Dwudziestolecie międzywojenne
Walcząc o niepodległą Białoruś, grabił i mordował. Prawda o Stanisławie Bułaku-Bałachowiczu
Historycy czasem porównują go do Kmicica. Piłsudski uważał, że był „bandytą, ale nie tylko to; on dziś Rosjanin, jutro Polak, pojutrze Białorusin, a następnego dnia Murzyn”. W rzeczywistości szaloną kampanię wojenną Stanisława Bułaka-Bałachowicza napędzało przede wszystkim jedno: chęć...
Operacja „Wózek”. Jedna z najbardziej spektakularnych akcji wywiadu II RP
Do pracy dla polskiej agentury wciągnięto… zawodowych przestępców, kasiarzy. Z ich pomocą przechwytywano najcenniejsze niemieckie sekrety. I to w taki sposób, że Abwehra niczego sobie nie uświadamiała.
Zbrodnie żołnierzy Wojska Polskiego wobec Żydów w latach 1918-1920
Mimo radości z odzyskanego państwa, nastroje w wyniszczonym i wygłodzonym kraju były złe. Kozłem ofiarnym stała się ludność żydowska. Tylko dlaczego wojsko, zamiast uspokajać sytuację, samo brało udział w pogromach?
Jak karano za szpiegostwo w przedwojennej Polsce?
Zawód szpieg? To nie tylko fantastyczne przygody rodem z hollywoodzkich filmów. Ta ryzykowna praca wymaga zimnej krwi oraz wyjątkowych umiejętności aktorskich. A co, jeżeli agent zostanie zdekonspirowany? Dziś w Polsce nie ma kary śmierci, ale w II RP...
Najlepsi agenci wywiadu w przedwojennej Polsce
Samo wojsko nie mogło wystarczyć do obrony niepodległości Polski, otoczonej przez wrogie mocarstwa. Sprawą najwyższej wagi stało się uzyskanie przewagi wywiadowczej. To tym agentom II Rzeczpospolita zawdzięczała swoje największe szpiegowskie sukcesy.
Czy przedwojenni politycy rzeczywiście zgodnie, patriotycznie i w poczuciu najwyższego obowiązku budowali niepodległą Polskę?
Frazesy powtarzanie zawsze przy okazji rocznicowych uroczystości niewiele mają wspólnego z przedwojenną rzeczywistością. A przynajmniej tego zdania był Juliusz Kaden-Bandrowski, w 1922 roku piszący o „radości z odzyskanego śmietnika”.
Sławojka. Dlaczego wszystkie wiejskie wychodki nazwano imieniem premiera Felicjana Sławoja-Składkowskiego?
„Ustępy powinny być nie tylko suche, ale gruntownie szorowane, tak aby używanie sedesu nie budziło wstrętu” – podkreślał minister Sławoj Składowski w jednym ze swoich słynnych okólników.
Sto lat temu Amerykanie byli zszokowani i zniesmaczeni niewdzięcznością Polaków. Czy słusznie?
„Sądzę, że zdaniem polskiego rządu podejmowanie działalności charytatywnej w Polsce stanowi przywilej”. Tymi słowami w 1921 roku amerykański ambasador nad Wisłą scharakteryzował postawę naszych władz. Skąd aż tak negatywna opinia?
Sterty szkieletów na hiszpańskim wybrzeżu. W pobliżu Walencji znaleziono masowy grób ofiar wojny domowej
W pobliżu hiszpańskiej Walencji znaleziono masowy grób. Badający go naukowcy są zdania, że to kolejny pochówek osób zamordowanych przez reżim generała Franco. Czy rodziny odnajdą wreszcie swoich bliskich?
„Co innego jest na wsi do roboty?”. Polska kultura gwałtu ma głębsze korzenie, niż chcielibyśmy wierzyć
Witamy w Polsce. Kraju, w którym przemoc seksualna jest tylko tematem do żartów. Z ofiar się rechocze, a sprawcom – gratuluje. Bo przecież „samiczki trzeba zdobywać siłą”.
„Polacy są tak naprawdę ludźmi Wschodu”. Gorzkie słowa amerykańskiego dyplomaty pod adresem władz Drugiej Rzeczpospolitej
„Jeżeli Polska będzie nadal tak postępować, to kraj wydaje się skazany na całkowity rozkład i jakiś rodzaj ponownej obcej dominacji”. Tak niemal trzy lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości sytuację nad Wisłą podsumowywał przedstawiciel amerykańskich władz. Skąd tak mocne...
Czy Wieniawa naprawdę wjechał konno po schodach Adrii? Prawda o ulubionym powiedzonku słynnego kawalerzysty
Legenda mówi, że mocno podpity Wieniawa wskoczył na koń i wjechał na rumaku… na piętro ulubionej knajpy. Wpierw zaś zawołał do towarzyszy: „Skończyły się żarty, zaczęły się schody”.
Fikcyjne małżeństwa polskich konspiratorów. Jak działały?
