Historia powszechna
Czy ataki na Hiroszimę i Nagasaki były konieczne? Historycy do dziś się o to spierają
Po bombardowaniach Hiroszimy i Nagasaki Japończycy w końcu skapitulowali. Jednak czy faktycznie to zrzucone przez Amerykanów bomby atomowe skłoniły ich do poddania się? A może wojna i tak dobiegała już końca? Badacze nawet obecnie nie są w tej...
Dzieci do wynajęcia. Za ile dwieście lat temu można było wypożyczyć nieletniego pracownika?
James miał mniej więcej dziesięć lat, gdy rodzice wysłali go do pracy w gospodarstwie napotkanego po drodze nieznajomego. Dzieci takich jak on – pilnujących bydła, zbierających owoce, dojących krowy – były na początku XIX wieku setki tysięcy. Dlaczego...
Najsłynniejszy kryptolog świata, za życia prześladowany za orientację seksualną, zostanie uhonorowany na banknocie
Alan Turing przeszedł do historii jako prekursor komputerów i człowiek, dzięki któremu rozszyfrowano Enigmę. Jak poinformował w poniedziałek Bank Anglii ten genialny kryptolog i matematyk w 2021 roku zostanie „twarzą” banknotu 50-funtowego. To ukłon w stronę badacza, który...
Czy wikingowie podczas eksploracji Ameryki Północnej byli na haju? Zdaniem badaczy mogli palić marihuanę!
Nieopodal osady wikingów w Nowej Fundlandii odkryto pyłki konopi. Zdaniem naukowców to dowód na to, że jej mieszkańcy mogli palić lub spożywać psychoaktywne rośliny w czasach, gdy eksplorowali Amerykę Północną. Co więcej, sporo wskazuje, iż zabawili tu dłużej,...
Szczątki ulubionego generała Napoleona znalezione pod… parkietem do tańca? Niezwykłe odkrycie w Smoleńsku
Pod fundamentami parkietu do tańca w jednym ze smoleńskich parków archeolodzy natrafili na niezwykłe znalezisko – ludzkie szczątki pochodzące z okresu napoleońskiej inwazji na Rosję. Najprawdopodobniej należały do generała Charlesa Etienne Gudina, ulubieńca cesarza Francuzów.
Naukowcy, politycy czy wojskowi? Kto otworzył atomową puszkę Pandory i rozpętał zimną wojnę?
Zimna wojna trwała niemal pół wieku – i na zawsze zmieniła globalny układ sił. Jak świat wplątał się w tak długotrwałe tarapaty? Kto powinien za to odpowiedzieć? Naukowcy, żołnierze i funkcjonariusze, politycy? Czy w ogóle da się wskazać...
Ilu cywilów zginęło w czasie II wojny światowej?
Bombardowania. Pacyfikacje. Masowe egzekucje. W czasie II wojny światowej cywile mieli tyle samo powodów, by bać się śmierci, co wysyłani na front żołnierze. Czy możemy choćby oszacować, ile osób straciło życie między 1939 a 1945 rokiem?
Ten wypadek wstrząsnął Wielką Brytanią. Ile dzieci musiało zginąć, by wreszcie zakazano ich pracy w kopalniach?
W 1838 roku w kopalni koło miejscowości Silkstone doszło do tragedii. Ofiarami okazały się głównie dzieci, chłopcy i dziewczynki w wieku od ośmiu do szesnastu lat. Fakt, że to najmłodsi wykonywali tak niebezpieczny zawód, zszokował brytyjską publiczność. Batalia...
„Nie wszyscy wierzą, że Holokaust naprawdę się wydarzył” – dyrektor szkoły usunięty ze stanowiska za kontrowersyjne wypowiedzi
„Nie mogę stwierdzić, że Holokaust był prawdziwym, historycznym wydarzeniem; nie mam do tego kompetencji jako pracownik systemu szkolnictwa” – oznajmił dyrektor jednej z amerykańskich szkół średnich. Tłumaczył, że w ten sposób zachowuje „polityczną neutralność” względem niemieckiego ludobójstwa. Za...
Gdyby nie ojciec, polski królewicz mógł zostać carem. Dlaczego do tego nie doszło?
Gdy król Zygmunt III oblegał Smoleńsk, hetman Żółkiewski odniósł błyskotliwe zwycięstwo nad siłami moskiewskimi. Wkrótce znalazł się na Kremlu i wynegocjował umowę, na mocy której królewicz Władysław został wybrany na carski tron. Polski monarcha nie był jednak zadowolony...
Czy Watykan ukrywa dowody na to, że we wczesnym średniowieczu kobiety mogły być księżmi?
Kościół katolicki od wieków zakazuje kapłaństwa kobiet. Jednak jak przekonuje znana historyczka sztuki, nie zawsze tak było. W społecznościach wczesnochrześcijańskich panie pełniły funkcje księży oraz biskupów – a Watykan ma na to mocne dowody. Tyle tylko, że celowo...
Dzieci rewolucji przemysłowej. Kto naprawdę zbudował współczesny świat?
Siedmiolatek, narażający swoje życie podczas czyszczenia kominów. Ośmiolatka, pracująca jako gospodyni domowa. I sześciolatki w kopalniach. Bez udziału dzieci dziewiętnastowieczna rewolucja przemysłowa mogłaby w ogóle nie dojść do skutku. Dlaczego tak mało się o tym mówi?
Średniowieczna wikińska wojowniczka pochodziła z obszaru Polski? Niezwykłe odkrycie polskiego badacza
Na duńskiej wyspie Langeland już wiele lat temu archeolodzy odkryli wikiński cmentarz, a na nim – zagadkowy grób kobiety. Dopiero teraz jednak polski badacz dr Leszek Gardeła zdołał go zidentyfikować. Wojowniczka, która została w nim pochowana, prawdopodobnie miała...
