Bitwa o Tobruk (19 sierpnia–10 grudnia 1941)

fot.Smith N./domena publiczna Żołnierze australijscy na pozycjach obronnych pod Tobrukiem.

Bitwa o Tobruk (19 sierpnia–10 grudnia 1941) – bitwa pomiędzy wojskami państw Osi a oddziałami alianckimi na froncie afrykańskim.

Od kwietnia 1941 Tobruk – port i twierdza w Libii nad Morzem Śródziemnym, leżąca na strategicznej drodze z Derny do Bardiji – oblegany był przez włoski 21 Korpus Armijny oraz dwa niemieckie pułki z 21 Dywizji Pancernej. Twierdzy broniła początkowo australijska 9 Dywizja Piechoty, której oddziały w okresie sierpnia–października 1941 zostały zastąpione przez brytyjską 70 Dywizję Piechoty, 3 Brygadę Czołgów oraz polską Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich pod dowództwem generała Stanisława Kopańskiego.

Oddziały polskie wylądowały w Tobruku 19–26 sierpnia i początkowo zostały rozdzielone: artyleria działała na odcinku zachodnim, piechota natomiast walczyła na odcinku południowo-wschodnim, tworząc odwód tak zwanego fortu Solaro. W październiku Brygadzie przydzielono batalion czechosłowacki oraz australijski i wyznaczono zadanie obrony najbardziej zagrożonego, 20-kilometrowego odcinka zachodzie. W tym czasie szczególnie zaciekłe walki toczyły się wokół zajętego przez oddziały niemieckie wzgórza Medauar. 14 listopada oddziały polskie wizytował na linii bojowej naczelny wódz generał Władysław Sikorski.

W czasie rozpoczętej 18 listopada angielskiej operacji wojennej, zmierzającej do odblokowania twierdzy, oddziały polskie dokonały w nocy z 20 na 21 listopada wypadu na pozycje włoskie rozlokowane wokół drogi do Derny, natomiast w nocy z 9 na 10 grudnia zdobyły strategiczne wzgórza Medauar i White Knoll oraz rejon miejscowości Akroma, którędy przebiegały linie zaopatrzeniowe głównych sił niemiecko-włoskich. W trakcie bitwy o Tobruk straty Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich wyniosły 25% stanu.

Autor hasła:

Dr hab. Zdzisław Zblewski – historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Wykładowca Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalista z zakresu dziejów Polski Ludowej i ruchów opozycyjnych tego okresu. Autor takich prac jak „Między wolną Polską a siedemnastą republiką” czy „Utopia nad Wisłą. Historia Peerelu”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.