Historia Polski
Bandyterka bez grosza, czyli wojsko Rzeczpospolitej szlacheckiej
27 września 1605 roku 3600 żołnierzy hetmana Jana Karola Chodkiewicza starło w puch 11 tysięcy Szwedów pod Kircholmem. Husaria dosłownie zmiażdżyła wielokrotnie silniejszego wroga. Szwedzi stracili od 6 do 9 tysięcy żołnierzy. Polacy tylko stu. Tuż po bitwie...
Czy komunizm w Polsce można było uratować? Czyli o alternatywie dla Okrągłego Stołu
Kiedyś żartowano: do czego można porównać komunizm? Do lotu samolotem: widoki są wspaniałe, wszystkim chce się wymiotować, a wysiąść nie można! Koniec lat 80. tak właśnie wyglądał. Ale najgorsza była świadomość, że tak może być już na stałe....
Jasny promień w grudniowy dzień. Aleksander Gieysztor – człowiek, który pomógł napisać historię Polski
12 grudnia 1980 roku po 13 godzinach głosowania nowym prezesem Polskiej Akademii Nauk został prof. Aleksander Gieysztor – jeden z najwybitniejszych historyków w kraju. Tak właśnie polska nauka odpowiedziała na zmiany, jakie zachodziły pod wpływem „Solidarności”.
W grudniu 1980 roku nad Polską wisiało widmo bratniej „pomocy”. Rosjanie tylko czekali na rozkaz ataku…
40 lat temu świat na chwilę wstrzymał oddech. 8 grudnia 1980 roku radzieckie wojska były gotowe do inwazji na Polskę. Do ataku przyszykowano – wedle CIA – nawet jednostki spadochronowe. A przecież nad Wisłą i tak stacjonowało kilkadziesiąt...
Traktat PRL–RFN. Jak w 1970 roku usiłowano „znormalizować” stosunki polsko-niemieckie?
To był chyba najszczęśliwszy dzień Władysława Gomułki jako przywódcy Polski – 50 lat temu, 7 grudnia 1970 roku, zawarto polsko-niemiecki układ graniczny. Nawet przeciwnicy systemu uważali, że to ważny dokument. Radość Gomułki nie trwała jednak długo. Wkrótce zmiotły...
Od wiecu do sejmu. Jak narodziła się w Polsce monarchia parlamentarna?
30 maja 1505 roku sejm radomski uchwalił konstytucję nihil novi, wprowadzającą zasadę, że bez zgody szlachty nie można ustanowić żadnego nowego prawa. Zdaniem prof. Wacława Uruszczaka to właśnie tego dnia ustrój Królestwa Polskiego zaczął się zmieniać z oligarchii...
Najsmaczniejszy „szaszłyk” PRL, czyli historia króla złodziei Zdzisława Najmrodzkiego
U szczytu przestępczej kariery miał wszystko – pieniądze, kobiety, drogie auta i sławę. Zdzisław Najmrodzki, przez kolegów z przestępczego światka zwany „szaszłykiem”, gdyż zabawnie przekręcał nazwę tej potrawy, stał się legendą komunistycznej Polski. Był celebrytą swoich czasów. Reportaże...
Polowanie na kapitana Żychonia. Jak Niemcy usiłowali się pozbyć asa polskiego wywiadu?
Uwieść, upić, uprowadzić. A w ostateczności zabić – takie zadanie od Abwehry otrzymała piękna Czesława Bociańska. Jej ofiarą miał być nie byle kto, bo szef bydgoskiej ekspozytury Oddziału II Sztabu Głównego Jan Henryk Żychoń, as polskiego wywiadu.
Zły kandydat, zła kampania, zły wynik. Dlaczego w wyborach prezydenckich w 1990 roku Mazowiecki poniósł sromotną porażkę?
Tadeusz Mazowiecki z pewnością byłby dobrym prezydentem. Rozważny, koncyliacyjny, szanujący demokratyczne procedury. W 1990 roku przegrał jednak nie tylko z Lechem Wałęsą, ale nawet z tajemniczym Stanisławem Tymińskim. Czy musiało dojść do tego upokorzenia?
Śmierć dzieci rewolucji. Jak Stalin rozprawił się z polskimi komunistami?
„Nie uważam Czerwonej Armii za nieprzyjaciela. Przeciwnie, witam jak przyjaciela Narodu Polskiego” – stwierdził w Sejmie na kilka dni przed Bitwą Warszawską, polski komunista – Tomasz Dąbal. Przez lata wiernie służył Stalinowi, lecz ostatecznie skończył marnie – jako...
Krakowski południk zerowy, czyli małopolskie Greenwich
W dawnych wiekach większość ludzi była na bakier z geografią. Starano się jednak opisywać odległe miejsca, odmalowując słowami wygląd okolicy lub skupiając się na charakterystycznych punktach. Znalazło się też paru takich, którzy podjęli się określenia współrzędnych geograficznych. Jeden...
To była jedna z największych afer kryminalnych PRL. Gdzie podziały się skarby ukradzione w ramach operacji „Żelazo”?
Złote zegarki, kolie z kamieniami szlachetnymi, kolczyki, bransoletki, spinki ze złota i platyny, skórzane kurtki, buty i aktówki oraz antyki – takie precjoza kradli na masową skalę agenci Polski Ludowej wysyłani na Zachód. Operacja „Żelazo” miała zwiększyć rezerwy...
