Mity, przekłamania i propaganda
Dokumenty polsko-krzyżackie wracają do kraju. W pakiecie gotycka rzeźba z Malborka
Do Polski wraca część utraconego dziedzictwa: 73 średniowieczne pergaminy polsko-krzyżackie z XIII–XV wieku ze zbiorów AGAD oraz gotycka rzeźbiona głowa św. Jakuba Starszego – fragment wystroju kościoła NMP na Zamku Wysokim w Malborku. Zwrot ogłoszono w ramach polsko-niemieckich...
„Pojedynek” – opowieść o odwadze i moralnych wyborach w czasach, gdy każdy dzień mógł być ostatnim – w kinach od 27 lutego 2026 r.
Do sieci trafiają finalny zwiastun i plakat thrillera historycznego „Pojedynek”, stworzonego na podstawie prawdziwych wydarzeń przez jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów – Łukasza Palkowskiego („Bogowie”, „Najlepszy”). W filmie, który niepokojąco łączy wydarzenia sprzed lat z aktualną sytuacją międzynarodową,...
Kim są bohaterowie „Hołdu Pruskiego”? Nowa prezentacja ujawnia tajemnice obrazu Jana Matejki
Fundacja im. Bronisława Sałudy w Olsztynie przygotowała wyjątkową „Multimedialną opowieść o Hołdzie Pruskim”. Prezentacja odsłania, kogo Matejko uwiecznił na swoim słynnym obrazie, dlaczego identyfikacja postaci była przez lata tak trudna i jak wyglądał proces tworzenia monumentalnego dzieła. Projekt...
Święto Niepodległości 2025 – Tysiąc lat polskich zwycięstw
My, Polacy, zwyciężaliśmy zawsze wtedy, gdy potrafiliśmy działać razem – gdy wspólnie chwytaliśmy za broń lub jednoczyliśmy się wokół wspólnych celów. Nasze zwycięstwa na polach bitew zmieniały nie tylko losy Polski, ale i bieg historii całej Europy. Z...
Odkrycie, które przywraca pamięć. Wyjątkowa kolekcja unikalnych zdjęć powojennej Warszawy w zbiorach Instytutu Strat Wojennych
Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego zaprezentował niezwykłe odkrycie – kolekcję niemal trzech tysięcy niepublikowanych fotografii powojennej Warszawy. Zdjęcia zgromadzone przez architekta Andrzeja Leonarda Nitscha ukazują zrujnowane miasto tuż po zakończeniu II wojny światowej – miejsca, których dziś...
ArcheoWizualizacje – sztuczna inteligencja w służbie przeszłości? Projekt badawczy Archeowieści
Drodzy Czytelnicy. Po dwóch latach działań redaktorskich z okładkami tworzonymi przy pomocy Sztucznej Inteligencji (SI) wreszcie jesteśmy gotowi ogłosić światu naszą nową inicjatywę badawczą!
Topory, tarcze i mity: jak naprawdę walczyli wikingowie
Nie nosili rogatych hełmów, a ich najgroźniejszą bronią wcale nie były miecze. Wikingowie walczyli z precyzją i brutalnością — uzbrojeni w topory, włócznie i tarcze, które często malowali na czerwono, by wzbudzić strach jeszcze przed starciem. Zbroja ze...
Paramonow czyli do czego nie służy… młotek?
Powstały ballady, piosenki i legendy – ostatnio nawet utwór zespołu Vavamuffin, którego słów trudno tu przytoczyć. Ale czy naprawdę był tak groźnym przestępcą… z młotkiem?
Strach silniejszy niż zaraza. Jak Czarna Śmierć zmieniła Europę
Panika, pogromy, upadek miast i bunt ludu – pierwsza pandemia dżumy w XIV wieku wstrząsnęła fundamentami europejskiego życia i na zawsze zmieniła jego kształt.
Obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
W 80. rocznicę Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni dokonanej na Polakach – Instytut Pileckiego zaprasza do udziału w wydarzeniach upamiętniających ofiary sowieckiego terroru.
Czy Piastowie naprawdę przyszli z Wysp Brytyjskich? Zaskakujące wyniki badań DNA
Czy dynastia Piastów miała korzenie… wśród Piktów ze Szkocji? Najnowsze badania genetyczne rzucają zupełnie nowe światło na pochodzenie pierwszych władców Polski. Analiza DNA szczątków z płockiej katedry wykazała nieoczekiwane powiązania z mieszkańcami Wysp Brytyjskich z V–VI wieku. Czy...
Upadek Wyspy Wielkanocnej. Kto doprowadził do zagłady tamtejszej cywilizacji?
Przeludnienie i nadmierna eksploatacja ograniczonych zasobów naturalnych – aż do ich całkowitego wyczerpania? Zagłada sprowadzona przez przybyłych tu w XVIII wieku Europejczyków, a później łowców niewolników? A może zbrodnia ekologiczna popełniona przez… owce? Co tak naprawdę doprowadziło do...
