Historia polityczna
„Idziemy na rzeź jak barany”. Co Czesław Kiszczak sądził o ustaleniach Okrągłego Stołu?
Do zaproszenia przedstawicieli opozycji do negocjacji skłoniła PZPR nie dobra wola, lecz konieczność. Jeszcze przy Okrągłym Stole w środowisku rządowym ścierały się różne opinie co do tego, na jakie iść ustępstwa. A szef partyjnej delegacji, Czesław Kiszczak, nie...
„Czas, abyśmy przestali sypać głowę popiołem”. Rosyjski historyk staje w obronie paktu Ribbentrop-Mołotow
Zdaniem szefa Rosyjskiego Towarzystwa Wojskowo-Historycznego zawarty w 1939 roku pakt między ZSRR a III Rzeszą, na mocy którego mocarstwa ustaliły swoje strefy wpływów, był „słuszny”, „wpłynął na fiasko blitzkriegu” i „uratował życie milionom ludzi”.
Czy Stany Zjednoczone pójdą w ślady Rosji? Prognozy wybitnego historyka
Brexit. Wojna na Ukrainie. Prezydentura Trumpa w USA. Timothy Snyder już kilka lat temu przekonywał, by nie lekceważyć zachodzących na świecie zmian. Jesteśmy o krok od kolejnej wersji tyranii – twierdził. Dziś z jeszcze większą obawą patrzy na...
Dlaczego Józef Piłsudski zdymisjonował jednego ze swoich najbliższych przyjaciół?
Dymisja Aleksandra Prystora ze stanowiska prezesa rady ministrów w maju 1933 roku do dzisiaj budzi wiele spekulacji. Co sprawiło, że jeden z najbliższych przyjaciół Józefa Piłsudskiego stracił zaufanie Marszałka?
Dlaczego starożytni Rzymianie nie chodzili na wybory?
Choć w starożytnym Rzymie to wybory przesądzały o obsadzaniu najważniejszych urzędów, naukowcy szacują, że frekwencja w ich trakcie była szokująco niska: głosowało kilka–kilkanaście procent uprawnionych. Skąd taka mało obywatelska postawa wśród mieszkańców „wzorcowej” republiki?
Dlaczego władców Rosji nazywano carami?
Od XV wieku książęta moskiewscy konsekwentnie budowali swoją pozycję władców Wszechrusi. Powiększali obszar swojego państwa i szukali sposobu, by dodać sobie splendoru. Tytuł cesarski z pewnością im go przydał – ale jak uzasadnili ten awans?
„Syjonistyczna piąta kolumna”. Co nastąpiło w Polsce w marcu 1968 roku?
Czystki objęły wojsko, administrację, szkolnictwo. Wszędzie usuwano syjonistów. Czasem prawdziwych, głównie jednak – tych wyimaginowanych.
Dlaczego Rosja do dzisiaj nie poradziła sobie z utratą imperium?
Dzieje Rosji to dzieje „zbierania ziem ruskich” – twierdzi znany historyk. Jego zdaniem w historii potężnego wschodniego państwa nacjonalizm i imperializm splotły się tak mocno, że dzisiaj jego mieszkańcom trudno pogodzić się z obecnymi granicami. Jak groźne mogą...
Jak NSDAP zbudowała swą potęgę w III Rzeszy? Niebagatelną rolę odegrały w tym doroczne zjazdy partii
Zjazdy partii nazistowskiej, odbywające się każdego października w bawarskiej Norymberdze, były jednym z najważniejszych punktów w kalendarzu III Rzeszy. Stanowiły niezapomniany polityczny spektakl, a jednocześnie umożliwiały uczestnikom złożenie deklaracji wiary w narodowy socjalizm.
Czy Krym jest rosyjski? Historia daje jasną odpowiedź na to pytanie
„Krym to ziemia rdzennie rosyjska, a Sewastopol to rosyjskie miasto” – przekonywał w marcu 2014 roku Władimir Putin, powołując się na opinię rosyjskich obywateli. Jego zdaniem półwysep nigdy nie powinien był znaleźć się w granicach Ukrainy. Ale czy...
„Wasz prezydent, nasz premier”. W jaki sposób powstał pierwszy demokratyczny rząd Polski po II wojnie światowej?
Kompromis wcale nie był oczywisty. PZPR i jego partie satelickie kontrolowały 65% mandatów w Sejmie, a Wałęsa wcale nie chciał solidarnościowego rządu. Jak w takim razie doszło do utworzenia gabinetu Tadeusza Mazowieckiego?
Jak swastyka stała się symbolem III Rzeszy?
Charakterystyczny krzyż o ramionach załamanych pod kątem prostym jest chyba najsłynniejszym – i najbardziej złowrogim – symbolem nazistowskiego terroru. Nie zawsze jednak znak ten kojarzył się z III Rzeszą. Jak zatem doszło do tego, że Adolf Hitler go...
Ryksa Elżbieta. Kobieta, dzięki której Czesi legalnie przejęli polski tron i koronę
Ślub z tą piastowską królewną dawał perspektywy uzyskania nie tylko polskiego, ale także czeskiego tronu. Nic dziwnego, że o kandydatów nie było trudno. Szybko okazało się jednak, że łatwiej zdobyć jej rękę, niż… utrzymać się przy życiu.
