Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Historia polityczna

Pracownicy estońskiego Archiwum Narodowego w drodze na pole przed rokiem 1970 (fot. National Archives of Estonia, lic. Flickr Commons)
16.10.2018 | Autor:

Jeszcze raz wraca temat reparacji wojennych. Czy Estonia i Łotwa wystawią Rosji słony rachunek?

Znów głośno jest o reparacjach wojennych. Ty razem jednak wcale nie chodzi o uzyskanie ich od Niemiec. Estonia i Łotwa postanowiły wyrównać rachunki ze Związkiem Radzieckim. Czy w związku z tym wystawią Rosji, sukcesorce ZSRR, rachunek opiewający na...

Kazimierz Pużak (fot. domena publiczna)
14.10.2018 | Autor:

Wuerenowcy. Jak po wojnie zwalczano socjalistów, którzy nie chcieli podporządkować się komunie?

Pokazowy proces centrum kierowniczego WRN. Wielka czystka w partii socjalistycznej, obejmująca niemal ćwierć miliona osób ocenianych jako wuerenowcy. I zaciekła walka z „imperialistycznym sabotażem i dywersją”, w której winnych nie trzeba było daleko szukać.

Oficerowie Biura Szyfrów. Od lewej Jerzy Suryn, Yamawaki Masataka, Paweł Misiurewicz, Jan Kowalewski, Maksymilian Ciężki (fot. domena publiczna)
13.10.2018 | Autor:

Najlepsi agenci wywiadu w przedwojennej Polsce

Samo wojsko nie mogło wystarczyć do obrony niepodległości Polski, otoczonej przez wrogie mocarstwa. Sprawą najwyższej wagi stało się uzyskanie przewagi wywiadowczej. To tym agentom II Rzeczpospolita zawdzięczała swoje największe szpiegowskie sukcesy.

Poseł Stanisław Piotrowicz podczas uroczystości wręczenia zaświadczeń o wyborze nowo wybranym posłom w Sali Kolumnowej Sejmu (fot. Adrian Gryciuk, lic. CCA SA 3.0 PL)
12.10.2018 | Autor:

Czy peerelowski prokurator może być ofiarą stanu wojennego? Zdaniem Stanisława Piotrowicza tak jest w jego przypadku

Poseł Prawa i Sprawiedliwości Stanisław Piotrowicz, który w czasach peerelu pracował jako prokurator na Podkarpaciu, udzielił właśnie wywiadu Polskiemu Radiu24. Jak się okazuje, polityk uważa, że sam jest ofiarą stanu wojennego.

Korytarz w Liceum i Gimnazjum Batorego w Warszawie (fot. Adrian Grycuk, lic. CC BY-SA 3.0 pl)
30.09.2018 | Autor:

Przerwa ciszy. Jak licealiści z całej Polski protestowali przeciwko rządom Jaruzelskiego?

Cisza na szkolnej przerwie? Brzmi równie prawdopodobnie co ciepły śnieg, albo uczciwy polityk. I może właśnie dlatego cisza stała się narzędzie szkolnych protestów, organizowanych od Gdańska po Zakopane.

Portret Juliusza Kadena-Bandrowskiego z 1913 roku (fot. domena publiczna)
27.09.2018 | Autor:

Czy przedwojenni politycy rzeczywiście zgodnie, patriotycznie i w poczuciu najwyższego obowiązku budowali niepodległą Polskę?

Frazesy powtarzanie zawsze przy okazji rocznicowych uroczystości niewiele mają wspólnego z przedwojenną rzeczywistością. A przynajmniej tego zdania był Juliusz Kaden-Bandrowski, w 1922 roku piszący o „radości z odzyskanego śmietnika”.

W filmie "Spartakus" z 1960 roku w rolę pogromcy powstania niewolników wcielił się aktor Laurence Olivier.
15.09.2018 | Autor:

Kim był człowiek, który zdławił powstanie Spartakusa?

Był jednym z najbogatszych ludzi w dziejach. Zarabianie pieniędzy umiejętnie łączył z zaangażowaniem w politykę. I w żadnej z tych dziedzin nie przebierał w środkach, co udowodnił, tłumiąc największe w historii starożytnego Rzymu powstanie niewolników. Na ochotnika.

Obraz maryjny z Lublina (fot. Scotch Mist, lic. CC BY-SA 4.0)
14.09.2018 | Autor:

Cud lubelski. Co komunistyczne władze zrobiły, gdy zaczął krwawić obraz Matki Boskiej?

Modląca się 3 lipca 1949 roku w lubelskim kościele katedralnym zakonnica szarytka zobaczyła „czerwoną kroplę wielkości małej jagódki ” spływającą ze znajdującego się tam obrazu Matki Boskiej, co zgromadzeni wierni uznali za „krwawą łzę”.

