Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Historia Skandynawii

W XVII wieku galeon Vasa był chlubą szwedzkiej marynarki wojennej.
26.03.2022 | Autor:

Nie wsławił się w żadnej bitwie, nie oddał nawet jednego strzału, ale jest najsłynniejszym galeonem na świecie!

W XVII wieku był chlubą szwedzkiej marynarki wojennej. Jego chwała trwała jednak bardzo krótko. Winą za katastrofę obarczono polskich szpiegów. Po 333 latach okręt wydobyto i przywrócono mu dawną świetność. Dziś jest jedną z największych atrakcji turystycznych w...

Jak Tycho Brahe zrewolucjonizował astronomię?
31.12.2021 | Autor:

Pan na Zamku Gwiazd. Jak Tycho Brahe zrewolucjonizował astronomię?

Wytrwałość i dokładność – tak najkrócej można opisać pracę Tychona Brahe. Ten niezwykły astronom miał prywatną wyspę, za to brakowało mu… kawałka nosa, który stracił w młodzieńczej bójce. Był pupilkiem duńskiego króla oraz nie zgadzał się z Kopernikiem....

Klocki Lego mają długą i fascynującą historię
20.12.2021 | Autor:

Baw się dobrze, czyli jak powstały klocki Lego

Większość z nas zna klocki Lego. Dla jednych to ucieleśnienie największych marzeń oraz początek fantastycznych konstrukcji, dla innych koszmar rozrzucanych przez dzieci drobnych elementów. Ale czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak zaczęła się ich historia? I dlaczego zostały właśnie...

20.02.2020 | Autor:

Karol XII – wybitny wódz?

„Za mała, żeby żartować, za duża, żeby się nią chwalić” tymi słowami ostatni absolutystyczny król Szwecji, Karol XII, określił dziwny, acz znaczący epizod z Trzeciej Wojny Północnej, zwanej też Wielką, na którą przypada większa część panowania tego władcy.

Czy wikingowie dotarli do Ameryki Północnej w XII wieku? I czy palili wówczas marihuanę? (na zdj. zrekonstruowane wnętrze chaty w osadzie L'Anse aux Meadow).
16.07.2019 | Autor:

Czy wikingowie podczas eksploracji Ameryki Północnej byli na haju? Zdaniem badaczy mogli palić marihuanę!

Nieopodal osady wikingów w Nowej Fundlandii odkryto pyłki konopi. Zdaniem naukowców to dowód na to, że jej mieszkańcy mogli palić lub spożywać psychoaktywne rośliny w czasach, gdy eksplorowali Amerykę Północną. Co więcej, sporo wskazuje, iż zabawili tu dłużej,...

W nordyckiej mitologii nie brakuje wojowniczych kobiet i bogiń. Tymczasem archeolodzy znaleźli dotychczas zaledwie kilkadziesiąt pochówków, które mogły należeć do walecznych pań.
08.07.2019 | Autor:

Średniowieczna wikińska wojowniczka pochodziła z obszaru Polski? Niezwykłe odkrycie polskiego badacza

Na duńskiej wyspie Langeland już wiele lat temu archeolodzy odkryli wikiński cmentarz, a na nim – zagadkowy grób kobiety. Dopiero teraz jednak polski badacz dr Leszek Gardeła zdołał go zidentyfikować. Wojowniczka, która została w nim pochowana, prawdopodobnie miała...

Zima na przełomie 1783 i 1784 roku była wyjątkowo mroźna. Za obniżenie temperatur odpowiadała trwająca od czerwca erupcja wulkanu Laki.
19.05.2019 | Autor:

Zamiast gorącego lata, zima stulecia? Naukowcy wyjaśniają anomalie pogodowe w XVIII-wiecznej Europie

Potężna erupcja islandzkiego wulkanu, do której doszło na przełomie 1783 i 1784 roku wcale nie spowodowała, jak dotąd zakładano, ekstremalnej fali upałów w Europie. Wręcz przeciwnie, przyniosła nad Stary Kontynent niezwykle mroźną zimę – co postulował już w...

Rysunek jamy grobowej wykonany przez Haralda Olssona, który po raz pierwszy ukazał się w 1943 roku.
21.02.2019 | Autor:

Ten bogaty wikiński wojownik był w rzeczywistości kobietą? Czy takich wojowniczek było więcej?

Przez ponad sto lat wierzono, że odkryty w wikińskiej Birce bogaty grób należy do mężczyzny, wysoko postawionego wojownika, pochowanego ze świetnym rynsztunkiem i parą koni. Testy DNA zburzyły ten koncept. Okazuje się, że w grobie spoczywała w rzeczywistości...

