Dlaczego w 1921 roku Ukraińcy chcieli zamordować Józefa Piłsudskiego?
fot.A. Dulęba/domena publiczna Wrogość Ukraińców w stosunku do Piłsudskiego nieustannie narastała od 1918 roku (na zdj. Piłsudski podczas przeglądu oddziałów w Mińsku w 1919 roku).
Po I wojnie światowej większość Polaków kochała Piłsudskiego. Tego samego nie można było powiedzieć o Ukraińcach, którzy za główny cel wyznaczyli sobie… zabicie Marszałka. 25 września 1921 roku przeprowadzili nieudany zamach na Ziuka. Ale za co tak bardzo go nienawidzili?
11 listopada 1918 roku utworzona przez Niemców Rada Regencyjna, rządząca Królestwem Polskim, przekazała Piłsudskiemu władzę nad wojskiem. Były lider PPS 11 dni później został tymczasowym naczelnikiem państwa.
Gdy wkrótce zebrał się pierwszy Sejm Drugiej Rzeczpospolitej, potwierdził tę funkcję, czego efektem było zniknięcie z tytułu słowa „tymczasowy”. Piłsudski zyskał bardzo silną władzę i zamierzał się skupić przede wszystkim na odbudowie wojska i ustaleniu granic nowej Polski. Kreował się już wówczas na ponadpartyjnego ojca ojczyzny, dbającego o jej najbardziej żywotne interesy (…).
Ukraiński bufor
Armia była potrzebna na gwałt. Na obrzeżach terytorium kontrolowanego przez tworzone w pośpiechu państwo polskie zaczynały się już konflikty o przyszłe granice. We wschodniej Galicji wybuchły walki polsko-ukraińskie o Lwów.
Polski ruch niepodległościowy bardzo długo snuł rojenia o odbudowie Rzeczpospolitej w granicach sprzed rozbiorów, czyli z rozległymi terytoriami kresowymi włącznie. Patrioci ukraińscy oczywiście nie chcieli o tym słyszeć; na gruzach carskiej Rosji i Austro-Węgier zamierzali zbudować własne państwo. Musiało to doprowadzić do starcia interesów, szczególnie niebezpiecznego na terenach o przemieszanej ludności.
fot.Narodowe Archiwum Cyfrowe/domena publiczna Generał Antoni Listowski (pierwszy z lewej) podczas rozmowy z atamanem Petlurą (drugi z lewej).
(…) Latem 1919 roku siły Piłsudskiego wyparły oddziały ukraińskie za Zbrucz, zajmując całą wschodnią Galicję. Naczelnik nie był jednak bynajmniej wrogiem Ukraińców i nie miał złudzeń, że Polska będzie sięgać po sam Dniepr. Przeciwnie – zaczął planować utworzenie związanego z Rzeczpospolitą państwa ukraińskiego. Miałoby ono stanowić rodzaj buforu oddzielającego Polskę od Rosji, w której zdobywali władzę bolszewicy.
Realizując ów pomysł, naczelnik podporządkował sobie atamana Symona Petlurę, który przez jakiś czas sprawował rządy w Kijowie, usiłując budować tam wolną Ukrainę. Petlura, wyparty z miasta przez bolszewików, musiał wycofywać się ze swymi oddziałami na zachód, w stronę zajętej przez Polaków Galicji. W końcu nie pozostało mu nic innego, jak zdać się na łaskę Lachów.
Naczelnik zawarł z nim „sojusz”, w żadnym razie nie był to jednak układ równego z równym. Piłsudski potrzebował atamana do realizacji swego planu. „Główną ideą utworzenia Ukrainy jest utworzenie bariery pomiędzy Polską i Rosją” – informował w komunikacie do polskich dowódców na wschodzie.