Ślimak stał się w czasie stanu wojennego jednym z symboli oporu (fot. domena publiczna).
11.09.2018 | Autor:

Zajączek, ślimak, kos, a nawet okoń. Zwierzęta, które stały się symbolami stanu wojennego

Najsłynniejszy spośród symboli oporu przeciwko jaruzelitowi nazywano pieszczotliwie „zajączkiem”. Generał w czarnych okularach mówił jednak z pogardą o „rozczapierzonych palcach”. Jakie inne zwierzęta powinny się kojarzyć z wydarzeniami lat 1981-1983?

Kartagina, tu przedstawiona przez Claude'a Lorraina, była uznawana za najbogatsze miasto na świecie.
08.09.2018 | Autor:

Początki Kartaginy. Jak powstało afrykańskie mocarstwo i kto je stworzył?

Po triumfie nad Kartaginą Rzymianie zrównali siedzibę rywali z ziemią, tak, że do dziś trudno odtworzyć codzienne życie tej niezwykłej metropolii. Czy w ogóle wiemy, jak powstała potęga miasta, które stoczyło z Rzymem tytaniczną walkę o dominację nad Morzem...

Gibson po dwóch latach spędzonych w Polsce, miał bardzo złe zdanie na temat naszych polityków. Na zdjęciu Gibson przemawia podczas osłonięcia w Warszawie pomnika wdzięczności wobec USA.
25.08.2018 | Autor:

„Polacy są tak naprawdę ludźmi Wschodu”. Gorzkie słowa amerykańskiego dyplomaty pod adresem władz Drugiej Rzeczpospolitej

„Jeżeli Polska będzie nadal tak postępować, to kraj wydaje się skazany na całkowity rozkład i jakiś rodzaj ponownej obcej dominacji”. Tak niemal trzy lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości sytuację nad Wisłą podsumowywał przedstawiciel amerykańskich władz. Skąd tak mocne...

Jednym z konspiratorów i członków Organizacji Bojowej PPS był Aleksander Lutze - Birk.
19.08.2018 | Autor:

Fikcyjne małżeństwa polskich konspiratorów. Jak działały?

Polscy działacze niepodległościowi robili wiele, by nie rzucać się w oczy. Jednym ze sposobów maskowania rewolucyjnej działalności było pozorowanie małżeństw i osadzanie ich w partyjnych melinach. Czy ten pomysł się sprawdził?

Co o Józefie Piłsudskim miał do powiedzenia amerykański ambasador?
16.08.2018 | Autor:

Co pierwszy amerykański ambasador w Polsce myślał o Józefie Piłsudskim?

Mąż stanu, a może mściwy egocentryk, który mylił własny interes z dobrem ojczyzny? Oto co na temat Józefa Piłsudskiego miał do powiedzenia pierwszy przedstawiciel amerykańskich władz w Warszawie.

Akcja pod Bezdanami była jedną z wielu przeprowadzonych przez bojówkę PPS akcji ekspropriacyjnych. Niestety, nie poszła tak dobrze, jak dwa lata wcześniejsza akcja pod Rogowem (na ilustracji).
22.07.2018 | Autor:

Akcja pod Bezdanami. W tym napadzie na pociąg brało udział czterech polskich premierów. Dlaczego tak źle im poszło?

Był wrzesień 1908 roku. Do akcji ruszyli najwybitniejsi i najbardziej doświadczeni działacze PPS, w tym sam Józef Piłsudski. W takim składzie napad na pociąg jadący z Kongresówki do Petersburga nie mógł się nie udać. A jednak prawie wszystko...

Posłowie, udający się do Henryka Walezego, by zawiadomić go o wyborze na króla Polski, przedstawili mu także do zaprzysiężenia artykuły, od jego imienia nazwane henrykowskimi.
17.07.2018 | Autor:

Czym były artykuły henrykowskie?

Pod koniec XVI wieku Europa zmierzała już w stronę monarszych absolutyzmów. Tymczasem polska szlachta, po śmierci ostatniego Jagiellona, stanęła przed trudem wyboru nowego króla. I skłonienia go do tego, by zaakceptował jej złotą wolność. Jak to osiągnięto?

Katarzyna II (fot. domena publiczna)
16.07.2018 | Autor:

Co Katarzyna Wielka powiedziała do przywódcy Targowicy gdy już rozerwała Polskę na strzępy?

Stanisław Szczęsny Potocki nie potrzebował wiele czasu, by odkryć, że jest Rosjaninem. Ale wieści o drugim rozbiorze Polski mimo to były dla niego szokiem.

Kogo marszałek Piłsudski nazywał "zaplutym karłem"?
03.07.2018 | Autor:

To nie komuniści wymyślili „zaplutego karła”. Tym epitetem posługiwał się nawet marszałek Piłsudski. Kogo tak określał?

Józef Piłsudski znany jest z barwnego, soczystego języka. Nigdy nie wahał się wygłaszać kontrowersyjnych opinii ani ostro oceniać swoich rywali. Nie inaczej było, kiedy zabrał głos na przyjęciu, na którym ogłosił swoje wycofanie z życia politycznego.

