Bitwa pod Kockiem (2–5 października 1939)

fot.Jackowy/lic. CC BY-SA 3.0 Pomnik generała Kleeberga w Kocku.

Bitwa pod Kockiem, Kock (2–5 października 1939) – bitwa stoczona w trakcie kampanii wrześniowej.

Miasto na Podlasiu, na północ od Wieprza, rejon ostatniej bitwy polskiej wojny obronnej, stoczonej pomiędzy jednostkami Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” (dowódca – generał brygady Franciszek Kleeberg) a niemiecką 13 Dywizją Zmotoryzowaną (dowódca – generał P. Otto).

29 września generał Kleeberg wraz ze swą Grupą w składzie: 50 Dywizji Piechoty (kryptonim „Brzoza”), 60 Dywizji Piechoty (kryptonim „Kobryń”), Dywizji Kawalerii (kryptonim „Zaza”; dowódca – generał brygady Zygmunt Podhorski) oraz Podolska Brygada Kawalerii, wyruszył z rejonu Włodawy w kierunku północno-zachodnim z zamiarem dotarcia do oblężonej Warszawy. Po uzyskaniu nazajutrz wiadomości o jej kapitulacji, postanowił skierować się na zachód, w kierunku Dęblina, aby zdobyć magazyny broni i amunicji w pobliskiej miejscowości Stawy. 2 października Samodzielna Grupa Operacyjna natknęła się na posuwającą się w kierunku północno-wschodnim na Łuków 13 Dywizję Zmotoryzowaną. Generał Kleeberg postanowił przyjąć bitwę i 3 października, siłami 50 Dywizji Piechoty oraz części Dywizji Kawalerii, uderzył na pozycje niemieckie z rejonu na północ od Kocka w kierunkach zachodnim i południowym.

Ponieważ atak ten załamał się, Samodzielna Grupa Operacyjna w nocy z 3 na 4 października przegrupowała siły i po odparciu w ciągu 4 października kontrataków przeciwnika, 5 października wykonała decydujące natarcie na lewe (południowe) skrzydło wojsk niemieckich, w wyniku, którego oddziały polskie przeniknęły na głębokie tyły dywizji generała Otto, grożąc jej całkowitym rozbiciem. Pomimo tego sukcesu, brak dalszych perspektyw prowadzenia działań wojennych oraz wyczerpanie się zapasów żywności i amunicji skłoniły generała Kleeberga do podjęcia 5 października decyzji o kapitulacji zgrupowania. Straty własne Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” wyniosły 250 zabitych.

Autor hasła:

Dr hab. Zdzisław Zblewski – historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Wykładowca Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalista z zakresu dziejów Polski Ludowej i ruchów opozycyjnych tego okresu. Autor takich prac jak „Między wolną Polską a siedemnastą republiką” czy „Utopia nad Wisłą. Historia Peerelu”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.