Historia powszechna

Zostanie kamień na kamieniu (recenzja: Radosław Gajda, Natalia Szcześniak „Archistorie. Jak odkrywać przestrzeń miast?”)
Ludzie umierają, dokumenty giną, pamięć się zaciera. Ale jedno pozostaje: budynki, niemi świadkowie małych i wielkich wydarzeń. Jaką historię mają do opowiedzenia?

Czy 95-letni esesman próbuje wymknąć się wymiarowi sprawiedliwości? Po wystąpieniu w sądzie historyka wylądował w szpitalu
Przed niemieckim Sądem Krajowym w Munsterze toczy się proces Johanna R. z Broken, jednego z ostatnich żyjących hitlerowskich zbrodniarzy. Po wystąpieniu biegłego historyka, który kompletnie podważył jego linię obrony, 95-latek trafił do szpitala. Czy uniknie wyroku?

Putin był agentem Stasi? Właśnie znaleziono jego legitymację!
Praktycznie odkąd Władimir Putin wypłynął na rosyjskiej scenie politycznej wiadomo było, że ma za sobą owocną karierę w radzieckich służbach specjalnych. Przez lata był oficerem KGB. Właśnie okazało się, że działał na rzecz nie tylko tej komunistycznej służby.

Dlaczego Napoleon storpedował w 1812 roku polskie plany powstańcze?
Polskie powstanie na Ukrainie przygotowywano niemal od momentu utworzenia Księstwa Warszawskiego. Ogromny wysiłek organizacyjny i finansowy poszedł jednak na marne. Wszystko za sprawą Napoleona, który całkowicie zlekceważył sugestie swoich doradców i pognał w głąb Rosji. Dlaczego to zrobił...

Dzieło życia Hitlera. Jak przedwojenni krytycy przyjęli „Mein Kampf”?
Gdy Adolf Hitler zasiadał do pisania Mein Kampf, raczej nie przypuszczał, jak złą sławę zyska pewnego dnia jego dzieło. Do dziś to jedna z najbardziej kontrowersyjnych publikacji na świecie – prawdopodobnie najczęściej omawiana i… najrzadziej czytana książka w...

Dżuma starsza niż przypuszczano – czarna śmierć mogła zabijać już 5 tysięcy lat temu
W pochodzących sprzed 5 tysięcy lat szczątkach 20-letniej kobiety znalezionych w Szwecji naukowcy odkryli DNA pałeczek dżumy. To jak dotychczas najstarszy ślad śmiercionośnej bakterii, która dziesiątkowała europejskie miasta w średniowieczu.

Jak z klęski zrobić moralne zwycięstwo, czyli sztuka manipulacji (recenzja: Piotr Gursztyn „Ribbentrop-Beck. Czy pakt Polska-Niemcy był możliwy?”)
Czy Polska przed II wojną światową i w jej trakcie mogła sprzymierzyć się z III Rzeszą? Kilka lat temu twierdząco na to pytanie odpowiedział Piotr Zychowicz. Teraz głos zabiera Piotr Gursztyn. Tylko czy taka dyskusja w ogóle ma...

Archeolodzy ze Stonehenge biją na alarm. Czy brytyjscy drogowcy zaszkodzą kamiennemu kręgowi?
Jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów architektonicznych Wysp Brytyjskich jest kamienny krąg w Stonehenge. By ułatwić jego zwiedzanie, zaplanowano modernizację okolicznych dróg. Zdaniem archeologów drogowcy demolują jednak zabytki, które znajdują się w pobliżu.

Babilońska opowieść o zemście w oryginale? Dawno nie widzieliście dziwniejszego filmu!
Wydawać by się mogło, że język babiloński, który nie był używany od dwóch tysięcy lat, przepadł na zawsze. Tymczasem okazuje się, że można się go nauczyć. I nie tylko. Brytyjscy studenci udowodnili, że z dość brutalnej starobabilońskiej opowieści...

Anglicy zrobili z niego kozła ofiarnego. Dlaczego generała Sosabowskiego obarczono winą za fiasko operacji „Market Garden”?
Lądowanie aliantów pod Arnhem miało skrócić wojnę. Niestety, operacja „Market Garden” skończyła się kompletną klapą. Odpowiedzialni za jej zaplanowanie i przeprowadzenie dowódcy popełnili szereg błędów. Jednak gdy przyszło co do czego, winą obarczono generała Stanisława Sosabowskiego. Dlaczego?

Zapomniane powstanie. Jak przygotowywano się do polskiego zrywu na Ukrainie?
To powstanie mogło zmienić nie tylko losy Polaków. Jego celem, oprócz odtworzenia niepodległej Rzeczpospolitej, było także udzielenie wsparcia ruszającego na Moskwę Napoleona. By je przygotować, Księstwo Warszawskie rzuciło na szalę cały swój majątek. Jaki właściwie był polski plan?

Luksusy epoki kamienia: nasi przodkowie raczyli się kawiorem już 6000 lat temu!
Ślady na glinianych naczyniach sprzed 6000 lat wskazują, że już w epoce kamienia ludzie zajadali się… ikrą karpia. Dzięki zaawansowanej analizie proteomicznej naukowcom udało się odtworzyć przepis na prehistoryczny obiad.