O włos od katastrofy. Jak niewiele brakowało, by naszą cywilizację zmiotła z powierzchni ziemi wojna nuklearna?
Po Hiroszimie i Nagasaki ludzkość wkroczyła w nowy wiek. Broń jądrowa stała się motywem przewodnim kolejnych dekad, a wizja wojny ostatecznej spędzała sen z powiek dorosłym i dzieciom. Właśnie te dziwne, straszne czasy atomowego terroru opisuje Rodric Braithwaite...
Do pogromu kieleckiego pośrednio przyczynili się Niemcy? „Trzeba pokazać ich wpływ na to, co się działo” – mówi wiceprezes IPN
Historycy do dziś spierają się o to, czy kielecka zbrodnia na Żydach 4 lipca 1946 roku, miała charakter spontaniczny, czy raczej była wynikiem zaplanowanej prowokacji. Zdaniem wiceprezesa IPN przy analizowaniu tego i innych incydentów w relacjach polsko-żydowskich należy...
W przebraniu mężczyzny walczyła o niepodległość swojego kraju. Właśnie wyszły na jaw nowe fakty z jej biografii
Choć była bohaterką (a właściwie bohaterem, bo walczyła w męskim przebraniu i pod „pseudonimem”) wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, dotychczas niewiele było sprawdzonych informacji na temat jej życia. Jednak dzięki pamiętnikowi z XVIII wieku, który właśnie ujrzał światło...
Niebezpieczna alchemia. Te eksperymenty kosztowały życie angielskiego króla i niemal zabiły Newtona
Poszukiwanie kamienia filozoficznego swego czasu było ulubioną rozrywką uczonych. Ich laboratoria obfitowały w groźne substancje, więc zdarzało się, że badania miały opłakane skutki. Alchemiczne ambicje zabiły m.in. Karola II. Mało brakowało, by także wybitny fizyk, Isaac Newton, podzielił...
Unia lubelska jak Trójmorze? „Chylimy czoła przed naszymi przodkami za powołanie wizjonerskiej Rzeczpospolitej Obojga Narodów”
We wspólnym oświadczeniu, przygotowanym w związku z 450. rocznicą zawarcia unii lubelskiej, Andrzej Duda i prezydent Litwy, Dalia Grybauskaite, porównali XVI-wieczne porozumienie do polityczno-gospodarczej inicjatywy Trójmorza. Podkreślili też gotowość do „chronienia ideałów niepodległości, jedności i solidarności”.
Archeolodzy odkryli tajemniczy grobowiec na słynnej „Wyspie Druidów”. Czy w końcu dowiemy się czegoś o jej starożytnych mieszkańcach?
Na walijskiej wyspie Anglesey archeolodzy natrafili na pochodzący sprzed 4000 lat kopiec pogrzebowy. I choć jest on znacznie starszy niż sami druidzi, którzy mieli mieszkać tam u progu naszej ery, badacze mają nadzieję, że pomoże on w rozwikłaniu...
I żyli długo i (nie)szczęśliwie? Jak wyglądała miłość w czasach średniowiecza?
Aranżowane małżeństwa zawierane z rozsądku lub dla korzyści finansowych i politycznych, przedmiotowe traktowanie kobiet i wszechobecne przykazy kościelne – mogłoby się wydawać, że w mrocznych wiekach nie było miejsca na romantyczne porywy serca opiewane w rycerskich eposach. Ale...
Kto tak naprawdę ją wymyślił? Krótka historia propagandy według Normana Daviesa
Jej rozkwit przypada na XX wiek, kiedy w systemach totalitarnych media jednogłośnie wpajały obywatelom narzucone przez władzę przekonania. Ale propagandyści działali już wiele wieków przed tym, jak bolszewicy i naziści wkroczyli na scenę historii. Gdzie zrodziła się współczesna...
Krzyżowcy z ostatniej krucjaty zginęli, bo bali się spróbować egzotycznego jedzenia? Kontrowersyjna diagnoza francuskich badaczy
Krucjata do Tunisu w 1270 roku zakończyła się spektakularną klęską. Rycerze nie zdążyli nawet wykazać się w boju, bo zdziesiątkowała ich epidemia. Długo uważano, że winną śmierci krzyżowców była dżuma, jednak najnowsze analizy wskazują, iż sami ściągnęli na...
„Znakomicie sprawdził się w obliczu wroga”. Jak przebiegała kariera wojskowa Josefa Mengelego?
Anioł Śmierci z utęsknieniem wypatrywał wojny i jeszcze przed jej wybuchem przeszedł szkolenie wojskowe, by później móc dołączyć do najbardziej fanatycznej formacji w armii III Rzeszy – Waffen SS. To w niej stawiał pierwsze kroki na froncie. Zanim...
Szkoły dla obdartusów. Gdzie trafiały dzieci zbyt zabiedzone, by przyjęły je „normalne” placówki?
W XIX wieku dla wielu najmłodszych edukacja stanowiła niedostępny luksus. Dopiero kiedy w połowie stulecia pojawiły się „szkoły dla obdartusów”, tysiące dzieci zdobyło szanse na to, by nauczyć się pisać i czytać. Na lekcje chodziły po pracy –...
Do czego może prowadzić przeludnienie miast? Naszych przodków 9000 lat temu popchnęło do mordowania sąsiadów
Problem przeludnienia miast jest równie stary co… same miasta – przekonują badacze. Z najnowszych analiz wynika, iż już 9000 lat temu mieszkańcy jednej z pierwszych neolitycznych „metropolii”, żyli w takim tłoku, że do domów musieli wspinać się przez...