Jak powstańcy przemieszczali się w labiryncie warszawskich kanałów?
Brud, ciemność, smród, a na dodatek brak wyraźnych punktów orientacyjnych. Bez doświadczonego przewodnika łatwo było zgubić się w podziemnym labiryncie. Perspektywa pobłądzenia w kanałach była dla powstańców równie przerażająca, co spotkanie oko w oko z Niemcami. Jak radzili...
I żyli długo i (nie)szczęśliwie? Jak wyglądała miłość w czasach średniowiecza?
Aranżowane małżeństwa zawierane z rozsądku lub dla korzyści finansowych i politycznych, przedmiotowe traktowanie kobiet i wszechobecne przykazy kościelne – mogłoby się wydawać, że w mrocznych wiekach nie było miejsca na romantyczne porywy serca opiewane w rycerskich eposach. Ale...
Kto tak naprawdę ją wymyślił? Krótka historia propagandy według Normana Daviesa
Jej rozkwit przypada na XX wiek, kiedy w systemach totalitarnych media jednogłośnie wpajały obywatelom narzucone przez władzę przekonania. Ale propagandyści działali już wiele wieków przed tym, jak bolszewicy i naziści wkroczyli na scenę historii. Gdzie zrodziła się współczesna...
Krzyżowcy z ostatniej krucjaty zginęli, bo bali się spróbować egzotycznego jedzenia? Kontrowersyjna diagnoza francuskich badaczy
Krucjata do Tunisu w 1270 roku zakończyła się spektakularną klęską. Rycerze nie zdążyli nawet wykazać się w boju, bo zdziesiątkowała ich epidemia. Długo uważano, że winną śmierci krzyżowców była dżuma, jednak najnowsze analizy wskazują, iż sami ściągnęli na...
„Znakomicie sprawdził się w obliczu wroga”. Jak przebiegała kariera wojskowa Josefa Mengelego?
Anioł Śmierci z utęsknieniem wypatrywał wojny i jeszcze przed jej wybuchem przeszedł szkolenie wojskowe, by później móc dołączyć do najbardziej fanatycznej formacji w armii III Rzeszy – Waffen SS. To w niej stawiał pierwsze kroki na froncie. Zanim...
Jaka była największa wada Jana III Sobieskiego? Oto, co mówią na ten temat relacje zagranicznych pamiętnikarzy
W ostatnich dekadach XVII wieku Rzeczpospolita wzbudzała za granicą spore zainteresowanie. Uwagę przyciągał nie tylko jej niezwykły ustrój, ale także sam monarcha. Niepochodzący z królewskiego rodu Sobieski, triumfator spod Wiednia, był oceniany raczej pozytywnie – z jednym ważnym...
Szkoły dla obdartusów. Gdzie trafiały dzieci zbyt zabiedzone, by przyjęły je „normalne” placówki?
W XIX wieku dla wielu najmłodszych edukacja stanowiła niedostępny luksus. Dopiero kiedy w połowie stulecia pojawiły się „szkoły dla obdartusów”, tysiące dzieci zdobyło szanse na to, by nauczyć się pisać i czytać. Na lekcje chodziły po pracy –...
Do czego może prowadzić przeludnienie miast? Naszych przodków 9000 lat temu popchnęło do mordowania sąsiadów
Problem przeludnienia miast jest równie stary co… same miasta – przekonują badacze. Z najnowszych analiz wynika, iż już 9000 lat temu mieszkańcy jednej z pierwszych neolitycznych „metropolii”, żyli w takim tłoku, że do domów musieli wspinać się przez...
Po 1 września ta polska armia przez kilka dni stała bezczynnie. Dlaczego nie pozwolono jej ruszyć do walki?
Niemieckie uderzenie na Polskę nadeszło z dwóch kierunków – z południa i z północy. Broniąca ziem zachodnich armia „Poznań” znalazła się w operacyjnej pustce. Jej dowódca nieraz prosił o pozwolenie na zbrojne wsparcie wojsk na innych frontach. Czy...
„III Rzeczypospolita w ogóle nie skorzystała z potencjału Solidarności Walczącej” – twierdzi prezes IPN, Jarosław Szarek
Przy okazji obchodów 35. rocznicy powstania Solidarności Walczącej, Oddziału Trójmiasto w Gdyni, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, Jarosław Szarek, gorzko podsumował działalność organizacji w III RP. „W ogóle nie skorzystano z waszego potencjału i waszego dorobku” – mówił.
„Dlaczego traktujecie nas gorzej niż bydło?”. Wspomnienia Polki wywiezionej do sowieckiego kołchozu
Grażyna, jej matka i siostry w 1940 roku zostały wywiezione w głąb Związku Radzieckiego. Już sama podróż okazała się prawdziwym koszmarem. Nic jednak nie było w stanie ich przygotować na warunki, które zastały na miejscu – w północnym...
Historia fałszowania pieniędzy na terenie Polski sięga… starożytności? Niezwykłe ustalenia warszawskich archeologów
Analiza rzymskich denarów z pierwszych wieków naszej ery znalezionych na terenach dzisiejszej Polski sugeruje, że ówcześni mieszkańcy tych ziem parali się fałszowaniem monet. Teraz archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego starają się ustalić, jaka była skala tego zjawiska.
Kiedy Europejczycy zaczęli stronić od kąpieli?
Podczas gdy starożytni Grecy i Rzymianie kąpali się właściwie codziennie, średniowieczni i renesansowi władcy oraz uczeni często byli na bakier z higieną. Dlaczego czysta woda nagle przestała „dodawać zdrowia”, a mycie się uznano za grzech? I co miała...
