Sylwetki i biografie

Najwspanialsi polscy dowódcy. Jak prezentuje się ich nowa lista?
Polska, wciśnięta między wrogie potęgi, nigdy nie cieszyła się zbyt długimi okresami pokoju. Stała się poligonem, na którym zdolni dowódcy mieli szansę rozbłysnąć swoim największym geniuszem. O przedstawienie ich panteonu pokusiła się grupa autorów związanych z portalem Ciekawostki...

Czy Sowieci podmienili Bieruta na jego sobowtóra?
Przez lata partyjni oficjele śledzili każdy krok Bolesława Bieruta. I to nie tylko dlatego, że był bliskim współpracownikiem Stalina. Patrzyli mu na ręce, ponieważ szukali dowodów na to, iż prezydent w rzeczywistości jest… sobowtórem! Ale co w takim...

„Idziemy na rzeź jak barany”. Co Czesław Kiszczak sądził o ustaleniach Okrągłego Stołu?
Do zaproszenia przedstawicieli opozycji do negocjacji skłoniła PZPR nie dobra wola, lecz konieczność. Jeszcze przy Okrągłym Stole w środowisku rządowym ścierały się różne opinie co do tego, na jakie iść ustępstwa. A szef partyjnej delegacji, Czesław Kiszczak, nie...

„Za naszą i waszą wolność”. Kto wymyślił to hasło i co naprawdę oznaczało?
Co znaczy „za naszą wolność” – nie trzeba tłumaczyć. Ale „waszą”? Do kogo apelował Joachim Lelewel? I kim był ten człowiek, wierzący, że tak łatwo dogada się z najgorszym wrogiem?

Karl Dönitz – ostatni Führer. Kim był człowiek, którego Hitler wyznaczył na swego następcę?
Nigdy nie poczuł się do winy i protestował, gdy nazywano go zbrodniarzem wojennym. Podczas procesu w Norymberdze bronił się: „Gdy zaczyna się wojna, oficer nie ma innego wyboru, jak wykonywanie swoich obowiązków”. Ale czy faktycznie Karl Dönitz tylko biernie realizował...

Powtórka z Holokaustu? Wybitny historyk ostrzega, że totalitaryzm wcale nie jest reliktem przeszłości
Przez dekady badał najnowsze dzieje Europy. W centrum jego zainteresowania znalazły się systemy totalitarne. Dzisiaj ostrzega: historia może się powtórzyć. Czego tak bardzo obawia się Timothy Snyder i z jakiego powodu warto posłuchać, co ma do powiedzenia?

Biblijna Maria Magdalena wcale nie była nierządnicą. Skąd właściwie wzięło się to przekonanie?
Grzesznica, która namaszcza głowę Chrystusa olejkiem. Siostra Łazarza, krytykowana przez Judasza za marnotrawstwo. I nawrócona uczennica Jezusa, pierwszy świadek jego zmartwychwstania. Te trzy kobiety pojawiają się w Ewangeliach niezależnie – skąd więc pewność, że chodzi o jedną postać:...

Czy miłość naprawdę "wszystko jej wybaczyła"? Historia Hanki Ordonówny
Mało jest gwiazd estrady tak ważnych i tak pobudzających wyobraźnię mimo upływu lat jak ona. Pieśniarka, aktorka, hrabina, skandalistka i… opiekunka polskich sierot wojennych. Czy ktokolwiek tak naprawdę znał Hankę Ordonównę?

Książę Józef Poniatowski. Człowiek, dla którego honor był ważniejszy niż życie
„Bóg mi powierzył honor Polaków, Jemu samemu go oddam”. Tak brzmieć miała odpowiedź ciężko rannego pod Lipskiem księcia Józefa Poniatowskiego na propozycję generała Deodatusa Kajetana Oppeln Bronikowskiego, aby książę zdał komendę i szukał ocalenia.

Ryksa Elżbieta. Kobieta, dzięki której Czesi legalnie przejęli polski tron i koronę
Ślub z tą piastowską królewną dawał perspektywy uzyskania nie tylko polskiego, ale także czeskiego tronu. Nic dziwnego, że o kandydatów nie było trudno. Szybko okazało się jednak, że łatwiej zdobyć jej rękę, niż… utrzymać się przy życiu.

Gdyby ten zamach się udał, II wojna światowa skończyłaby się już w 1939 roku. Kto za nim stał?
Do niedawna postać Georga Elsera pozostawała zupełnie nieznana. Człowieka, który po Clausie von Stauffenbergu był najbliższy zgładzenia Adolfa Hitlera, upamiętniono dopiero w latach 90., jeśli nie liczyć niewielkiego pomnika i mało znaczącej ulicy jego imienia. Jak to możliwe?

Ukraińcy ustanowili święto narodowe na cześć Bandery wbrew rezolucji ONZ
Dzień urodzin Stepana Bandery (1 stycznia) ogłoszono na Ukrainie świętem narodowym. Co więcej, cały rok 2019 zostanie poświęcony tej kontrowersyjnej postaci. Decyzja ukraińskich władz wzbudziła ostry sprzeciw ze strony Izraela. Powód? Ten „bohater” był niemieckim kolaborantem.