Szczytne zadanie walki o wolność
Wiosną 1920 roku około 80-tysięczna armia polska, wspomagana przez kilka tysięcy petlurowców, ruszyła do ofensywy i zajęła Kijów. Bolszewicy wycofali się za Dniepr, nie przyjmując generalnej bitwy i unikając dzięki temu rozbicia swych wojsk.
Na wieść o zwycięstwie w Warszawie wybuchł entuzjazm, ofensywa przywodziła na myśl słynną wyprawę Bolesława Chrobrego sprzed wieków. Wojska polskie – oświadczył świeżo uhonorowany stopniem marszałka Piłsudski:
pozostaną na Ukrainie przez czas potrzebny do tego, aby władzę na ziemiach tych mógł objąć prawy rząd ukraiński. Z chwilą gdy rząd narodowy Rzeczpospolitej Ukraińskiej powoła do życia władze państwowe, gdy na rubieży staną zastępy zbrojne ludu ukraińskiego, […] żołnierz polski powróci w granice Rzeczpospolitej Polskiej, spełniwszy szczytne zadanie walki o wolność ludów.
Ludność ziem naddnieprzańskich wcale jednak nie przyjęła Polaków jako wyzwolicieli. Dominowało raczej przekonanie, że „polskie pany” przybywają odzyskać swe majątki. Rekwizycje, łupiestwa i gwałty wojsk Rzeczpospolitej tylko utwierdzały miejscowych w przekonaniu, że mają do czynienia z kolejnymi najeźdźcami.
(…) Wszystko to wkrótce i tak przestało się liczyć. Bolszewicy zebrali siły i przystąpili do kontrofensywy na całym froncie. Odbili Kijów i odepchnęli wroga od Dniepru. Gnali potem Lachów aż do samej Warszawy. W sierpniu 1920 roku Piłsudski rozmyślał już podobno o samobójstwie. Ostatecznie jednak wziął się w garść i powstrzymał wroga w bitwie rozegranej według bardzo sprytnego planu.
Karta znów się odwróciła: bolszewicy wzięli nogi za pas, wycofując się w pośpiechu na wschód. Wojska polskie znów stanęły na linii Zbrucza. Wyprawa kijowska nie dała koniec końców żadnych rezultatów. Zachodnia Ukraina znajdowała się nadal w rękach Polaków, a środkowa i wschodnia należała do bolszewików. Obie strony były wyczerpane i zdawały sobie sprawę, że nie są w stanie przechylić szali na swoją stronę. Podjęto więc negocjacje pokojowe.
fot.Centralne Archiwum Wojskowe/domena publiczna Józef Piłsudski ze sztabem, wiosną 1920 roku.
Ryska zdrada
Do stołu rokowań w łotewskiej Rydze nie dopuszczono przedstawicieli Petlury. Delegacja polska, wysłana przez Sejm, składała się w większości z przeciwników niepodległości Ukrainy i koncepcji Piłsudskiego. 2 października 1920 roku Polacy zawarli z bolszewikami porozumienie, które de facto przekreślało wcześniejsze układy polsko-ukraińskie.
(…) Ukraiński ruch niepodległościowy uznał układ ryski za ohydną zdradę ze strony Warszawy. (…) Zasłużonym na wojnie żołnierzom państwo zaczęło przydzielać na Kresach działki ziemi do 45 hektarów, pomagało im też w budowie domów i zakupie inwentarza. Wszyscy inni koloniści otrzymywali nisko oprocentowane kredyty.
Wzbudzało to wściekłość ukraińskich chłopów. Gospodarujący z reguły na nędznych spłachetkach ziemi, nie mogli znieść widoku Polaków otrzymujących w sąsiedztwie duże gospodarstwa i korzystających z wszechstronnej pomocy rządu. (…) Nocami nieznani sprawcy podkładali ogień pod polskie domy i urzędy. Policja odpowiadała represjami, które uderzały również w niewinnych.
fot.Biblioteka Narodowa/domena publiczna Na wykonawcę zamachu na Piłsudskiego we Lwowie w 1921 roku wyznaczono Stepena Fedaka.
