Historia powszechna

Upamiętnianie ofiar czy turystyka Zagłady? („Miejsca Holocaustu w Europie” Martin Winstone)
Problematyka Holokaustu była, jest i będzie obecna w przestrzeni publicznej. Wciąż toczą się polemiki dotyczące liczby ofiar czy współudziału innych krajów oraz ich obywateli w ludobójstwie dokonanym przez Niemców. Martin Winstone postanowił spojrzeć na coś innego – na...

Dzięki Białorusinom będziemy mieć dostęp do niezwykłego archiwum Sobieskich, które ma za sobą burzliwe dzieje
Nieco w cieniu głośnej uroczystości oficjalnego wpisania aktu Unii Lubelskiej na Listę Pamięci Świata UNESCO Białorusini przekazali Polakom skany archiwum rodziny Sobieskich. Dokumenty przez wiele lat po wojnie były uznawane za zaginione.

Czy pakt Ribbentrop-Mołotow był nielegalny?
„Szatański pakt”. Tak nazwał Adolf Hitler pakt zawarty przez swojego ministra spraw zagranicznych Joachima von Ribbentropa z jego radzieckim odpowiednikiem – Wiaczesławem Mołotowem.

Zarobił tyle pieniędzy, że jego nazwisko stało się synonimem bogactwa. Jak zbił swój majątek?
Był jednym z najbogatszych ludzi na świecie. Zbudował pierwszą korporację, a zastosowane przez niego biznesowe rozwiązania funkcjonują do dziś. Współcześni mieli go jednak nie za gospodarczego wizjonera, lecz za pozbawionego skrupułów krwiopijcę. Dlaczego?

Bohdan Chmielnicki dysponował tajnymi dokumentami, tłumaczącymi jak Polska zamierza go zwalczać. W jaki sposób wszedł w ich posiadanie?
Jawność polskiego życia politycznego przynosiła niekiedy opłakane skutki. A obrady Sejmów pełne były krzyków, kłótni i chaosu.

Nazistowscy zbrodniarze, którzy uniknęli sprawiedliwości. Jak im się to udało?
Czy świat naprawdę rzetelnie rozliczył się z ludźmi odpowiedzialnymi za nazistowskie zbrodnie? Głośne procesy norymberskie, które miały zapewnić spokojny sen żądnym sprawiedliwości obserwatorom, nie dosięgły wszystkich winnych. Kto i w jaki sposób uniknął zasłużonej kary?

Czy Islandczycy przeszli na chrześcijaństwo z powodu wybuchu wulkanu? Naukowcy z Cambridge twierdzą, że taka była konsekwencja ogromnej erupcji z X wieku
Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge przebadali między innymi próbki islandzkich lodowców i przeanalizowali rysunek słojów drzew, co pozwoliło im ustalić datę wybuchu wulkanu Eldgjá. Jak się okazuje, erupcja z X wieku miała zaskakujące konsekwencje dla mieszkańców wyspy.

W Belgii, w Ypres, powstaje bardzo nietypowa instalacja. Ma upamiętnić wojskowe i cywilne ofiary pierwszej wojny światowej
Belgijskie Ypres zasłynęło w czasie pierwszej wojny światowej jako arena zaciętych walk. W pobliżu tej miejscowości rozegrały się cztery bitwy, a podczas jednej z nich po raz pierwszy użyto gazów bojowych ze straszliwym skutkiem. Czy istnieje lepsze miejsce...

Najbardziej archaiczny język w Europie. Używają go nasi najbliżsi sąsiedzi
Liczne autorytety potwierdzają przekonanie, że „jest najbardziej archaiczny ze wszystkich języków indoeuropejskich” i że „zachował on swoje archaiczne formy lepiej niż jakikolwiek inny współczesny język indoeuropejski”.

Artefakty z Kenii dowodzą, że najwcześniejsi homo sapiens wykazywali nadzwyczajne zaawansowanie
Antropolodzy przebadali znalezione w południowej Kenii artefakty sprzed 320 000 lat. Wśród przedmiotów równie starych, jak najstarsze pozostałości homo sapiens w Afryce, naukowcy znaleźli takie, które jak twierdzą, wskazują na nadzwyczajne zaawansowanie ówczesnego człowieka.

Czy Ukraińcy dorośli do posiadania własnego państwa?
W zamęcie I wojny światowej, wśród padających imperiów i rewolucyjnych zmian, Polska dostrzegła swoją szansę wybicia się na niepodległość. Podobna szansa otworzyła się po raz pierwszy również przed Ukraińcami. Im jednak się nie udało. Czy sami byli sobie...

Dziadek Tuska naprawdę nie był wyjątkiem. Norman Davies wyjaśnia dlaczego
Członkowie mniejszości narodowych, zrekrutowani wbrew swojej woli. Obywatele podbitych państw, wcieleni do wrogiej armii. W trakcie II wojny światowej wielu żołnierzy walczyło pod flagą, której sami nie wybrali. I tylko czekali na okazję do zmiany strony.

Nasi przodkowie przetrwali największy wybuch wulkanu w historii człowieka – i to w całkiem niezłej formie
Na południowym wybrzeżu Afryki Przylądkowej odnaleziono niezwykły dowód ludzkiej wytrzymałości. Nasi przodkowie przetrwali pomimo najstraszniejszego wybuchu wulkanu w ciągu ostatnich 2 milionów lat.