Polscy działacze niepodległościowi robili wiele, by nie rzucać się w oczy. Jednym ze sposobów maskowania rewolucyjnej działalności było pozorowanie małżeństw i osadzanie ich w partyjnych melinach. Czy ten pomysł się sprawdził?
Co pierwszy amerykański ambasador w Polsce myślał o Józefie Piłsudskim?
Mąż stanu, a może mściwy egocentryk, który mylił własny interes z dobrem ojczyzny? Oto co na temat Józefa Piłsudskiego miał do powiedzenia pierwszy przedstawiciel amerykańskich władz w Warszawie.
Najważniejsza polska bitwa w dziejach świata. Jak udało się odeprzeć bolszewików spod Warszawy w sierpniu 1920 roku?
Ta batalia zadecydowała o losach II Rzeczypospolitej. To dzięki niej zyskaliśmy dwie dekady niepodległego bytu. Jak Polakom udała się rzadka w historii światowej wojskowości sztuka odparcia walnego natarcia rosyjskiej armii?
Za mundurem panny sznurem? Zbrodnie seksualne w przedwojennym Wojsku Polskim
Zwolennicy wojskowej pół-dyktatury rządzącej Polską nie chcieli tego przyznawać, ale skala przestępczości seksualnej w armii była ogromna. Jeszcze trudniej mówić o tym dzisiejszym historykom, hołubiącym II Rzeczpospolitą.
To Polacy zorganizowali jeden z największych szlaków przemytniczych w Europie. Jak działał?
W czasach zaborów Polacy opanowali niemal do perfekcji przerzucanie na ziemie polskie nielegalnej literatury i innych towarów. A dzięki jednemu, genialnemu w swojej prostocie rozwiązaniu, niemal wszystko odbywało się za rosyjskie pieniądze…
Dlaczego w przedwojennej Polsce nie karano za kazirodztwo?
Kazirodztwo było przestępstwem, ale… tylko w wybranych przypadkach. Polscy prawodawcy postarali się rozmyć przepisy, a i tak nie egzekwowano ich zbyt restrykcyjnie. Dlaczego za kazirodztwo tak rzadko groziło więzienie?
Jak nie umrzeć głupio? (Nie)zawodny poradnik historyczny („Już nie żyjesz” Cody Cassidy, Paul Doherty)
Są sprawy, o których nie wypada mówić „w towarzystwie”. Nie pytamy o zarobki, nie poruszamy kwestii wyznania czy polityki. O kwestiach ostatecznych rozmawiać można, byle mądrze. Głupie pytania korzystniej zostawić dla siebie, albo lepiej – poszukać na nie...
Zmowa milczenia. Dlaczego przedwojenna prasa tak rzadko i niechętnie pisała o przestępczości seksualnej?
O przestępstwach seksualnych pisano, jeśli sprawcą był „zamożny Żyd deprawujący uczennice”, albo gdy gwałciciel „zakneblował ofierze usta własną broda”. Dziennikarze sięgali też po te sprawy, przy którym mogli podać dokładne nazwiska i adresy. Ale właściwie: czemu tylko po...
To nie komuniści wymyślili „zaplutego karła”. Tym epitetem posługiwał się nawet marszałek Piłsudski. Kogo tak określał?
Józef Piłsudski znany jest z barwnego, soczystego języka. Nigdy nie wahał się wygłaszać kontrowersyjnych opinii ani ostro oceniać swoich rywali. Nie inaczej było, kiedy zabrał głos na przyjęciu, na którym ogłosił swoje wycofanie z życia politycznego.
Dlaczego Tadeusz Boy-Żeleński sprzeciwiał się karaniu za seks z nieletnimi?
„To się nazywa sztucznie robić zbrodniarzy” – pomstował jeden z najbardziej wpływowych publicystów II Rzeczpospolitej, Tadeusz Boy-Żeleński. Tym razem na jego celowniku znalazły się nie społeczne konsekwencje zakazu aborcji czy braku dostępu do antykoncepcji, ale… przepis karzący za...
Jeśli posłom „dołożą – to także nie szkodzi”. Czy Piłsudski naprawdę musiał wysłać opozycję do więzienia?
Po przewrocie majowym z 1926 roku polski system polityczny pozornie działał według starych reguł. Przed wyborami 1930 roku Marszałek postanowił jednak zdecydowanie rozprawić się z opozycją. Czy aż tak obawiał się przegranej?
Prowokatorka, celebrytka czy kobieta wyzwolona? („Gattora. Życie Leonor Fini” Dorota Hartwich)
Dla jednych kobieta wyzwolona. Dla innych prawdziwy demon. Nikt jednak nie przeczył jej niezwykłej piękności, która inspirowała artystów. Opowieść o Leonor Fini to historia życia, które przepełnione artyzmem, samo stało się dziełem sztuki.
10 największych podróżniczek w dziejach. Mężczyźni mogliby się od nich uczyć
Najwyższa pora, by Magellan, Kolumb i da Gama zrobili miejsce dla nie mniej utalentowanych koleżanek. Te kobiety biły podróżnicze rekordy i odkrywały nieznane krainy na krańcach świata. Dlaczego tak rzadko się o nich mówi?