Wnętrze katedry Strängnäs, skąd ukradzione zostały klejnoty (fot. Riggwelter, lic. CC BY-SA 3.0)
05.02.2019 | Autor:

Czy Szwecja odzyskała klejnoty koronne? Wszystko na to wskazuje

Latem pisaliśmy o przedziwnej kradzieży, jakiej dokonano w katedrze w Strängnäs w pobliżu Sztokholmu. Złodzieje zabrali wówczas klejnoty koronne Karola Sudermańskiego i jego żony. Wygląda na to, że skarby odnaleziono w… śmietniku.

Jedną z największych porażek Husarii była bitwa pod Cecorą.
22.01.2019 | Autor:

Husarzom też zdarzało się uciekać z pola bitwy. Gdzie nasza "niezwyciężona" jazda poniosła największe klęski?

Husaria była niezwyciężona i nigdy nie przegrała żadnej bitwy – to przekonanie podziela wielu z nas, nawet ci, którzy dość dobrze znają historię. Niestety, należy je włożyć między bajki. Legendarna polska jazda nieraz ponosiła porażki – niektóre wyjątkowo...

Konie (fot. domena publiczna)
08.01.2019 | Autor:

Co wikingowie mieli przeciwko klaczom? Zaskakujące wyniki analiz DNA pobranych z pochówków wojowników

Wikingowie zapracowali sobie na opinię nieustraszonych i bezwzględnych wojowników. Do walki ruszali na pokładach swoich długich łodzi, pieszo lub wierzchem. Badania ich grobów na Islandii przynoszą zaskakujące informacje dotyczące tego, jakich zwierząt dosiadali.

Kot (fot. Darwis Alwan, lic. CC0)
17.12.2018 | Autor:

Koty zawsze były inne. Badacze udowodnili właśnie, że po udomowieniu zamiast się skurczyć, stały się większe

Jak wynika z badań prowadzonych przez naukowców, większość zwierząt po udomowieniu kurczy się. Pies jest o 25% mniejszy od swojego dzikiego kuzyna wilka szarego. Koty tymczasem jak zawsze pozostają indywidualistami. Okazuje się, że nie tylko nie zmalały, ale…...

W Europie symbolem dżumy stali się lekarze w charakterystycznych strojach.
09.12.2018 | Autor:

Dżuma starsza niż przypuszczano – czarna śmierć mogła zabijać już 5 tysięcy lat temu

W pochodzących sprzed 5 tysięcy lat szczątkach 20-letniej kobiety znalezionych w Szwecji naukowcy odkryli DNA pałeczek dżumy. To jak dotychczas najstarszy ślad śmiercionośnej bakterii, która dziesiątkowała europejskie miasta w średniowieczu.

Rekonstrukcja akcji sabotażowej przeprowadzonej w lutym 1943 roku przez norweskich komandosów w zakładach chemicznych Norsk Hydro.
29.10.2018 | Autor:

Zmarł norweski oficer, który w 1943 roku zniszczył marzenia Hitlera o bombie atomowej

W poniedziałek, 21 października, w wieku 99 lat zmarł Joachim Rønneberg, emerytowany norweski oficer, który w lutym 1943 roku poprowadził komandosów wyznaczonych do zniszczenia fabryki ciężkiej wody Norsk Hydro. Sukces operacji Gunnerside mocno opóźnił prace nazistów nad bronią...

Dzieci w domu Lebensbornu w okupowanej Norwegii (fot. Riksarkivet, National Archives of Norway, @ Flickr Commons)
21.10.2018 | Autor:

W czasie wojny sam Himmler zachęcał niemieckich żołnierzy do romansów z Norweżkami. Prześladowane po upadku III Rzeszy kobiety wreszcie doczekały się przeprosin

Norweska premier Erna Solberg w imieniu swojego kraju przeprosiła kobiety, które po wojnie prześladowano na różne sposoby za utrzymywanie relacji z żołnierzami Trzeciej Rzeszy. Nazywano je „niemieckimi dziewczynami”.

14.10.2018 | Autor:

Znaleziony na dnie Morza Bałtyckiego „najstarszy szampan na świecie” jednak nie nadaje się do picia

Kiedy 8 lat temu we wraku spoczywającym na dnie Bałtyku odkryto ponad sto butelek XVIII-wiecznego szampana, świat oszalał. Podczas aukcji trunek osiągał ceny kilkunastu tysięcy euro. Radość ze znaleziska była jednak przedwczesna. Najnowsze badania wykazały, że alkohol nie...

Kościół klepkowy w Heddal w Norwegii, którego początki sięgają XIII wieku (fot. Micha L. Rieser)
30.09.2018 | Autor:

Naukowcy ze Skandynawii zajrzeli pod średniowieczne kościelne podłogi. Znaleźli tam ponad 100 000 monet!