Czy można napisać biografię kogoś, kto nie chce być obiektem badań? Na to i inne pytania odpowiadają Anna Gielewska i Marcin Dzierżanowski.
02.07.2018 | Autor:

Radykalizm jako metoda uprawiania polityki? Rozmowa z autorami pierwszej biografii Antoniego Macierewicza

Antoni Macierewicz od wielu dekad utrzymuje się w pierwszej lidze polskiej polityki. Jego biografia to też opowieść o zmianach, jakie zaszły w Polsce w ciągu ostatniego półwiecza. Jaki miał w nich udział i jak doszedł do swojej obecnej...

29.06.2018 | Autor:

Wielki król czy mityczne uosobienie dawnej chwały? („Bolesław Chrobry–lew ryczący” Przemysław Urbańczyk)

Przemysław Urbańczyk ma opinię badacza kontrowersyjnego. Jego poprzednia książka o Mieszku I wywołała burzę. Czy tak będzie również z jego najnowszą pracą poświęconą pierwszemu polskiemu królowi?

"Solidarność", mimo pozornej spójności, była wewnętrznie podzielona. Znalazły się w niej nawet frakcje skrajnie radykalne...
24.06.2018 | Autorzy: i

Prawdziwi Polacy. Antysemicka, nacjonalistyczna frakcja „Solidarności”, o której dzisiaj mało kto chce przypominać

W strukturach „Solidarności” nie brakowało radykałów. Jawnie antysemicka frakcja „Prawdziwych Polaków” z Mazowsza jest tego doskonałym przykładem. Zwykle działaczy tego typu po prostu ignorowano, ale z tymi współpracę nawiązał… jeden z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych polityków. Dlaczego?

Po przewrocie majowym obóz piłsudczyków zachowywał pozory demokracji. Aż do wyborów 1930 roku...
23.06.2018 | Autor:

Jeśli posłom „dołożą – to także nie szkodzi”. Czy Piłsudski naprawdę musiał wysłać opozycję do więzienia?

Po przewrocie majowym z 1926 roku polski system polityczny pozornie działał według starych reguł. Przed wyborami 1930 roku Marszałek postanowił jednak zdecydowanie rozprawić się z opozycją. Czy aż tak obawiał się przegranej?

Macierewicz długo cieszył się w PiS wyjątkową pozycją. Dlaczego? Zdjęcie z ksiązki "Antoni Macierewicz. Biografia nieautoryzowana".
16.06.2018 | Autorzy: i

Połączyło ich zamiłowanie do historii i… kotów. Osobliwa historia współpracy Jarosława Kaczyńskiego z Antonim Macierewiczem

Historia relacji Macierewicza i Kaczyńskiego jest szczególna. Kiedy Macierewicz był przed kilkudziesięcioma laty liderem i gwiazdą opozycji, Kaczyński zarzucał mu wodzowskie zapędy. W duchu marzył jednak o takiej pozycji, jaką miał wtedy Macierewicz.

15.06.2018 | Autor:

Pesymistyczna przyszłość polsko-niemieckich relacji. Czy porozumienie jest niemożliwe? („Polacy-Niemcy” Anna Wolff-Powęska)

Najnowsza książka autorstwa Anny Wolff-Powęskiej to nie tyle świeże opracowanie, co zbiór artykułów autorki publikowanych w latach 1992-2016. Prawie wszystkie zamieszczane były w „Gazecie Wyborczej”. To automatycznie zniechęci do książki zwolenników prawicy. Pytanie tylko, czy słusznie?

Skandalami związanymi z posłami I kadencji i ich rodzinami żyła cała Polska. Ucieczka córki posła Andrzeja Kerna zainspirowała nawet powstanie filmu "Uprowadzenie Agaty".
11.06.2018 | Autor:

Pierwsze afery III RP. Jak sprawowali się posłowie I kadencji Sejmu?

Osobisty apel do córki marszałka, skierowany na… oficjalnym blankiecie prezydenta. Przemyt kartonów papierosów za granicę. I nielegalna pożyczka z Moskwy. Niektórzy posłowie i senatorzy pierwszej kadencji parlamentu III RP najwidoczniej uważali, że ich immunitet pozwala na wszystko. Czy...

08.06.2018 | Autor:

Czy widmo powrotu do dyktatury w Polsce jest realne? („Od dyktatury do demokracji i z powrotem” Andrzej Zoll, Marek Bartosik)

Państwowiec, doskonały karnista, osoba o wyrazistych poglądach, dystansująca się jednak wobec łatwych partyjnych etykietek. Bez wątpienia Andrzej Zoll był jednym z kluczowych uczestników procesu kształtowania się porządku i kultury prawnej III RP. Jak ocenia ostatnie przemiany w Polsce?