Rycerz i świetny dyplomata. Jak przebiegała kariera Zawiszy Czarnego?
Bronił Jana Husa na soborze w Konstancji. Doprowadził do zbliżenia polsko-węgierskiego. W swoim domu w Krakowie gościł koronowane głowy. Życie Zawiszy Czarnego to nie tylko bitwy i pojedynki. Dlaczego nie pamiętamy o tej stronie jego działalności?

Senat postanowił uhonorować polskich matematyków m.in. ze słynnej szkoły lwowskiej. Rok 2019 ustanowiony Rokiem Matematyki
„Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w uznaniu zasług polskich matematyków dla światowej nauki, (…) ustanawia rok 2019 Rokiem Matematyki” – głosi uchwała z 20 grudnia. Z tej okazji przypominamy o wybitnych Polakach, którzy specjalizowali się w tej dziedzinie.

Megaloman, przez innych generałów nazywany "żałosnym pierdołą". Jak bardzo złym dowódcą był Bernard L. Montgomery?
Z największym rywalem łączyły go megalomania i ambicja. Wychwalali się wzajemnie, by ich własne wiktorie nabrały większego blasku. Ile jednak jest słuszności w świetlistych ocenach brytyjskiego marszałka?

To one uczyły Polki, jak się ubierać. Ikony przedwojennej mody
Greta Garbo, Gloria Swanson i Clara Bow? Bynajmniej! Prawdziwe elegantki w II Rzeczpospolitej marzyły raczej, by wyglądać jak Pola Negri, Jadzia Smosarska lub Zula Pogorzelska. Poznajcie kobiety, które niemal sto lat temu pokazały Polkom, jak się ubierać.

Król życia i śmierci (Mariusz Urbanek „Profesor Weigl i karmiciele wszy”)
Co robi człowiek, gdy za chęć bycia Polakiem traci szansę na Nobla? A co, kiedy traci ją drugi raz, bo ktoś uznał, że był złym Polakiem? Jeśli jest Rudolfem Weiglem, wraca do pracy. Z książki Mariusza Urbanka wyłania...

Rycerz Hitlera. Jak przebiegała kariera Erwina Rommla?
Dla wielu był ucieleśnieniem germańskiego wojownika. Zachwycano się jego dyscypliną i poczuciem lojalności. Podziwiano go też za ułańską fantazję. Jego legenda była równie ważna dla nazistów, jak on sam. A może nawet ważniejsza?

Niepokorne damy. Kobiety, które wywalczyły niepodległą Polskę
Przekonywano je, że są słabe, chwiejne, pozbawione właściwej tylko mężczyznom determinacji oraz siły. Nie uwierzyły. Dzięki książce „Niepokorne damy” poznasz losy kobiet, które zdobyły dla Polski niepodległość, a dla siebie – wolność, prawa wyborcze i godność, której zawsze...

Walcząc o niepodległą Białoruś, grabił i mordował. Prawda o Stanisławie Bułaku-Bałachowiczu
Historycy czasem porównują go do Kmicica. Piłsudski uważał, że był „bandytą, ale nie tylko to; on dziś Rosjanin, jutro Polak, pojutrze Białorusin, a następnego dnia Murzyn”. W rzeczywistości szaloną kampanię wojenną Stanisława Bułaka-Bałachowicza napędzało przede wszystkim jedno: chęć...

Wspomnienia pisane po latach (Tadeusz Kotz „303. Mój dywizjon”)
Po wielu latach oczekiwań w ręce polskich czytelników trafiają wspomnienia kolejnego lotnika Dywizjonu 303, Tadeusza Kotza. Tę historię do pewnego stopnia znamy wszyscy – ale czy kiedykolwiek poznamy ją w pełni?

Ta bohaterska dziewczyna walczyła w męskim przebraniu w ponad trzydziestu bitwach. Dlaczego wymazano ją z historii?
Żadna inna Polka nie przeszła tak długiego szlaku bojowego. Ona nie tylko założyła męski mundur, ale też w pierwszej linii, z bronią w ręku biła się o niepodległość. Podziękowano jej za to… zupełną wzgardą i zapomnieniem.

Co robił Tadeusz Kościuszko zanim został naczelnikiem powstania?
Bohater walk z Rosjanami, zasłużony dowódca, kawaler orderu Virtuti Militari. Choć wojna, w której brał udział zakończyła się klęską, Tadeusza Kościuszkę przyjmowano z respektem, a nawet – z niekłamanym podziwem.

„A poza tym uważam, że Kartaginę należy zniszczyć”. Dlaczego Katon tak upierał się przy tym twierdzeniu?
Marek Porcjusz Katon nie bez powodu otrzymał przydomek Cenzor. Całe życie bezwzględnie krytykował to, co mu się nie podobało. Nieważne, czy chodziło o nadmierny wpływ greckiej kultury, o konkretne osoby czy… o miasto. Kiedy więc skierował się przeciwko...

Stary życiorys, nowe pytania (Anna Machcewicz „Kazimierz Moczarski. Biografia”)
Wznowiona właśnie biografia Kazimierza Moczarskiego dziś prowokuje do stawiania zupełnie nowych pytań niż dekadę temu. Nie dlatego, żeby coś się w niej zmieniło. Na jej przykładzie najlepiej jednak widać, jak przez te dziesięć lat zmienił się świat, w...