Co najważniejsi ludzie w III Rzeszy naprawdę myśleli o Hitlerze?
Już na etapie budowania partii Hitler zgromadził wokół siebie grono zaufanych ludzi, do końca pomagających mu w realizacji ludobójstwa. Czy widzieli w nim szaleńca, przy którym sami zdobędą władzę, czy przeciwnie – dali uwieść się jego charyzmie? Co...

Skąd w Bawarii wzięły się charakterystyczne dla Hunów zdeformowane czaszki? Naukowcy z Danii mają odpowiedź
Naukowcy z Danii twierdzą, że rozwiązali ciekawą zagadkę archeologiczną. W opublikowanym właśnie artykule wyjaśniają, skąd w Południowych Niemczech wzięły się dziwnie wydłużone czaszki kobiece. I ma to związek z najazdami Hunów.

Słynny nazistowski zbrodniarz zwany „księgowym z Auschwitz” uniknął kary
Sprawa słynnego „księgowego z Auschwitz” znalazła wreszcie swój finał, choć nie taki, na jaki liczyło wiele osób. Oskar Gröning nie zdążył pójść do więzienia. Zmarł w wieku 96 lat.

W zabytkowym angielskim kościele odkryto średniowieczne graffiti związane z Czarną Śmiercią
Odkryte w kościele świętego Jana Chrzciciela w Winchester na południu Anglii graffiti pochodzi ze średniowiecza, a konkretnie z okresu, gdy Europę nawiedziła Czarna Śmierć. Eksperci stwierdzają, że znalezisko pozwoli lepiej zrozumie mentalność ludzi żyjących w tym dramatycznym okresie.

Silne kobiety średniowiecznej Anglii. Jak radziły sobie w świecie zdominowanym przez mężczyzn?
Eteryczne piękności? Ciche, skromne, przywiązane do domu żony? Nic bardziej mylnego. Choć w średniowieczu kobietom narzucano podrzędną rolę, były takie, które odrzucały konwenanse i walczyły o swoje, a nawet wkładały zbroję i prowadziły wojska do boju.

Czy Józef Stalin kazał wymordować cztery miliony Ukraińców?
Wielki Głód na Ukrainie pochłonął życie blisko 4 mln osób. Jak doszło do tej tragedii? Czy było to celowe ludobójstwo na narodzie ukraińskim? A może tylko skutek uboczny brutalnej kolektywizacji w całym Związku Radzieckim?

Czy zagadka zaginięcia Amelii Earhart została wreszcie rozwikłana? Profesor z Tennessee twierdzi, że tak
Żyjąca w latach 1898-1937 Amelia Earhart to prawdopodobnie najsłynniejsza lotniczka wszech czasów. Wśród wielu jej osiągnięć było to, że jako pierwsza kobieta przeleciała przez Atlantyk. Gdy chciała okrążyć glob, zniknęła. Amerykański profesor twierdzi, że zidentyfikował jej szczątki.

Czy znamy prawdziwe korzenie współczesnej Europy? („Daleko od Timgadu” Stanisław Sałapa)
Co wspólnego ma leżące w ruinie, starożytne miasto rzymskie z obecną sytuacją polityczno-społeczną w Polsce i Europie? To pytanie zadał sobie, podczas wizyty w ruinach Timgadu, prawnik oraz znawca historii państwa i prawa Stanisław Sałapa.

„Naród, który czuje się dobrze tylko pod knutem”. Tak o Polakach mówił rzekomy bohater, próbujący zgładzić Hitlera
Dla Anglosasów był herosem, gotowym przeciwstawić się złu. W rzeczywistości Claus von Stauffenberg, znany z nieudanego zamachu na życie wodza III Rzeszy, w pełni podzielał jego najohydniejsze poglądy.

Dzikie czystki. Jak na Zachodzie społeczeństwo karało kolaborantów?
Radość z wyzwolenia spod niemieckiej okupacji niosła ze sobą ogromny ładunek histerii. Rozpoczął się czas rozliczeń. Spontaniczne samosądy – golenie głów, pobicia, a nawet egzekucje – dokonywały się wszędzie. Ile osób padło ich ofiarą i jak udało się...

Pierwsze kibuce powstały w Polsce. Zapomniane korzenie żydowskich wspólnot łączących ideały socjalizmu i syjonizmu
Dla Żydów tworzenie eksperymentalnych gospodarstw było sposobem na naukę uprawy ziemi i hodowli zwierząt. Dzięki zdobytemu w ten sposób doświadczeniu mogli później z powodzeniem budować swoje państwo. A ponieważ nie każdy mógł wyjechać do Palestyny, edukowali się tam,...

We Lwowie nacjonaliści ukraińscy przemaszerowali w rocznicę śmierci dowódcy UPA pod hasłem „Miasto Lwów nie dla polskich panów”
Ukraińscy nacjonaliści zorganizowali we Lwowie marsz będący odpowiedzią na nowelizację ustawy o IPN, która między innymi penalizuje banderyzm. Ukraińcy mówią głośno – nikt nie będzie nam nakazywać, których bohaterów mamy czcić.