Jak Amerykanie zareagowali na przewrót majowy? Opublikowano nowe badania na ten temat
W okresie międzywojennym amerykańskie dzienniki niespecjalnie interesowały się tym, co się dzieje w Europie Środkowo-Wschodniej. Wydarzenia z maja 1926 roku trafiły jednak za oceanem na pierwsze strony gazet. Tylko, że fałszywych doniesień było w nich równie dużo, co...
Gdyby ten zamach się udał, II wojna światowa skończyłaby się już w 1939 roku. Kto za nim stał?
Do niedawna postać Georga Elsera pozostawała zupełnie nieznana. Człowieka, który po Clausie von Stauffenbergu był najbliższy zgładzenia Adolfa Hitlera, upamiętniono dopiero w latach 90., jeśli nie liczyć niewielkiego pomnika i mało znaczącej ulicy jego imienia. Jak to możliwe?
„Lewactwo zabija” – w kontrowersyjnym wpisie konserwatywna partia próbowała powiązać Holokaust z lewicą
Przy okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, obchodzonego na całym świecie 27 stycznia, wiele osób i instytucji zabrało głos, by upamiętnić miliony Żydów pomordowanych przez hitlerowców w czasie II wojny światowej. Wypowiedzieć się na ten temat postanowiła...
Jak kodeks drogowy pomógł nazistowskim zbrodniarzom uniknąć sprawiedliwości? Raport Sebastiana Fikusa z UŚ
Jeszcze ponad 20 lat po wojnie kwestia rozliczenia zbrodni hitlerowskich pozostawała nierozstrzygnięta. Wielu winnych wciąż przebywało na wolności i w duchu liczyło, że sprawa się przedawni. Gdy jednak zaczęto głośno mówić, że przestępstwa z okresu II wojny światowej...
Komunistyczny nacjonalizm. Kim byli „Partyzanci” skupieni wokół Mieczysława Moczara?
Nazwę komunistycznej koterii powstałej wokół ministra spraw wewnętrznych Mieczysława Moczara upowszechniły… media zgniłego zachodu, z Radiem Wolna Europa na czele. Do czego dążyli partyzanci? Jakie mieli poglądy? I jaki wpływ na wydarzenia marca 1968 roku?
„Jestem za stałym niepokojem politycznym”. Czym była słynna wojna na górze wywołana przez Lecha Wałęsę?
„Dla mnie demokracja parlamentarna to pokojowa wojna wszystkich ze wszystkimi” – mówił Lech Wałęsa w maju 1990 roku. Sprowokowana przez niego „wojna na górze” wprowadziła podziały polityczne, które przetrwały do dzisiaj.
Początki pruskiej potęgi. Jak dynastia Hohenzollernów zaczęła budować swoją pozycję w Europie?
Fryderyk II, który doprowadził Prusy do rozkwitu, nie zaczynał od zera. Już jego przodkowie zrobili wiele, by powstało silne, niezależne państwo. Jak przygotowali grunt dla wybitnego następcy?
„Kto za tym wszystkim stoi?” Warto pamiętać, że Wojciech Jaruzelski też wszędzie szukał agentów, spisków i wrogich sił
„Są siły zainteresowane tym, aby kosztem mężnego, doświadczonego w historii narodu polskiego załatwić swoje globalne, brudne, imperialistyczne interesy” – ostrzegał Wojciech Jaruzelski. Brzmi znajomo?
Ile sensu jest w serialu „1983”? Na nasze pytania odpowiada specjalista w dziedzinie historii PRL, profesor Patryk Pleskot
Najnowsza produkcja Agnieszki Holland budzi skrajne emocje. Jednych cieszą rozbudowane wątki, innym nie podoba się przekształcanie naszej historii w political fiction. My pytamy o to, czy scenariusz pierwszego polskiego oryginalnego serialu Netflixa jest choć trochę prawdopodobny. Uwaga na...
Styropian. Dlaczego ten materiał budowlany stał się symbolem walki z komuną?
„»Kaczory« były nierozłączne podczas ubiegłorocznych strajków w Stoczni Gdańskiej, po bratersku śpiąc na jednym płacie styropianu” – przypominała Gazeta Wyborcza w maju 1989 roku.
Amerykanie przejęli archiwum Kiszczaka. Polscy dziennikarze odnaleźli w nim szokujące dokumenty
Polscy dziennikarze, prowadząc kwerendę w Hoover Institution Library & Archives w Stanford, badali prywatną kolekcję dokumentów Czesława Kiszczaka. Wśród papierów natrafili między innymi na pochodzący z 1993 roku list generała do ówczesnego prezydenta Lecha Wałęsy. Skąd archiwalia wzięły...
Putin był agentem Stasi? Właśnie znaleziono jego legitymację!
Praktycznie odkąd Władimir Putin wypłynął na rosyjskiej scenie politycznej wiadomo było, że ma za sobą owocną karierę w radzieckich służbach specjalnych. Przez lata był oficerem KGB. Właśnie okazało się, że działał na rzecz nie tylko tej komunistycznej służby.