Historia życia codziennego i obyczajów
Starożytni Egipcjanie nosili skarpetki w kolorowe paski! Dzięki naukowcom z British Museum wiemy nawet, jak je farbowali
Starożytnych Egipcjan wyobrażamy sobie raczej w sandałach i płóciennej przepasce na biodrach, co najwyżej w dłuższej szacie. Tymczasem, jak pokazały wykopaliska z lat 1913-1914, mieszkańcy kraju faraonów nosili także skarpetki. I to w kolorowe paski.
Pumpkin spice latte 3500 lat temu? Niewykluczone. Naukowcy znaleźli dowód, że najważniejszy składnik aromatycznej kawy stosowano już wtedy
Wraz z końcem wakacji w kawiarniach sieciowych rozpoczyna się sezon na kawę z dyniowo-korzennym syropem. Nieodzownym składnikiem kultowego napoju jest gałka muszkatołowa. Jak się okazuje, przyprawy tej używano już wtedy, gdy starożytni Grecy zaczęli pisać pierwsze eposy.
Jak bardzo śmierdziały średniowieczne miasta?
Brak kanalizacji. Niechęć do kąpieli. Zatkane odpadami rzeki. To, co wiemy o życiu w średniowiecznym mieście pozwala stwierdzić, że nie było ono usłane różami. I na pewno nimi nie pachniało.
Trzysta worków paszy dla wielbłądów. Skąd się wzięła kawa w Europie?
Statystyczny Europejczyk wypija dziennie 4 filiżanki kawy, co daje 160 litrów na osobę w ciągu roku. Wielu wprost nie wyobraża sobie dnia bez tego napoju. Tymczasem jego kariera na naszym kontynencie to stosunkowo świeża sprawa. I wszystko to...
Sławojka. Dlaczego wszystkie wiejskie wychodki nazwano imieniem premiera Felicjana Sławoja-Składkowskiego?
„Ustępy powinny być nie tylko suche, ale gruntownie szorowane, tak aby używanie sedesu nie budziło wstrętu” – podkreślał minister Sławoj Składowski w jednym ze swoich słynnych okólników.
Śmierć w obozie. Wspomnienia Polki, która przeżyła piekło łagrów
Najgorsze w łagrach były zimy. To wtedy zaczynała się prawdziwa katorga. Ekstremalne warunki i ciężka fizyczna praca dla wielu okazywały się nie do zniesienia. O tym, do czego prowadziły powszechne w obozie rozpacz i desperacja, opowiada Stefania, więźniarka...
Jak wyglądały porody w średniowiecznej Europie?
„Obarczę cię niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci” – tę karę, nałożoną na Ewę za zerwanie zakazanego owocu, średniowieczne kobiety poznały aż za dobrze. Ciąża i poród wiązały się w ich czasach ze śmiertelnym...
W Turcji znaleziono słoiczek nawilżającego kremu pod oczy liczący 2200 lat
Stereotyp każe myśleć, że krem znaleziono w domu należącym do starożytnej elegantki. Tymczasem, jak dowodzą archeolodzy pracujący w antycznym mieście Aizanoi, nic bardziej mylnego.
Co starożytny garnek sera ma wspólnego z analizą rozprzestrzeniania się rolnictwa? Jak się okazuje, bardzo dużo
Choć dzisiejsza Chorwacja Polakom kojarzy się głównie z popularną destynacją urlopową, warto wiedzieć, że Półwysep Bałkański był bramą, przez którą przeniknęło do Europy rolnictwo. A pakowanie sera w gliniane garnki pomogło pierwszym rolnikom podróżować.
Naukowcy dowiedli, że wynajdując rolnictwo człowiek przypadkiem stworzył najpopularniejszy gatunek wróbla
Wróbel domowy jest bohaterem wierszyków, dziecięcych czytanek i ilustracji w elementarzach. Jako, że jest wszechobecny, naukowcy nie przykładali specjalnej wagi do jego obserwacji i badania. Tymczasem okazuje się, że te ptaki towarzyszą nam odkąd nauczyliśmy się uprawiać zboże.
Sto lat temu Amerykanie byli zszokowani i zniesmaczeni niewdzięcznością Polaków. Czy słusznie?
„Sądzę, że zdaniem polskiego rządu podejmowanie działalności charytatywnej w Polsce stanowi przywilej”. Tymi słowami w 1921 roku amerykański ambasador nad Wisłą scharakteryzował postawę naszych władz. Skąd aż tak negatywna opinia?
„Jakiś wariat co godzinę grał z wieży na trąbie”. Dlaczego w Krakowie wciąż grają hejnał?
Hejnał rozbrzmiewa od setek lat. Kiedyś wyznaczał godziny otwierania i zamknięcia bram miejskich i ostrzegał przed niebezpieczeństwami. Dzisiaj nie służy niczemu. Dlaczego nigdy z niego nie zrezygnowano?
