Dwudziestolecie międzywojenne
Niech żyje bal!
Rauty, dansingi i five o`clocki – w dwudziestoleciu międzywojennym potrafiono się bawić i robiono to stosunkowo często. Ogromną popularnością cieszyły się bale. Choć krytykowane przez tradycjonalistów, huczne zabawy szybko weszły tradycji Drugiej Rzeczypospolitej.
Nikiszowiec – tak powstało najsłynniejsze osiedle w Polsce
Kraj nad Wisłą posiada mnóstwo pięknych i unikatowych miejsc, mających zarówno wartość przyrodniczą, jak kulturową i architektoniczną. Kto by przypuszczał, że jedno z najbardziej wyjątkowych miejsc powstało… Jako osiedle robotnicze!
Dlaczego Hitler skazał na śmierć jednego ze swoich najbliższych przyjaciół?
Ernst Röhm był jednym z czołowych działaczy NSDAP, jednocześnie znajdując się w kręgu osób bliskich Adolfowi Hitlerowi. Między innymi dzięki niemu przyszły Führer miał szansę zbudować swoją potęgę, a jednak… Dlaczego Röhm zginął na zlecenie najsłynniejszego nazisty?
Król bez korony – zapomniany ojciec niepodległości
Takim właśnie mianem możemy nazwać jednego z ojców niepodległej Polski, wielkiego patriotę, działacza społecznego, polityka a wreszcie regenta – księcia Zdzisława Lubomirskiego.
To dzięki niemu Puszcza Białowieska w ogóle jeszcze istnieje! Kim był Polak, który opisał wszystkie rośliny?
Tworzył parki narodowe i skatalogował wszystkie rośliny występujące w naszym kraju. Podczas niemieckiej okupacji pomagał studentom, a także… żubrom w Białowieży (ocalił je przed wyginięciem)! Kim był Władysław Szafer, jeden z najznamienitszych obrońców polskiej przyrody?
Jeden, by wszystkimi rządzić – dlaczego Tolkien rozpętał wojnę o pierścień?
Książki Johna R.R. Tolkiena już dawno weszły do klasyki literatury i jednoczą rzesze fanów na całym świecie. Stworzony przez niego i dopracowany w najmniejszych szczegółach świat inspirowany był mitologiami, wierzeniami i baśniami. Dlaczego to właśnie pierścień stał się...
Wychowała powstańców, walczyła o edukację
Kobieta szpieg, matka chrzestna powstania wielkopolskiego, emancypantka, nauczycielka i jedna z pierwszych kobiet w polskim parlamencie. Kim była Zofia Sokolnicka?
Enigma. Bitwa o tajemnicę
Złamanie przez poznańskich kryptologów szyfrów Enigmy było początkiem wielkiej „bitwy o tajemnicę”, toczonej przez całą wojnę. Łamacze Enigmy robili wszystko, by utrzymać swój sukces w sekrecie. Tymczasem niemiecki wywiad poszukiwał informacji o tym, czym Biuro Szyfrów zajmowało się...
Ten Polak ocalił miliony ludzi przed śmiercią. Dziś jego nazwisko jest niemal zapomniane
„Walka z tyfusem plamistym nie wyglądała bardzo korzystnie tak długo, aż na widownię wstąpił znakomity badacz polski, profesor Rudolf Weigl” – stwierdził noblista Charles Nicolle. Kim był człowiek, który stworzył szczepionkę przeciwko tej groźnej chorobie – i ocalił...
Niezwykła Polka, która wymyśliła piękno. Kim była Helena Rubinstein?
78 pudrów, 62 kremy, 115 szminek, a poza tym dziesiątki perfum, mydełek i innych specyfików – taki „spadek” pozostawiła po sobie Helena Rubinstein. W chwili śmierci jej majątek szacowano na 100 milionów dolarów. Jak stworzyła swoje kosmetyczne imperium?
„Jeśli Ci wódka przeszkadza w pracy, to przestań pracować”* – o kulturze picia w przedwojennej Polsce
Wino, piwo, wódka, koniak, arak, krupnik, likier, szampan… – przed wojną w Polsce pito niemal przez cały dzień, zaczynając od śniadania. Choć oficjalnie nadużywanie alkoholu było raczej w złym guście, to jednak gazety rozpisywały się o najróżniejszych alkoholowych...
Jak silny był antysemityzm Polaków w dwudziestoleciu międzywojennym?
Kiedy ogłoszono, że wybory prezydenckie wygrał Narutowicz, w szeregach prawicy zawrzało. Narodowcy nawoływali do bojkotu polityka, wychwalali faszyzm i ostrzegali przed wydaniem Polski „na żer międzynarodowego, żydowsko-masońskiego mocarstwa anonimowego”. W jakim stopniu byli przy tym antysemitami?
„Polska była historyczną porażką i zawsze nią pozostanie”. Dlaczego po I wojnie Rzeczpospolita odrodziła się bez Gdańska?
Niepodległą Polskę – zgodnie z planami prezydenta Wilsona – zamierzano odtworzyć po I wojnie światowej „z dostępem do morza”. Dla polskich polityków oznaczało to, że Gdańsk musi wejść w skład Rzeczypospolitej. Nie zdołali jednak przekonać do swoich racji...