(…) Najsilniejsze ukraińskie ugrupowanie polityczne, Ukraińska Ludowa Partia Pracy, uznawało Polaków za okupantów. Zdając sobie sprawę ze słabości swego kraju – biednego, zniszczonego, podzielonego pomiędzy Rosję i Polskę – nie nawoływało jednak do otwartej walki z wrogiem. Stawiało na edukację mas chłopskich oraz bierny opór, bojkot polskich instytucji, alarmowanie europejskiej opinii publicznej.
Zabić Marszałka
(…) Już w lutym 1921 roku do Belwederu dotarły dziwne doniesienia wywiadowcze o przygotowaniach do zamordowania naczelnika. Operujący w Wiedniu polski agent donosił, że tamtejsi ukraińscy emigranci szykują podstęp w celu otrucia przywódcy RP.
Opis planu akcji brzmiał zgoła fantastycznie. „Projektowane jest, że Oskiłko, pod pretekstem rzedłożenia w Belwederze projektu organizacji przeciwbolszewickiej […], uzyska audiencję u Marszałka. Na pożegnanie – przy uściśnięciu ręki Marszałka – Oskiłko ma go ukłuć szprycą z gumową główką, ukrytą między palcami” – donosił wiedeński tajniak (…).
Teoretycznie te informacje wywiadu mogłyby stać się sygnałem ostrzegawczym i impulsem do korekty kresowej polityki. Marszałek, generalnie przychylny Ukraińcom, w 1921 roku niewiele już jednak mógł dla nich zrobić. (…) Dla radykalnych bojowników o wyzwolenie Ukrainy niuanse polskiej polityki nie miały jednakże większego znaczenia.
Uważali, że Piłsudski zdradził ich w Rydze, choć w rzeczywistości miał on nikły wpływ na przebieg rokowań. Jako naczelnik państwa był też symbolem znienawidzonej Polski. Uderzenie w postać symboliczną zawsze zaś nęciło wszelkich spiskowców. Wyśmienita okazja po temu właśnie się zbliżała.
Na wrzesień 1921 roku polskie władze zaplanowały we Lwowie pierwsze Targi Wschodnie. Ich celem gospodarczym było rozkręcenie międzynarodowej wymiany handlowej, ważny był jednak również motyw polityczny: zaznaczenie polskości Galicji. Uroczystego otwarcia imprezy miał dokonać sam Piłsudski. (…) Plan ostatecznie się jednak nie powiódł, a fala aresztowań po zamachu na marszałka na kilka miesięcy sparaliżowała działalność UWO.
Źródło:
Powyższy tekst stanowi fragment książki Marcina Szymaniaka, Polskie zamachy, wydanej nakładem wydawnictwa Znak Horyzont.
Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst został poddany podstawowej obróbce redakcyjnej w celu wprowadzenia częstszego podziału akapitów.
W twoją historia jak zwykle antypolska retoryka nic dodać nic ująć tekst pisany na zlecenie,, przyjaciół Polski”
Antypolski to jesteś ty, prostaku.
Widzimy cudze pod lasem a swojego pod nosem nie. Polacy też mają swoje za uszami w stosunku do mniejszości narodowych.