Czy Wieniawa naprawdę wjechał konno po schodach Adrii? Prawda o ulubionym powiedzonku słynnego kawalerzysty
Legenda mówi, że mocno podpity Wieniawa wskoczył na koń i wjechał na rumaku… na piętro ulubionej knajpy. Wpierw zaś zawołał do towarzyszy: „Skończyły się żarty, zaczęły się schody”.
Dlaczego bankierzy w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego gromadzili tak wielkie majątki?
Sytuacja, która wytworzyła się za panowania ostatniego polskiego króla, nie miała sobie równych w całej Europie. Państwo stało się zbyt biedne nawet na to, by utrzymać własną armię. Jednocześnie zarówno sam władca, jak magnateria, szlachta i mieszczanie tonęli...
Skąd w Polsce wzięło się wino i kiedy było najbardziej popularne?
Produkowali je mnisi, popijała szlachta. Kościół używa go do dziś w liturgii. Na przestrzeni stuleci wino wyparło nawet piwo i stało się ulubionym trunkiem Polaków, zwłaszcza najbogatszych. Jak trafiło nad Wisłę?
Skąd wzięła się kotwica Polski Walczącej?
Ten symbol stał się rozpoznawalny w całej Polsce. Podczas II wojny światowej za jego malowanie na murach groziła nawet śmierć. Dziś noszą go między innymi żołnierze wojsk specjalnych, w tym komandosi. Skąd właściwie się wziął?
Jak traktowano Polaków w carskich więzieniach?
Katowanie, bicie i poniżanie? A może… korzystanie z obojętności strażników i tworzenie własnej prasy? Wspomnienia skazanych dowodzą, że w więzieniach można było spodziewać się wszystkiego. Polacy wiedzą to najlepiej – w końcu to oni najczęściej tam trafiali.
Najważniejsza droga w Europie. Niedostępna, niebezpieczna i nieodzowna
Jej budowę można porównać do stawiania nawy wspaniałej gotyckiej katedry. Przez tysiąclecia stanowiła szlak niedostępny czy wręcz nieznany. Potem stała się najważniejszym szlakiem biegnącym z północy na południe Europy. O tym wszystkim pisze profesor Norman Davies.
Co podawano na obiad w średniowiecznym zamku?
Pan zamku, domownicy i goście zasiadali do obiadu często już o godzinie dziesiątej. Uczcie towarzyszył cały ceremoniał, nawet jeśli pieczeń do krojenia… przytrzymywano palcem. Co dokładnie pojawiało się na stole i dlaczego wino było takie niedobre?
Jak wyglądałoby Twoje życie, gdybyś był średniowiecznym chłopem? („Życie w średniowiecznej wsi” Joseph i Frances Gies)
Praca od zmierzchu do świtu oraz finansowe obciążenia na rzecz pana i kościoła to tylko nieliczne z obowiązków średniowiecznych chłopów. Czy jednak, aby na pewno mieszkańcy wsi pochłonięci byli wyłącznie orką i dbaniem o lordowski dobytek? Na te...
Jak nie umrzeć głupio? (Nie)zawodny poradnik historyczny („Już nie żyjesz” Cody Cassidy, Paul Doherty)
Są sprawy, o których nie wypada mówić „w towarzystwie”. Nie pytamy o zarobki, nie poruszamy kwestii wyznania czy polityki. O kwestiach ostatecznych rozmawiać można, byle mądrze. Głupie pytania korzystniej zostawić dla siebie, albo lepiej – poszukać na nie...
Czy średniowieczny chłop pańszczyźniany był wolnym człowiekiem?
Możliwie odpowiedzi na to pytanie są tylko dwie, ale w przypadku chłopów średniowieczni monarchowie i juryści jakoś nie mogli się zdecydować. Na szczęście dla samych zainteresowanych, najważniejsze i tak okazało się coś zupełnie innego.
Krótka historia ekologii według Normana Daviesa. Kiedy ludzie zaczęli rozumieć, że dewastują własną planetę?
Troska o środowisko wcale nie jest nowoczesnym wynalazkiem. Prawa chroniące przyrodę przyjmowano już w starożytności. Norman Davies wyjaśnia, dlaczego z tych wielowiekowych starań tak niewiele wychodzi.
Majowie zamiast pieniędzy używali… czekolady
Są takie dni, gdy niejeden człowiek oddałby za czekoladę wszystkie pieniądze świata. Jak pokazują najnowsze badania cywilizacja Majów miała do tej sprawy nieco inne podejście. Zamiast płacić za czekoladę, to właśnie jej używali jako środka płatniczego.
Szlacheckie folwarki. Jak gospodarowała szlachta w I Rzeczypospolitej?
Przez stulecia wielkie folwarki stanowiły źródło dochodu szlachty i udręki chłopów. W pogoni za zyskiem intensyfikowano uprawy, przejmowano nieużytki i zwiększano pańszczyznę. Ten stan rzeczy nie mógł jednak trwać bez końca…