Mity, przekłamania i propaganda
Okultyzm w III Rzeszy. Jak Niemcy parali się czarną magią
Wraz z odrodzeniem się mody na ezoteryzm i okultyzm w latach 60-tych XX wieku, ożyły legendy związane z domniemanymi konszachtami nazistów z siłami nadprzyrodzonymi. Temat ten rozbudzał wyobraźnię do czerwoności, co znalazło swoje odzwierciedlenie w niezliczonych publikacjach o...
Esterka. Biblijna postać czy królewska nałożnica?
Król Kazimierz III Wielki umierał w poczuciu ogromnej troski o dalsze losy polityczne swego królestwa. Brak legalnego potomka płci męskiej ówcześni odbierali jako karę Bożą za prowadzenie przez króla niemoralnego życia. Wśród kochanek władcy znalazła się tajemnicza Żydówka.
Bestia z Gévaudan
Opowieści o Yeti, czy o Wielkiej Stopie są nam doskonale znane. Na przestrzeni lat stawały się kanwą wielu legend; później także elementem popkultury. Równie tajemnicza postać pojawiła się w południowej Francji w XVIII wieku. Co to mogło być?
O tym jak dwóch diabłów prowadziło pod ramię anioła czyli komuniści wobec Kościoła katolickiego w Polsce
Stosunek systemu socjalistycznego do religii i kościołów był od początku wrogi. Dla Lenina religia była „opium dla ludu”, mającym utrzymywać go w ciemnocie i zacofaniu. Stąd oczywistą była polityka zwalczająca w ZSRR cerkiew. Także polscy komuniści generalnie byli...
Sylwester – papież walczący ze smokiem
I to nie jeden! Sylwester I oraz Sylwester II według popularnej dawniej historii walczyli ze smokiem. Pierwszy z nich uwięził bestię w lochach papieskiej siedziby, drugi z kolei ją zgładził. Śmierć smoka miała miejsce 31 grudnia. Czy aktualnie...
Jeden, by wszystkimi rządzić – dlaczego Tolkien rozpętał wojnę o pierścień?
Książki Johna R.R. Tolkiena już dawno weszły do klasyki literatury i jednoczą rzesze fanów na całym świecie. Stworzony przez niego i dopracowany w najmniejszych szczegółach świat inspirowany był mitologiami, wierzeniami i baśniami. Dlaczego to właśnie pierścień stał się...
Preludium „Gry o tron” w nadtybrzańskim wydaniu
Cesarz – olbrzym, dwie głowy spadające ze schodów i 50 lat chaosu w państwie – Rzym cesarski w swoim najlepszym wydaniu?
Biznes, strach czy prawdziwe nawrócenie? Dlaczego Islandia przyjęła chrześcijaństwo?
Islandczycy to wyjątkowy naród. Znani są z wielu oryginalnych zwyczajów, jak choćby z powszechnej (podobno) wiary w elfy. Tysiąc lat temu ta – odziedziczona po skandynawskich przodkach – wiara musiała być zdecydowanie silniejsza. Propozycja wprowadzenia nowej religii nie...
Herman Wirth – ekscentryczny poszukiwacz prawdy czy kolejny zwariowany nazista?
Architekci III Rzeszy jako jeden z elementów swojej propagandy wykorzystywali ideę pangermanizmu. Powszechnie znane hasła o „rasie panów” bardzo szybko zyskiwały zwolenników wśród podupadającego moralnie społeczeństwa niemieckiego. W jaki sposób dr Herman Wirth przyczynił się do podniesienia narodu...
„Niszczycielskie pasożyty” i „szkodniki”. Jak przedstawiała Żydów nazistowska propaganda?
W listopadzie 1940 roku w niemieckich kinach odbyła się premiera osławionego filmu Der Ewige Jude. Tym samym nazistowska propaganda sięgnęła nowego dna. Jak straszono zwyczajnych Niemców wizerunkiem „złego Żyda”?
„Nie wszyscy wierzą, że Holokaust naprawdę się wydarzył” – dyrektor szkoły usunięty ze stanowiska za kontrowersyjne wypowiedzi
„Nie mogę stwierdzić, że Holokaust był prawdziwym, historycznym wydarzeniem; nie mam do tego kompetencji jako pracownik systemu szkolnictwa” – oznajmił dyrektor jednej z amerykańskich szkół średnich. Tłumaczył, że w ten sposób zachowuje „polityczną neutralność” względem niemieckiego ludobójstwa. Za...
Kto tak naprawdę ją wymyślił? Krótka historia propagandy według Normana Daviesa
Jej rozkwit przypada na XX wiek, kiedy w systemach totalitarnych media jednogłośnie wpajały obywatelom narzucone przez władzę przekonania. Ale propagandyści działali już wiele wieków przed tym, jak bolszewicy i naziści wkroczyli na scenę historii. Gdzie zrodziła się współczesna...
Jak nazistowska propaganda przedstawiała Polaków? Zbadano materiały szkoleniowe niemieckiej policji w Generalnym Gubernatorstwie
„Służba w Polsce jest służbą we wrogim kraju” – podkreślali oficerowie SS, odpowiedzialni za szkolenie niemieckiej Policji Porządkowej. I robili wszystko, by przeciętny funkcjonariusz traktował mieszkańców okupowanej strefy jak zwierzęta. A nawet gorzej.