Oczywiście,ze tak,traktat ryski to była zdrada,chociaż trochę wymuszona przez ruskich,przede wszystkim zdradziliśmy polskich obywateli tam mieszkających,chociaż nie było wyjścis,ale również Ukraińców którzy z nami walczylu a,którym wcześniej obiecaliśmy azyl,a potem oddaliśmy ruskim,nie mówiąc o żolnierzach,którzy siedzieli w obozach,Polska miała dopiero 2 lata,była sama,słaba,ale wybór Pilsudskiego,byl zły wybrał czerwonych,zamiast pomóc Rosji carskiej bialym,płacimy za to do dzisiaj
Ale Polacy nie na nabijali dzieci na sztachety, widły, grabie i nie wylupywali oczu jak ta swolocz upainska
Cytuję ” Ostatecznie jednak wziął się w garść i powstrzymał wroga w bitwie rozegranej według bardzo sprytnego planu.” Bzdura i nic więcej. Piłsudski nie wziął się w garść a zwątpił . Zrzekł się Wodza Naczelnego na piśmie i pakował się w Sulejówku do ucieczki z Kraju. Wodzem Naczelnym podczas kulminacji Bitwy Warszawskiej był Gen. Rozwadowski. I to on z Szyfrantami i Wojskami Ukraińskimi wygrał Bitwę Warszawską. Niestety Ukraińcy zostali przez Piłsudczyków zdradzeni. Klechy sanacyjne jako tuba propagandowa Józka, który dał im nieograniczoną władzę i profity zrobił z niego z ambon wielkiego bohatera. Rozwadowski później gnił w Wileńskim więzieniu i zmarł a skurwysyny Józka i klechy dzielili majątki, parafie i kobiece cnoty na Wołyniu w nagrodę za przychylność wodza. Efekt tego skurwysyństwa był widoczny na Wołyniu i przy likwidacji Powstania Warszawskiego. Ukraińcy bez pardonu wyrżnęli tysiące Lachów. Żaden to cud nad Wisłą tylko ciągłe kłamstwa tumanów z rządów polskich i kleru. Obudźcie się żeby historia nie powtórzyła się.
Historyku (?) w Powstaniu Warszawskim po stronie Niemców nie było żadnych jednostek ukraińskich ani Ukraińców tylko Rosjanie.
Proszę wpisać ukraińcy w Powstaniu Warszawskim.
Okey, i…
Jako, że złowieszcze putinowskie, rosyjskie kłamliwe trolle próbują wykorzystać „rachunki krzywd” polsko-ukraińskich, warto zapoznać się z uzyskaną w proponowany sposób przez „jako”, dogłębną publikacją naukową z Mówią Wieki na temat akurat właśnie udziału m. in. Ukraińców w tłumieniu Powstania Warszawskiego: „Legenda o „własowcach” w Powstaniu Warszawskim.”
Może choć trzy znaczące tutaj cytaty zaproponuję „na zachętę”?:
„Złowieszczą reputację zdobył w Warszawie pułk specjalny SS (SS-Sonderregiment) Oskara Dirlewangera, którego niemal połowę składu tworzyli obcokrajowcy z terenów ZSRS. Nadal [jednak] nie jesteśmy w stanie określić czy masakr wolskich dokonywali Ukraińcy i Rosjanie, czy raczej Niemcy…”
„W Polsce jest rozpowszechniona NIEUZASADNIONA opinia, że pododdziały 14. Dywizji Grenadierów SS „Galizien” odpowiadały za liczne masowe mordy na ludności Warszawy. Ukraińcom zostały przypisane zbrodnie innych „obcoplemieńców”, utożsamianych z Ukraińcami, ponieważ Warszawiacy pod wpływem informacji o masowych mordach dokonywanych przez UPA na Wołyniu, określali mianem „ukraińskich” wszystkie „obcoplemienne” oddziały, walczące po stronie niemieckiej. Bynajmniej nie oznacza to, że żaden Ukrainiec nie uczestniczył w pacyfikacji Powstania Warszawskiego.”
„Przede wszystkim chodzi o poprawienie POKUTUJĄCEJ od ponad 60 lat legendy o „własowcach”, Kałmukach i Ukraińcach niemiłosiernie mordujących Polaków podczas Powstania Warszawskiego.” (…)
Felix, dobrze się czujesz? Upał Ci zaszkodził.
Skąd takie przygłupy się biorą ?