Wrogowie urządzili mu w Gąsawie krwawą łaźnię. Dlaczego Leszek Biały został zamordowany?
Uwikłany w konflikt między Władysławem Laskonogim a jego bratankiem Leszek Biały zapewne nie przypuszczał, jaką cenę przyjdzie mu za to zapłacić. Zabójcy dopadli go podczas zjazdu w Gąsawie w… łaźni. Jego śmierć wstrząsnęła krajem. Ale dlaczego w ogóle...
„Druga połowa świata”. Jak ciężko musiały pracować dzieci jeszcze dwieście lat temu?
U progu rewolucji przemysłowej widok siedmiolatka zmierzającego o świcie do pracy w fabryce czy kopalni nie był niczym niezwykłym. Codziennie setki tysięcy maluchów wychodziło z domów i przytułków, by harować przez kilkanaście godzin z narażeniem zdrowia i życia....
Co polskie elity w 1917 roku myślały o bolszewikach? Że utrzymają się u władzy najwyżej przez kilka miesięcy – twierdzi badacz z Białegostoku
Upadek słabego rządu Kiereńskiego nie był dla nikogo nad Wisłą szczególnym zaskoczeniem. Jak się okazuje, po jego następcach – bolszewikach – także nie obiecywano sobie zbyt wiele. Co o dojściu Lenina do władzy myśleli polscy politycy i dziennikarze...
Które państwa europejskie zachowały neutralność w czasie II wojny światowej i jak im się to udało?
Wbrew częstym wyobrażeniom II wojna światowa nie ogarnęła całego Starego Kontynentu. Kilku państwom udało się uchronić przed wojenną zawieruchą. O które państwa chodzi i jaką cenę zapłaciły za pokój? O „strefie neutralnej” w pogrążonej w konflikcie Europie opowiada...
Medale dla sprawiedliwych względem Polaków. Prezydent Duda wręczył odznaczenia ludziom, którzy ratowali naszych rodaków przed totalitaryzmem
W środę 19 czerwca po raz pierwszy w historii wręczono medale Virtus et Fraternitas (Cnota i Bohaterstwo) przyznawane za pomoc Polakom, ofiarom zbrodni wojennych i totalitaryzmu w latach 1917–1990. „Traktujemy was jako siostry i braci naszego narodu” –...
Kobiety słabego charakteru i lekkich obyczajów. Czy średniowieczne prostytutki miały jakieś prawa?
Oficjalnie w średniowieczu biznes erotyczny nie był do końca legalny, ale władze przymykały oko na panie parające się prostytucją, a mężczyźni – naturalnie – chętnie korzystali z ich wdzięków. Jakie prawa przysługiwały ówczesnym damom lekkich obyczajów? I czy...
Jak Drakula prowadził (i zwyciężał) wojny? I czy faktycznie wszyscy jego jeńcy trafiali na pal?
Hospodar wołoski Wład Palownik, znany również jako Drakula, przeszedł do historii jako „miłośnik” kary śmierci przez nabijanie na pal. Zanim jednak dochodziło do bestialskiej egzekucji, książę musiał… pojmać przyszłe ofiary. Dzięki nowym znaleziskom w rejonie Swisztowa w Bułgarii...
Najbardziej spektakularna ucieczka z Pawiaka. Jak 17 osobom udało się wymknąć sprzed nosa Niemcom?
Wojenna historia Pawiaka zarejestrowała niejedną próbę ucieczki – między innymi grafika Stanisława Miedzy-Tomaszewskiego, który umknął prześladowcom, udając… trupa. W przededniu Powstania grupa więźniów zdecydowała się na jeszcze bardziej desperacki krok. Jak udało im się wydostać na wolność?
IPN ujawnił nazwiska kolejnych 24 ofiar reżimu komunistycznego i zbrodni dokonanych przez UPA
Wczoraj w Pałacu Prezydenckim w Warszawie wręczono noty identyfikacyjne rodzinom ofiar totalitaryzmu, których szczątki odnalazło Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Podczas uroczystości ujawniono nazwiska 24 osób, w tym również żołnierzy wyklętych. „Wszyscy oni są naszymi narodowymi bohaterami” –...
Porwania, okaleczenia i tortury. Jak Piastowie pozbywali się konkurencji?
Piastowscy książęta na Śląsku, gdy przychodziło do walki o władzę, nie mieli litości. Nie zważając na łączące ich więzy krwi, brutalnie pozbywali się konkurentów. Henryk Brzuchaty, pan legnicki, przekonał się o tym szczególnie boleśnie…
Co naszyjnik z oskórowanych ludzkich czaszek miał wspólnego z upadkiem cywilizacji Majów?
Makabryczne trofea odkryte niedawno przez archeologów w Belize w Ameryce Środkowej, być może pomogą naukowcom rozwiązać tajemnicę upadku klasycznej cywilizacji Majów. Do dziś nie wiadomo, dlaczego nagle zatrzymała się ona w rozwoju i po prostu zniknęła. Czy dzięki...
Na czym polegało wiktoriańskie wychowanie? Bestialskie kary w dawnych przytułkach
Na początku XIX wieku wierzono w to, że najlepszym przyjacielem wychowawcy jest rózga. Dzieci na każdym kroku spotykały się karami, często wyjątkowo brutalnymi. Tak było w przytułku, do którego trafił mały Charlie. Chłosty wymierzonej swojemu koledze chłopiec nie...