Bitwa pod Budziszynem (22–28 kwietnia 1945)

fot.Bundesarchiv/lic. CC BY-SA 3.0 de Generał-major Hermann von Oppeln-Bronikowski, dowódca 20 Dywizji Pancernej biorącej udział w bitwie.

Bitwa pod Budziszynem (22–28 kwietnia 1945) – epizod tak zwanej operacji łużyckiej prowadzonej na froncie wschodnim przy udziale jednostek ludowego Wojska Polskiego.

Po sforsowaniu Nysy Łużyckiej 2 Armia Wojska Polskiego (dowódca – generał Karol Świerczewski), działająca w ramach 1 Frontu Ukraińskiego (dowódca – marszałek Iwan Koniew), otrzymała rozkaz kontynuowania natarcia w kierunku zachodnim – na Drezno. Wskutek braku dostatecznej koordynacji działań część jednostek Armii (1 Korpusu Pancernego, 8 Dywizji Piechoty, 9 Dywizji Piechoty i część 5 Dywizji Piechoty) dotarła na przedpola Drezna, część natomiast (tak zwane zgrupowanie pomocnicze w składzie 7 i 10 Dywizji Piechoty) pozostała około 30 kilometrów na wschód, zajęta forsowaniem rzeki Szprewy i Schwarzer Schöps.

W tej sytuacji pomiędzy zgrupowaniem pomocniczym a znajdującym się kilkanaście kilometrów na południowy zachód i opanowanym już przez wojska radzieckie Budziszynem wytworzyła się luka, w którą 22 kwietnia wdarły się od południa oddziały niemieckiej Grupy Armii „Mitte” (dowódca – feldmarszałek Ferdinand Schörner), pragnące uniemożliwić jednostkom 1 Frontu Ukraińskiego wzięcie udziału w operacji okrążenia Berlina. Generał Świerczewski usiłował zlikwidować wyłom, ściągając z kierunku drezdeńskiego na zagrożony odcinek 1 Korpus Pancerny. Pomimo to nie udało się przywrócić ciągłości linii obronnej, zaś 24 kwietnia Niemcy zdołali zająć Budziszyn. W tej sytuacji marszałek Koniew skierował na pomoc jednostkom polskim 4 Korpus Pancerny Gwardii oraz dwie dywizje piechoty z 5 Armii Gwardii. Jednocześnie 25 kwietnia generał Świerczewski przerzucił spod Drezna w rejon na północ od Budziszyna 8 Dywizję Piechoty. Umożliwiło to powstrzymanie natarcia niemieckiego i utworzenie 28 kwietnia stałej linii obronnej.

Błędy w dowodzeniu spowodowały natomiast zbyt późną decyzję o wycofaniu z rejonu Drezna osamotnionej 9 Dywizji Piechoty, która, okrążona w nocy z 26 na 27 kwietnia, poniosła w ciągu następnych dwóch dni ciężkie straty w czasie przebijania się w kierunku północy. Łączne straty 2 Armii Wojska Polskiego w trakcie tak zwanej operacji łużyckiej wyniosły ponad 20 tysięcy zabitych, rannych, zaginionych i kontuzjowanych.

Autor hasła:

Dr hab. Zdzisław Zblewski – historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Wykładowca Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalista z zakresu dziejów Polski Ludowej i ruchów opozycyjnych tego okresu. Autor takich prac jak „Między wolną Polską a siedemnastą republiką” czy „Utopia nad Wisłą. Historia Peerelu”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.