Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

9 grudnia. W 1922 roku Gabriel Narutowicz został pierwszym prezydentem II Rzeczpospolitej

Najważniejsze rocznice

Gabriel Narutowicz sprawował swój urząd zaledwie przez pięć dni.

fot.domena publiczna Gabriel Narutowicz sprawował swój urząd zaledwie przez pięć dni.

9 grudnia 1922 roku odbyły się pierwsze wybory prezydenckie w niepodległej Polsce. Zwycięzcą okazał się Gabriel Narutowicz.

Zgodnie z obowiązującą konstytucją wyboru prezydenta dokonało Zgromadzenie narodowe, czyli połączone izby sejmu i senatu. Ze względu na trudności w dokonaniu jakichkolwiek wspólnych ustaleń zgłoszono aż pięciu kandydatów. Oprócz Narutowicza byli to Maurycy Zamojski, Stanisław Wojciechowski, Ignacy Daszyński i Jan Niecisław Baudouin de Courtenay. zaproponowani odpowiednio przez prawicę, ludowców, lewicę i mniejszości narodowe. Udziału w wyborach odmówił natomiast naturalny kandydat na to stanowisko, dotychczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, twierdząc, że jego zdaniem pozycja prezydenta jest zbyt słaba i uniemożliwia samodzielne działanie.

Początkowo najsilniejszą pozycję miał Zamojski, jednak kolejne głosowania nie przynosiły rozstrzygnięcia. Ostatecznie zarówno część ludowców, jak i mniejszości narodowe zdecydowały się poprzeć zgłoszonego przez PSL „Wyzwolenie” Narutowicza. W piątej turze głosowania zdobył on 289 głosów – o 16 więcej, niż wymagane minimum.

Wybór Narutowicza, a zwłaszcza poparcie, jakie otrzymał od mniejszości narodowych, wywołało protesty w obozie narodowym. Prezydenta określano wręcz jako „elekta żydowskiego”. Próbowano zmusić go do rezygnacji z uzyskanej godności. Bezskutecznie. Już 11 grudnia został zaprzysiężony i formalnie objął urząd. Niestety sprawował go tylko pieć dni. 16 grudnia 1922 roku, podczas otwarcia wystawy malarskiej w warszawskiej Zachęcie został zastrzelony przez Eligiusza Niewiadomskiego.