Dziękuję .., czas obnażyć kłamstwa i oddzielić ziarno od plew .BRAWO
Niedouczony pseuo-historyku, to nie piłsudczycy zdradzili Ukraińców, bo oni byli pro-ukraińscy. Delegacja polska w Rydze była zdominowana przez narodowców z endeckiego łajna i to ci właśnie ludzie bez honoru dokonali tej zdrady. Piłsudski był oczywiście zły po tych ryskich postanowieniach. Co ciekawe, nawet przywódca endeków Dmowski nie był z tych postanowień zbytnio zadowolony, gdyż obawiał się reakcji Zachodu.
Autor zawarł w swoim artykule kilka półprawd. Owszem w Rydze 1921 popełniono błąd, jeśli 2 RP miała być państwem przede wszystkim Polskim to powinna się ograniczyć tylko do ziem 3 rozbioru Rosyjskiego, oraz wymiany ludności. Jeśli natomiast miała by powstać federacją to tylko z Białorusią, natomiast Ukraina powinna dostać autonomię, wtedy należało brać tyle ziemi ile zajmowało Wojsko Polskie, oraz również rządac wymiany ludności. Autonomia Ukraińska powinna obejmować województwo Wołyńskie, 16,8% ludności Polskiej. Natomiast podstawą federacyjnej Białorusi powinno być województwo Poleskie – 24,3% ludności Polskiej. Z czym ci Ukraińcy chcieli startować i jak stworzyć państwo jeśli mieli tylko 20 tyś. żołnierzy, nawet jak Polacy zdobyli dla nich Kijów to Ukraińcy niepotrafiliani go utrzymać ani stworzyć armii z prawdziwego zdarzenia. Zwykli roszczeniowcy z tych Ukraińców, czekali aż ktoś zrobi czarną robotę za nich i da im niepodległość na tacy. Jednak bez Polsko-Bolszewickiego traktatu z Rygi 1921, nigdy by nie powstały niepodległe Białoruś i Ukraina. Rosjanie musieli je stworzyć i podać w traktacie jako strony. Więc to co nie udało się w 1921, stało się rzeczywistością w 1991, po upadku ZSRR, kiedy republiki ogłosiły niepodległość od Rosji. W 1991, diabli wzięli całą Rosyjską politykę przeciw RON i historia granic zachodnich Rosji wróciła do 1569, roku kiedy w wyniku Unii Lubelskiej Korona połączyła się z WKL i wspólnie stworzyły RON.
Dlaczego nie powstało państwo Ukraińskie, pomimo istnienia aż dwu państw ukraińskich – ZURL i URL ? Odpowiedz jest bardzo prosta, zarówno ZURL które postawiło na Austrie, jak i URL, które postawiło na Niemcy, opowiedziały sie po stronie przegranych. Natomiast Polska, pomimo tego że opowiedziała sie początkowo, po stronie Austro-Wegier i Niemiec – Piłsudski i Legiony Polskie – szczególnie I Brygada ( co w Wersalu 1919, wypominali polskiej delegacji Anglicy ),, miała to szczeście że nasi politycy – Dmowski i Paderewski opowiedzieli sie po stronie zwyciezców – Francja, USA i Anglia – Błekitna Armia Hallera. Ukraina – URL jako Niemiecki protektorat istniała w latach 1918-1919, po wycofaniu sie Niemców z terenów URL,te ziemie zajeła najpierw Biała a pózniej Czerwona Rosja. Natomiast Petlura nie rezydował prawie wcale w Kijowie tylko głównie w …Kamieńcu Podolskim i w 1920 roku był politycznym bankrutem, którego przygarnął Piłsudski, któremu z koleji marzyła sie federacja z Ukrainą i Litwą, czego te państwa stworzone przez Niemcy i Austro-Wegry wcale nie chciały. Petlura był politycznym golasem nawet broń i żywność musiała mu dostarczyć strona polska, a