W całej Skandynawii zaczęto prowadzić badania mające ujawnić, co znajduje się pod deskami drewnianych kościelnych podłóg. Jak się okazuje, z rezultatów można zaskakująco wiele wyczytać.

Znalezisko z Hjarnø (fot. VejleMuseernes)
18.09.2018 | Autor:

Ofiara w celu powstrzymania końca świata czy efekty wyprawy łupieżczej? Poszukiwaczka z Danii znalazła skarb

Terese Refsgaard w 2017 roku wybrała się ze swoim wykrywaczem metalu na poszukiwania na niewielkiej wyspie Hjarnø w Danii. Poszczęściło jej się: znalazła złoty skarb. Teraz w miejscu jej odkrycia przeprowadzono profesjonalne wykopaliska. Znaleziono m.in. tajemnicze zdobienia.

Borowik (fot. zdenet, lic. CC0)
27.08.2018 | Autor:

Pięć dziwacznych historycznych anegdot, którymi zagniesz swojego wujka grzybiarza

Zarówno w czasach Mickiewicza, jak i w peerelu, Polacy uwielbiali chadzać na grzyby. I chwalić się tym, co udało im się znaleźć. Gdy następnym razem przy rodzinnym spotkaniu wujek będzie opowiadać o taaaakich prawdziwkach, zamiast słuchać kolejnej wyolbrzymionej...

Szarżująca pod Kircholmem husaria. Fragment obrazu Wojciecha Kossaka.
21.08.2018 | Autor:

Cios husarskiej pięści. Triumfalne uderzenie polskiej kawalerii w bitwie pod Kircholmem

    Błyskawiczne rozgromienie trzykrotnie liczniejszego przeciwnika pod Kircholmem było jednym z najbardziej spektakularnych sukcesów militarnych w polskich dziejach. O zwycięstwie zadecydowały piorunujące szarże husarii.

Morsy (fot. domena publiczna)
13.08.2018 | Autor:

Dlaczego upadły kolonie wikingów na Grenlandii? Naukowcy twierdzą, że to wina… morsów

Przez długi czas kolonie ludzi Północy na Grenlandii wręcz rozkwitały. Wznosili oni okazałe budowle sakralne i siedziby, uzyskali nawet własne biskupstwo. W pewnym momencie ich osadnictwo się załamało. Naukowcy twierdzą, że wreszcie odkryli przyczynę.

Nagrobek Karola Sudermańskiego (fot. Kigsz, lic. CC BY-SA 4.0)
03.08.2018 | Autor:

Skradziono szwedzkie klejnoty koronne. Trwa obława

Złodzieje właśnie pozbawili Szwecję jednego ze skarbów narodowych – koron należących do króla Karola IX i jego żony Krystyny. Złodzieje uciekli… rowerami damkami.

Efekty styczności z zieloną farbą zawierającą arsen (fto. Wellcome Library, London, lic. CCA 4.0 I)
30.07.2018 | Autor:

Czytanie tych książek mogło być zabójcze. W Danii znaleziono pełne trucizny woluminy

W „Imieniu róży” Umberto Eco pojawiła się książka, która była zabójcza dla swych czytelników. Śmiercionośną toksynę przyjmowało się śliniąc palec, by przewrócić stronę. Jak pokazuje najnowsze odkrycie w Danii, takie rzeczy mogą się wydarzyć nie tylko w umyśle...

Wikingowie w Walhalli (fot. domena publiczna)
19.06.2018 | Autor:

Marzy ci się remont? Dzięki duńskim naukowcom możesz pomalować swój dom używając do tego wikińskiej palety kolorystycznej

Kolory od zarania dziejów pełnią niezwykle istotną rolę w społeczeństwie. Symbolizując między innymi żałobę, niewinność, czy nadzieję, wysyłają jasne komunikaty, zarówno dziś, jak i setki lat temu. Duńscy naukowcy dają nam możliwość poznania barw używanych do różnych celów...

Wykopaliska w Alken Enge w Danii (fot. Holst et al., PNAS, lic. CC by 4.0)
23.05.2018 | Autor:

W Danii znaleziono ślady wielkiej masakry. Na początku naszej ery Rzymianie starli się tam z germańskimi plemionami  

Duńskie wykopaliska pokazują, że w północnej Europie w czasach rzymskiej ekspansji doszło do potężnej bitwy. Poległy w niej setki osób, których ciała następnie zostały rytualnie usunięte z pola walki. Znaleziono także kości czterech ludzkich miednic nawleczone na kij....