Czy Polska rzeczywiście była przedmurzem chrześcijaństwa?
Hasło jako pierwszy rzucił papież, który wcale nie słynął z sympatii do Polaków. Słowo-wytrych, mit, czy może jednak rzeczywistość?
Mistrz propagandy w XVIII wieku. Jak Stanisław August Poniatowski obrócił próbę porwania na własną korzyść?
3 listopada 1771 roku konfederaci porwali Stanisława Augusta Poniatowskiego. Sprytny król zdołał jednak przeciągnąć sprawców na swoją stronę i już następnego dnia odzyskał wolność. Wkrótce też zaczął wykorzystywać nieudany zamach dla własnych celów. Co na tym zyskał?
Historyk IPN atakuje Barbarę Engelking za książkę o mordach polskich chłopów na Żydach. Czy słusznie?
Profesor Barbara Engelking w książce „Jest taki piękny słoneczny dzień. Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945” opisała wiele wstrząsających przypadków spontanicznego uczestnictwa polskich chłopów w dziele mordowania Żydów. Wiarygodność przynajmniej części tych relacji podważa jednak w...
Ten nazistowski „męczennik” w rzeczywistości był... alfonsem, który zginął podczas kłótni o prostytutkę
W 1929 roku Horst Wessel, dowódca berlińskiej bojówki SA, napisał pieśń, która stała się drugim hymnem III Rzeszy. A to dlatego, że zginął z rąk komunistów. Naziści natychmiast uznali go za męczennika. Nikomu nie przeszkadzało, że w rzeczywistości...
Heinrich Hoffmann. Jak osobisty fotograf Hitlera zapewnił mu władzę?
31 stycznia 1933 roku po wygranych wyborach Hitler objął władzę jako kanclerz Niemiec. Ten spektakularny sukces nie byłby jednak możliwy, gdyby nie jeden człowiek, jego osobisty fotograf, Heinrich Hoffmann. Jak za pomocą zdjęć otworzył przyszłemu Führerowi drogę na...
Polskie Radio w Londynie. Jak daleko sięgała brytyjska wojenna cenzura?
Rząd na emigracji kontaktował się z Polakami w kraju między innymi za pośrednictwem Polskiego Radia i BBC. Politycy musieli jednak godzić się na ingerencję brytyjskich cenzorów. A ta nie zawsze była skromna – zwłaszcza po tym, jak w...
Czy Sowieci podmienili Bieruta na jego sobowtóra?
Przez lata partyjni oficjele śledzili każdy krok Bolesława Bieruta. I to nie tylko dlatego, że był bliskim współpracownikiem Stalina. Patrzyli mu na ręce, ponieważ szukali dowodów na to, iż prezydent w rzeczywistości jest… sobowtórem! Ale co w takim...
Kto naprawdę postrzygł Siemowita? Profesor Karol Modzelewski uzupełnia słowiańską mitologię o dwa nowe bóstwa
Tajemnicza para gości, która zgodnie z przekazem Galla Anonima zawitała do Piasta i Rzepki i nadała imię ich synowi, przez wieki kojarzona była z chrześcijańskimi świętymi. Karol Modzelewski doszukuje się jednak w legendzie śladów wcześniejszych wierzeń – i...
W języku angielskim do dziś mówi się, że wszyscy biali to przedstawiciele „rasy kaukaskiej”. Skąd wzięła się ta dziwaczna nazwa?
„Historia pokazuje, że wszelka cywilizacja wywodzi się od rasy białej, a społeczność może osiągnąć wyżyny wielkości i intelektu o tyle tylko, o ile zdoła zachować krew szlachetnej rasy” – pisano w roku 1855. Te poglądy nadal kształtują naszą...
Dlaczego Rosja do dzisiaj nie poradziła sobie z utratą imperium?
Dzieje Rosji to dzieje „zbierania ziem ruskich” – twierdzi znany historyk. Jego zdaniem w historii potężnego wschodniego państwa nacjonalizm i imperializm splotły się tak mocno, że dzisiaj jego mieszkańcom trudno pogodzić się z obecnymi granicami. Jak groźne mogą...
Czy Włodzimierz Wielki był założycielem Rosji?
Żyjącego w X wieku Włodzimierza Wielkiego uznają za swojego praprzodka zarówno Ukraińcy, jak i Rosjanie. Choć wspólne korzenie mogą łączyć, to zwłaszcza w ostatnich latach Kijów i Moskwa wzajemnie zarzucają sobie kradzież średniowiecznej historii.
Jak NSDAP zbudowała swą potęgę w III Rzeszy? Niebagatelną rolę odegrały w tym doroczne zjazdy partii
Zjazdy partii nazistowskiej, odbywające się każdego października w bawarskiej Norymberdze, były jednym z najważniejszych punktów w kalendarzu III Rzeszy. Stanowiły niezapomniany polityczny spektakl, a jednocześnie umożliwiały uczestnikom złożenie deklaracji wiary w narodowy socjalizm.