w Kijowie 1920 nikt na Petlure nie czekał, z tymi jego 15 tysiacami żołnierzy to nawet nie mógł marzyc o stworzeniu Ukrainy, bo z Bolszewikami niemiał sam w walce żadnych szans. Natomiast Polska miała dość własnych problemów, żeby jeszcze walczyć za Ukraińców o ich państwo, to tyle w temacie URL. Natomiast mogła jak najbardziej powstać druga Ukraina – ZURL, W 1919 roku, kiedy ententa chciała uznać państwowości ZURL i zaproponowała podział Małopolski Wschodniej – linia Barthelemego na cześć Polską ze Lwowem i Drohobyczem, oraz Ukraińską z Tarnopolem, Trembowlą, Stanisławowem i Haliczem. Jednak tą rozsądną propozycje, która dawała Ukraińcom z ZURL duże możliwości, -.dostep do Wołynia i Rusi Zakarpackiej,oraz …URL, ostatecznie ZURL odrzuciła. Co było błedem, bo po przyjezdzie Błekitnej Armii – Ukraińcy z ZURL, musieli uciekać na tereny kontrolowane przez URL za Zbruczem. Dodatkowo Ukraińcy z ZURL w 1920, atakowali Polske a wiec także Ukraińców z URL, razem z ….Bolszewikami. Ponadto ententa, głównie Anglicy i USA, ale też Francja uważały ziemie za tzw. linią Curzona-Namiera za….Rosje, wiec na żadne Ukraińskie państwo nie było tam miejsca. Z drugiej strony Polska też popełniła błąd, bo mogła tanim kosztem w czasie traktatu Polsko-Bolszewickiego w Rydze 1921, pójść na maksymalną propozycje Bolszewików i żądać terenów, które zajmowało WP w 1921 roku. Wtedy można było by powołać federacje Polsko- Litewską-Białoruską, oraz nadać Ukrainie autonomie na Wołyniu,i terenach URL za Zbruczem i w ten sposób upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu. Ale tu był problem szczególnie dla Piłsudskiego ze statusem Wilna, które powinno być włączone do terytorium Litwy-Białorusi To głównie dzieki Piłsudskiemu upadła jedyna możliwa federacja Polsko- Białoruska, oraz nie powstała szeroka autonomia dla Ukraińców na Wołyniu, co mogło zapobiec zbrodni Wołyńskiej w przyszłości, bo to Piłsudski, był w latach 1926-1935 – Dyktatorem i to sanacja, czyli ludzie Piłsudskiego z I Brygady rządzili Polską do 1939 roku.
Piłsudski raczej padł ofiarą nienawiści „zbudowanej” przez swoich poprzedników będących u władzy. Efektem tego były np. przegrane z kretesem wybory 1922 r. na Wołyniu.
Jeden z komentatorów ówczesnych politycznych tak wielce proroczo mówi o przyczynach tej klęski:
„Oto główne przyczyny takiego klęskowego wyniku wyborów do Sejmu Prawodawczego na Wołyniu. Wyniki te stwierdzają najwymowniej, że tu się szykuje dla Rzeczypospolitej wielka groźba […!].
To nie jest przesada, to jest poważna i oparta na wymownych objawach troska, że w razie walki z wrogiem zewnętrznym, będziemy tu mieli gotowego wroga wewnętrznego [!]…”
„Działalność nasza na Wołyniu stwierdza, że zamiast zdobywać dla Polski lojalnych obywateli, zdobywamy dla Niej z roku na rok – wrogów. […]”
„Co do naszego systemu polonizacji Wołynia w drodze państwowego kolonizowania wsi, to droga ta okazuje się najwidoczniejszym błędem politycznym, co było do przewidzenia […]. Kosztem wytworzenia NIEUBŁAGANEJ NIENAWIŚCI tutejszego ludu, wysnutej z poczucia krzywdy, powiększymy ludność polską o [ledwie] jakieś 3–4%…”