fot.domena publiczna Logo IPN (fot. domena publiczna)

W poniedziałek w Warszawie podpisane zostały umowy o współpracy pomiędzy Instytutem Pamięci Narodowej oraz ukraińskimi Państwowymi Archiwami Obwodowymi w Odessie, Winnicy i Chmielnickim. Dzięki temu polscy historycy zyskają dostęp do ważnych materiałów zgromadzonych przez archiwistów zza naszej wschodniej granicy.

W poniedziałek z okazji podpisania umów zorganizowano konferencję prasową w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie. Udział w niej wzięli między innymi prezes IPN Jarosław Szarek oraz dyrektorzy ukraińskich obwodowych archiwów – Lilia Biełousowa, Jurij Łehun i Wołodymyr Bajdycz.

Jarosław Szarek w trakcie konferencji mówił między innymi o tym, że Polskę i Ukrainę łączą wieki sąsiedztwa, wspólna historia i wspólne rocznice. Wspomniał także o kwestii polskich ofiar na Wołyniu i o tym, że IPN zawsze sprawę ich upamiętnienia i ekshumacji traktował jako temat trudny. Jednocześnie wyraził ubolewanie, że prace w tym zakresie na Ukrainie zostały zawieszone z powodów politycznych.

Dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk podkreśliła tymczasem, że podpisanie umowy to nie tyle początek współpracy, co raczej kolejny jej etap. Wspomniała także, że po raz pierwszy do polskich archiwistów trafią całe teczki osobowe ofiar represji przeciw Polakom, w tym te dotyczące „operacji polskiej NKWD” z lat 1937-1938. Jak tłumaczyła w czasie konferencji:

Dzięki współpracy z dyrektorami archiwów będziemy mogli pokazać, nie tylko historykom, dziennikarzom, naukowcom, ale przede wszystkim rodzinom ofiar, co stało się z ich bliskimi w tamtym okresie. Ciągle są takie rodziny, które nie znają losów swoich bliskich.

Konferencja zorganizowana z okazji podpisania umowy o współpracy (screen z serwisu ipn.gov.pl)

Jurij Łehun, dyrektor Państwowego Archiwum Obwodowego w Winnicy przypomniał, że Polska, Ukraina i Białoruś są – jak to określił Timothy Snyder – „skrwawionymi ziemiami”. Wyraził także nadzieję, że umowa o współpracy pomoże w polepszeniu relacji polsko-ukraińskich.

Aby pozyskać interesujące IPN dokumenty, polscy archiwiści udadzą się na Ukrainę. Na miejscu mają się zająć digitalizacją zbiorów. Pierwsze materiały mają wzbogacić zbiory Instytutu jeszcze w tym roku.

Źródła informacji:

1. IPN zawarł porozumienie z archiwami ukraińskimi. Prezes IPN: trudna przeszłość nie może nas dzielić, ipn.gov.pl.
2. Podpisanie umów o współpracy IPN z ukraińskimi archiwami – Transmisja, niezalezna.pl.