„Rosja wychowuje do wojny – jak Kreml kształtuje nową generację żołnierzy”
„Rosja od lat przygotowuje swoje społeczeństwo na wojnę – i zaczyna od najmłodszych. Junarmia, państwowa organizacja młodzieżowa, zrzesza setki tysięcy młodych Rosjan, ucząc ich musztry, strzelectwa i kultu armii. Władze, przy wsparciu Cerkwi, kreują obraz patriotyzmu, w którym...
Krzyżacy kontra Łokietek – bitwa o przyszłość Polski
Władysław Łokietek stanął przed jednym z największych wyzwań swojego panowania – walką z rosnącą potęgą zakonu krzyżackiego. Gdy Krzyżacy sprzymierzyli się z królem Czech Janem Luksemburskim i ruszyli na Polskę, wydawało się, że los kraju jest przesądzony. Jednak...
„Biała odwaga” – premiera filmu 8 marca
Do sieci trafił właśnie zwiastun filmu Marcina Koszałki pt. „Biała odwaga”. To obraz, który porusza przemilczany temat kolaboracji części podhalańskich Górali z nazistami podczas II Wojny Światowej. Burzliwa historia tego regionu pokazana została poprzez losy dwóch braci zakochanych...
„1670” – nowy grudniowy serial Netflixa wraca do XVII wieku i pokazuje polską szlachtę
A wszystko to w jednej z najnowszych produkcji Netflixa, którego premiera została zaplanowana właśnie na grudzień tego roku. Będzie to serial pt. „1670”, którego akcja ma dziać się dokładnie w tym roku.
Mapy pomagają znaleźć drogę. Ale czy mogą kłamać?
Chyba każdy w życiu jakąś widział. Trudno wyobrazić sobie podróże czy handel między dalekimi zakątkami świata bez dobrej mapy na podorędziu. Oszustwo to ostatnie, czego spodziewamy się, otwierając papierowy arkusz. Zaufanie do kartografii czyni z map idealny nośnik…...
Wrocław dla miłośników grozy
Szelest, jęki, zawodzenia, niewyraźne postacie w pustych korytarzach… Niemal każde miasto świata ma swoje legendy o zmarłych, którym niespieszno odejść w zaświaty. Miejsca, gdzie po zmroku można usłyszeć tajemnicze kroki, wzbudzają mieszankę strachu i zaciekawienia. I oczywiście szybko...
Tajemnica wielkich oczu – historia niezwykłego oszustwa
W latach 60. XX wieku w Stanach Zjednoczonych ogromną popularność zdobyły obrazy przedstawiające ludzi i zwierzęta z charakterystycznymi wielkimi oczami. Może nie cieszyły się one uznaniem krytyków, ale Amerykanie byli tak zachwyceni, że portrety reprodukowano na pocztówkach i...
Dekonstrukcja zaginionego miasta, czyli cała prawda o Machu Picchu
Machu Picchu (w języku keczua „stary szczyt”) to bez wątpienia najbardziej znana atrakcja turystyczna związana z cywilizacją Inków. Z odkryciem tych tajemniczych ruin związane jest jednak mnóstwo przekłamań i niedomówień. Czym więc jest tak naprawdę Machu Picchu?
Poyais – fikcyjne państwo i najbardziej bezczelny przekręt w historii
Burzliwe czasy zawsze rodziły okazje dla krętaczy, którzy w łatwy sposób chcieli dorobić się fortuny. Historia Gregora MacGregora i wymyślonego przez niego fikcyjnego państwa Poyais to opowieść pełna zaskakujących zwrotów akcji, brawury oraz dużej dawki szczęścia. Wszystko to...
Gdzie NAPRAWDĘ rozpoczęła się II wojna światowa? Wcale nie było to Westerplatte!
Niemcy szczególnie skrupulatnie przygotowywali się do tego ataku. Plan działań osobiście nadzorował sam Hitler. To tam rozpoczęła się II wojna światowa. I nie było to Westerplatte. 11 minut wcześniej Niemcy uderzyli w innym miejscu. Jak tak naprawdę rozpoczęła...
Ostatnie tchnienie nazistowskiej propagandy. Tak Goebbels zamierzał odwrócić bieg wojny...
„Propaganda nie może ujawniać się nigdy jak tylko wtedy, gdy jest to pożądane…” – mówił w 1933 roku w jednym ze swoich pierwszych wystąpień Joseph Goebbels. Zapewne nie spodziewał się czasów, gdy zapotrzebowanie na subtelne wpływanie na społeczeństwo...
Ku pokrzepieniu serc, czyli „Titanic” według nazistowskiej propagandy
Kiedy jesienią 1943 roku Goebbels zobaczył swój wymarzony film o Titanicu, zdecydował, że wbrew zamierzeniom zdemoralizuje on jednak naród niemiecki. Szef hitlerowskiej propagandy miał się w nim dopatrzeć dzieła niebezpiecznie trafnie opisującego sytuację w III Rzeszy. Według niego...
Zróbmy sobie komunistyczny raj, czyli północnokoreańska ideologia Dżucze
Ideologia Dżucze opiera się na myśleniu, że wszystko należy do człowieka po to, aby mu służyć. Pozwala na stworzenie niezniszczalnej więzi miedzy ludzkimi masami i Wodzem. Oznacza możliwość zbudowania niezależności i suwerenności. Obywatele mogą używać swoich talentów i...