Nie tylko Kasztanka. Wszystkie zwierzęta Piłsudskiego
Zapalony myśliwy, a może miłośnik zwierząt i natury? Czy Józef Piłsudski poparłby „piątkę dla zwierząt”?
Powstanie Warszawskie – bez broni, bez amunicji i… bez łączności
Komenda Główna Armii Krajowej podjęła decyzję o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego, chociaż konspiracyjnym oddziałom bojowym dramatycznie brakowało broni i amunicji. Jak się okazało, nie to było najgorszym problemem. Największą bolączką powstańczych oddziałów była… łączność, a właściwie jej brak.
O swoich zbrodniach mówił, jakby opowiadał… dobry kawał. Spowiedź Józefa Światły
Bezwzględny dygnitarz komunistycznej bezpieki na swoją spowiedź wybrał nietypowy sposób – audycję na antenie Radia Wolna Europa. Tysiące osób mogły usłyszeć o brutalnych metodach, które stosowano za żelazną kurtyną. Czy odkupił swoje winy?
Armia obdartusów. Wojsko Polskie w 1919 roku
Nowo powstałe Wojsko Polskie nie było najlepiej wyposażone i wyszkolone. Granic bronili żołnierze ubrani w garnitury, chałaty i zniszczone mundury byłych zaborców. Jak wyglądało Wojsko Polskie w 1919 roku?
Amerykańskie gwiazdy na polskim niebie. Piloci zza wielkiej wody w wojnie polsko-bolszewickiej
Mam jeszcze jedną prośbę: lotników, lotników, lotników… oddam całą dywizję, jak dostanę 20 aparatów [samolotów] i ręczę, że Budionny za tydzień przestanie istnieć… Zamiast poboru nowych roczników kawalerii zaangażowałbym cyrkowców amerykańskich, japońskich, którzy by rzucali bomby na Budionnego...
Porwany przez diabły z karczmy „Rzym” – czarownik Twardowski istniał naprawdę!
Chciał przechytrzyć samego Szatana. Mistrz Jan Twardowski marzył o recepturze, która pozwoli mu wytwarzać złoto. By ją zdobyć nie bal się zawrzeć paktu z siłami nieczystymi. Uzyskał nadprzyrodzone moce, a warunek z cyrografu był tylko jeden – czart...
Czy w latach pięćdziesiątych groziło nam przekreślenie umów w Jałcie i Poczdamie?
Na początku lat pięćdziesiątych mogło się wydawać, że sytuacja w Europie jest już ustalona, a żelazna kurtyna będzie trwałym elementem stosunków międzynarodowych. Czy rzeczywiście tak było?
Żądni krwi słudzy Szatana czy zdeprymowana młodzież? Kilka słów o polskich satanistach
Problematyka satanizmu we współczesnym świecie, a szczególnie w kulturze młodzieżowej, od zawsze wzbudzała kontrowersje i sensacje. Nie inaczej było w Polsce, gdzie sataniści kojarzyli się (i wciąż kojarzą) z aktami cmentarnego wandalizmu, bezczeszczeniem kościołów i kaplic, domniemanymi czarnymi...
Sprawa Tarwida – najgłośniejszy proces poszlakowy PRL. Czy biolog zabił żonę?
21 stycznia 1955 roku wieczorem biolog Kazimierz Tarwid wrócił do domu. Po wejściu do mieszkania, wezwał pogotowie. Jego młodziutka żonka leżała na kanapie nie dając śladu życia. Obok – na szafce nocnej – stał słoik z cyjankiem. Lekarz...
Na tyłach wroga. Polskie działania na Kaukazie podczas wojny polsko-bolszewickiej
W sierpniu 1920 roku polscy żołnierze szykowali się do decydującej bitwy z bolszewikami, która przeszła do historii jako Bitwa Warszawska, bądź Cud nad Wisłą. Wszyscy mieli świadomość wielkiego znaczenia batalii, od której wyniku nie zależał jedynie los II...
Tragedia dzieci z Rogowa. Katastrofa lotnicza z 1945 roku
Jadąc wzdłuż wybrzeża, drogą z Kołobrzegu do Trzebiatowa natkniemy na Rogowo, małą miejscowość pomiędzy Dźwirzynem a Mrzeżynem. Na pewno uwagę jadących kierowców, rowerzystów, czy też spacerowiczów zwraca przydrożny krzyż z dwoma tablicami z napisami w języku polskim i...
Czy polska folklorystyka narodziła się w… więzieniu?
Po utracie niepodległości przez Rzeczpospolitą, Polacy stanęli przed trudnym zadaniem walki o zachowanie narodowej kultury. Pod koniec XVIII wieku pojęcie narodu powszechnie utożsamiane było przez polskich intelektualistów z państwową suwerennością. Zniknięcie państwa polskiego z mapy Europy, zmusiło polskich...
Henryk Strąpoć – genialny konstruktor pistoletu maszynowego „Bechowiec”
W czasie II wojny światowej pistolety maszynowe dla partyzantów z Batalionów Chłopskich robił genialny konstruktor-samouk – Henryk Strąpoć ps. Mewa. Ukończył tylko sześć klas szkoły powszechnej, a broni maszynowej nie widział wcześniej na oczy. Słyszałeś kiedyś o nim?