczego to magnateria trzęsła naszą polityką?
Nowożytność | 07.11.2018
„Szkoda czasu i atłasu”. Czy znane powiedzenie Stanisława Augusta Poniatowskiego to tylko… propagandowy trick?
Król zasłynął z zamiłowania do pochlebstw i z wyjątkowej próżności. Jak to więc możliwe, że chwalącego go literata zganił, mówiąc, że „szkoda czasu i atłasu” na puste komplementy?
Średniowiecze | 18.10.2018
Czy Polska kiedykolwiek sięgała „od morza do morza”?
Już Jan Kochanowski chwalił Polskę, która „granice swoje rozciągnęła między morza dwoje”. Ale czy miał rację? Ile jest prawdy w określeniu „Polska od morza do morza”?
Nowożytność | 03.10.2018
„Słowo się rzekło, kobyłka u płotu”. Skąd się wzięło to popularne powiedzenie?
Powiedzenie o „kobyłce u płotu” krążyło po Polsce chyba już w XVII wieku. Mało kto jednak pamięta, że zgodnie z pierwotną wersją chodziło w nim o… pocałowanie rzeczonej kobyłki w zad.
Średniowiecze | 01.09.2018
Czy na Zawiszy rzeczywiście można było polegać? Jak powstało jedno z najsłynniejszych polskich przysłów?
„Polegać na kimś jak na Zawiszy” – powtarzamy do dzisiaj, tylko z grubsza pamiętając, że istniał rycerz o tym imieniu. Ale kim był ten cały Zawisza Czarny? I czy naprawdę można było na niego liczyć?
Średniowiecze | 20.08.2018
Zapomniane początki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Co warto wiedzieć o uczelni założonej przez Kazimierza Wielkiego?
Z krakowską akademią wiązano wielkie plany, ale na dobrą sprawę nigdy nie otworzyła ona swoich podwojów. Co przesądziło o upadku uniwersytetu? I co warto wiedzieć o tym nieudanym projekcie?
Nowożytność | 30.07.2018
„Za pieniądze można w Polsce wszystko zdziałać”. Co jeszcze miał do powiedzenia o Polakach Fryderyk II Wielki?
Fryderyka II Wielki, a więc pruski monarcha odpowiedzialny za rozbiory Rzeczpospolitej, nie przebierał w słowach. Wyśmiewał każdego, kogo nazwisko kończyło się na „-ski”. Czy to oznaka przenikliwości czy… głęboko skrywanych kompleksów?
Średniowiecze | 24.07.2018
Dlaczego Kazimierz Wielki był nazywany królem chłopów? I ile jest prawdy w tym określeniu?
Jan Długosz twierdził, że „królem chłopów” Kazimierza Wielkiego okrzyknięto jeszcze za życia. Czy zasłużył na ten osobliwy tytuł? I czy to w ogóle był komplement czy może raczej obelga?
Nowożytność | 16.07.2018
Co Katarzyna Wielka powiedziała do przywódcy Targowicy gdy już rozerwała Polskę na strzępy?
Stanisław Szczęsny Potocki nie potrzebował wiele czasu, by odkryć, że jest Rosjaninem. Ale wieści o drugim rozbiorze Polski mimo to były dla niego szokiem.
Nowożytność | 24.04.2018
Czy Rzeczpospolita Obojga Narodów rzeczywiście była „rajem dla Żydów”?
Mieli własny samorząd, wpływali na decyzje polskich sejmów, a popularna legenda mówiła nawet o tym, że pewnego Żyda próbowano koronować na polskiego króla. Czy dawna Polska w istocie była dla Żydów „rajem”?
Nowożytność | 24.03.2018
„Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”. Ile prawdy jest w tym powiedzeniu?
Powiedzenie chwalące czasy saskie funkcjonowało w przeróżnych wariantach. Nie tylko mówiono, że za Augusta Mocnego i Augusta III Wettyna „popuszczano pasa”, ale też… że „łyżką była kiełbasa”.
Nowożytność | 23.03.2018
Rozwścieczony Zygmunt III Waza chwycił za miecz. Kanclerz zagroził wtedy, że zrobi z nim to, co Brutus z Cezarem
Historię najbardziej chyba burzliwej kłótni w historii polskich obrad sejmowych powtarzano przez całe stulecia. Zygmunt III Waza i Jan Zamoyski dosłownie skoczyli sobie do gardeł. Ale czy ta scysja w ogóle miała miejsce?
Nowożytność | 21.03.2018
Bohdan Chmielnicki dysponował tajnymi dokumentami, tłumaczącymi jak Polska zamierza go zwalczać. W jaki sposób wszedł w ich posiadanie?
Jawność polskiego życia politycznego przynosiła niekiedy opłakane skutki. A obrady Sejmów pełne były krzyków, kłótni i chaosu.
Nowożytność | 10.03.2018
„Od Sasa do Lasa”. O co chodzi w tym znanym powiedzeniu?
Powiedzenie zna każdy. Ale wcale nie chodzi w nim o żadnych królów i polityczne spory. Jakie w takim razie jest jego prawdziwe znaczenie?
Nowożytność | 10.02.2018
„Odważył się być mądrym”. Kim był Stanisław Konarski i co zrobił dla Polski?
Założyciel najnowocześniejszej polskiej szkoły, orędownik reform i ideowy ojciec konstytucji 3 maja. Kim jeszcze był Stanisław Konarski?
Nowożytność | 19.01.2018
„Nieżywy pies nie gryzie”. Dlaczego Stefan Batory kazał zabić jednego z najpotężniejszych polskich magnatów?
Śmierć Samuela Zborowskiego do dzisiaj rozpala emocje historyków i literatów. Dlaczego Stefan Batory zgodził się, by ściąć go katowskim toporem?
Nowożytność | 10.01.2018
Jan Kazimierz uciekł z kraju, ale Polacy nie tracili hartu ducha. Jak Kraków powitał Karola Gustawa podczas potopu szwedzkiego?
Karol Gustaw już się czuł nowym polskim królem. Dobrotliwie dopytywał o miejscową historię, chciał oglądać święte miejsca i pamiątki. Nie takiego powitania się jednak spodziewał.
Nowożytność | 05.01.2018
Jan III Sobieski nawet nie ukrywał, że uważa się za nowego Juliusza Cezara. Czy naprawdę nim był?
„Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył” – chełpił się polski król Jan III Sobieski przed papieżem. W oczywisty sposób nawiązywał do słów Cezara. Ale jakie właściwie były konsekwencje jego bitewnego sukcesu?
Nowożytność | 29.12.2017
Znaczenie bitwy pod Racławicami. Przereklamowane starcie?
Żywiołowość mas chłopskich, rzuconych do ataku na karne szeregi regularnej armii, budziła zdziwienia i respekt. Ale czy bitwa pod Racławicami była więc niż tylko sukcesem propagandowym?