Z czego Polacy żartowali tuż po odzyskaniu niepodległości? Przegląd prasowych karykatur
Choć odzyskanie niepodległości Polacy powitali z entuzjazmem, już w pierwszych powojennych miesiącach zauważyli, że odrodzona Rzeczpospolita daleka jest od ideału. Szczególnie wrażliwi na te niedostatki byli prasowi rysownicy, którzy potrafili je z humorem wypunktować. Co stało się obiektem...
Wróg publiczny numer 1. Dlaczego pierwszy polski prezydent Gabriel Narutowicz musiał zginąć?
Gabriel Narutowicz był prezydentem zaledwie przez kilka dni. Ten nastawiony ugodowo i niezaangażowany w partyjne przepychanki polityk teoretycznie nikomu nie zawadzał. Mimo to zginął z ręki radykalnego nacjonalisty, malarza Eligiusza Niewiadomskiego. Dlaczego doszło do tej tragedii?
Eligiusz Niewiadomski. Kogo TAK NAPRAWDĘ chciał zamordować zabójca Narutowicza?
Śmierć Gabriela Narutowicza była dla Polaków wstrząsem. Ale jeszcze większy szok spowodował jego zabójca, kiedy wyznał, że strzały pierwotnie były przeznaczone dla kogoś innego! Kto zatem faktycznie miał zginąć od kul, które zabiły pierwszego polskiego prezydenta?
Jak w II RP traktowano tych, którzy odmawiali służby wojskowej?
Obdżektorzy nie są wynalazkiem współczesnym. Sto lat temu obywatele również odmawiali służby wojskowej z powodów religijnych. Nie zawsze jednak spotykali się ze zrozumieniem ze strony urzędników państwowych. A jak było w II Rzeczpospolitej?
Co polskie elity w 1917 roku myślały o bolszewikach? Że utrzymają się u władzy najwyżej przez kilka miesięcy – twierdzi badacz z Białegostoku
Upadek słabego rządu Kiereńskiego nie był dla nikogo nad Wisłą szczególnym zaskoczeniem. Jak się okazuje, po jego następcach – bolszewikach – także nie obiecywano sobie zbyt wiele. Co o dojściu Lenina do władzy myśleli polscy politycy i dziennikarze...
Medale dla sprawiedliwych względem Polaków. Prezydent Duda wręczył odznaczenia ludziom, którzy ratowali naszych rodaków przed totalitaryzmem
W środę 19 czerwca po raz pierwszy w historii wręczono medale Virtus et Fraternitas (Cnota i Bohaterstwo) przyznawane za pomoc Polakom, ofiarom zbrodni wojennych i totalitaryzmu w latach 1917–1990. „Traktujemy was jako siostry i braci naszego narodu” –...
Straciło tam życie więcej ludzi niż w Auschwitz. Co wiemy o jednym z najgorszych radzieckich łagrów?
Ta część powojennej historii wciąż nie została dokładnie opisana, choć przez system radzieckich łagrów przeszły miliony ludzi. Niektóre z obozów cieszą się szczególnie złą sławą. O jednym z najgorszych – Workutałagu – opowiada profesor Norman Davies.
Jak w II RP radzono sobie z kłusownikami? Pionierskie badania krakowskiego naukowca
Już I wojna światowa znacząco przetrzebiła zwierzynę na polskich ziemiach. Nielegalny odstrzał nie ustał w odrodzonej Rzeczpospolitej – a państwo zupełnie nie miało pomysłu, jak powstrzymać plagę kłusowników. Jaka była skala zjawiska? I czemu tak trudno było z...
Dlaczego w 1921 roku Ukraińcy chcieli zamordować Józefa Piłsudskiego?
Po I wojnie światowej większość Polaków kochała Piłsudskiego. Tego samego nie można było powiedzieć o Ukraińcach, którzy za główny cel wyznaczyli sobie… zabicie Marszałka. 25 września 1921 roku przeprowadzili nieudany zamach na Ziuka. Ale za co tak bardzo...
Czy o popularności nazizmu w Niemczech zadecydował kryzys gospodarczy w latach 20. ubiegłego wieku?
Klęska w I wojnie światowej wywołała w Niemczech kryzys gospodarczy. Pokonane państwo musiało radzić sobie z zapłatą reparacji, a wkrótce również z katastrofalnym spadkiem wartości waluty. Banknot o nominale 100 bilionów marek stał się symbolem okresu, w którym...
Epidemia hiszpanki zaczęła się wcześniej niż zakładano. W dodatku można jej było zapobiec dzięki szczepionkom – przekonują naukowcy
Pierwsze przypadki grypy hiszpanki, która w latach 1918–1919 zbierała okrutne żniwo na całym świecie, pojawiły się dwa lata wcześniej, niż dotychczas zakładano. Zignorowano ją jednak jako „niegroźną infekcję”. Tymczasem, jak przekonują naukowcy, program szczepień mógł zapobiec tej najpoważniejszej...
Piękne umysły po polsku. Kim byli twórcy lwowskiej szkoły matematycznej?
„Matematyka w tej grupie zafascynowanych ludzi była czymś w rodzaju gorączki” – mówił o lwowskich geniuszach Zygmunt Birnbaum. Opracowali setki twierdzeń i dowodów, które zrewolucjonizowały tę dziedzinę wiedzy. Choć skrajnie się od siebie różnili, łączyło ich jedno: miłość...