Historia mapami opisana (recenzja: Edward Brook-Hitching „Złoty atlas”)
Czy w dobie powszechnego dostępu do Internetu, gdzie można przecież znaleźć „wszystko” wydawanie publikacji zawierających historyczne mapy ma jeszcze jakikolwiek sens? „Złoty atlas” Edwarda Brooke’a-Hitchinga udowadnia, że jak najbardziej tak.

Antysemityzm w liczbach. Szokujące wyniki sondażu przeprowadzonego na zlecenie CNN
Niedługo przed strzelaniną w Pittsburghu CNN zleciło agencji sondażowej przeprowadzenie badań odnośnie wiedzy na temat Holokaustu w Europie. Ankiety przeprowadzono w siedmiu krajach, a ich wyniki są wprost zatrważające. Czy grozi nam powtórka mrocznej historii?

Szarża pod Somosierrą. Jak Polacy pomogli Napoleonowi podbić Hiszpanię?
„Trzeba być pijanym, by taki rozkaz wydać” – stwierdził jeden z francuskich generałów obecnych w wąwozie Somosierra 30 listopada 1808 roku. Polacy musieli myśleć podobnie. A mimo to rozkaz wykonali.

Orgazm zamiast znicza? Zdaniem norweskiego profesora Etruskowie wierzyli, że jest niezbędny aby wyprawić zmarłych na drugą stronę
Norweski profesor archeologii klasycznej, który ze swej chłodnej ojczyzny kilkudziesiąt lat temu przeniósł się do słonecznej Italii odkrył coś zaskakującego. Jego zdaniem Etruskowie wyprawiali swoich zmarłych na tamten świat z pomocą seksu, tańca i krwawych rytuałów.

Historycy dostali nowe narzędzie do prowadzenia badań – pomoże im technologia rozpoznawania twarzy
Nauka związana z cyfrową identyfikacją ludzi na podstawie unikalnych cech ich ciała nie raz znalazła już zastosowanie w badaniach historycznych. Teraz pomoże również w identyfikowaniu anonimowych Amerykanów z XIX-wiecznych portretów.

Amerykański historyk pyta: czy Facebook i Google to najwięksi wrogowie historii?
Timothy Snyder występuje „w obronie historii”. Przed kim? I co największe korporacje technologiczne mają wspólnego z tym, jak rozumiemy postrzeganie przeszłości?

Dlaczego operacja „Market Garden” zakończyła się tak spektakularną, kompromitującą klęską?
Alianci myśleli, że odniosą miażdżące zwycięstwo. Przygotowana z ogromnym rozmachem operacja „Market Garden” miała pogrążyć Niemców i przyspieszyć zakończenie wojny w Europie. Tymczasem walki pod Arnhem do dzisiaj są uznawane za jedną z największych klęsk antyhitlerowskiej koalicji. Co...

Krzywa Wieża w Pizie jest… nieco mniej krzywa
Dzięki wytężonej pracy grupy specjalistów, którym powierzono zadanie ustabilizowania jednego z najbardziej rozpoznawalnych architektonicznych symboli Włoch, słynna Krzywa Wieża stoi nieco bardziej prosto. „Jest lepiej niż zakładaliśmy” – mówią eksperci.

Kiedy naprawdę upadło rzymskie imperium?
Imperium rzymskie budowano konsekwentnie od VIII wieku przed naszą erą. Najpierw było królestwem, potem potężną republiką, a w końcu imponujących rozmiarów cesarstwem. Czy jednak możemy wskazać konkretną datę jego upadku? Kandydatów jest wielu – od roku 395 do…...

W Walii odkryto celtycki pochówek rydwanowy. Archeolodzy nie mogli uwierzyć i początkowo wyśmiali znalazcę
Brytyjscy detektoryści mogą mówić o niebywałym szczęściu. W Walii udało im się natrafić na celtycki pochówek. Wyjątkowym czyni go fakt, iż zwłoki pogrzebane zostały z rydwanem. Muzeum Narodowe Walii twierdzi, że to ekscytujące znalezisko.

Reżyser „Władcy pierścieni” nakręcił film dokumentalny o I wojnie światowej. Właśnie pojawił się zwiastun
Nowozelandzki reżyser Peter Jackson w pamięci zbiorowej zapisał się przede wszystkim jako reżyser trylogii „Władca pierścieni” oraz „Hobbit”. Teraz postanowił się zająć zupełnie nową gałęzią kinematografii i nakręcił dokument o wojnie. Właśnie pojawił się jego zwiastun.

Kolejna niespodzianka w Pompejach. Odkryto malowidło przedstawiające Ledę i Zeusa… w bardzo niedwuznacznej pozie
W Pompejach wzdłuż Regio V nieprzerwanie trwają wykopaliska mające na celu odkrywanie i zabezpieczanie pozostałości słynnego miasta. Naukowcy co chwilę ogłaszają kolejne sukcesy. Teraz udało im się znaleźć pikantne przedstawienie mitu o Ledzie i Zeusie.

Na Antarktydę wyruszy brytyjska wyprawa. Czy badacze znajdą wrak zaginionego statku?
W sierpniu 1914 roku, tuż po wybuchu pierwszej wojny światowej, z Wielkiej Brytanii wyruszyła na pokładzie żaglowca „Endurance” wyprawa mająca na celu odkrywanie Antarktydy. Po wielu miesiącach lodowy żywioł pochłonął jednostkę. Czy teraz wreszcie uda się ją odnaleźć?